Споўнілася 1100 гадоў інтэграцыйнай ініцыятыве ўсходніх славянаў
у гэтыя дні нашы продкі крывічы і радзімічы ўзялі ўдзел у сумесным скандынаўска-славянска-угра-фінскім паходзе на Візантыю.
Як піша «Аповесць мінулых часоў», у гэтыя дні нашы продкі крывічы і радзімічы ўзялі ўдзел у сумесным скандынаўска-славянска-угра-фінскім паходзе на Канстанцінопаль (сённяшні Стамбул).
Аб’яднаў іх для калектыўнага нападу кіеўскі князь Алег (Хельгі). Летапіс распавядае, як «ідзе Алег на грэкаў», узяўшы з сабой саюзнікаў — «мноства вараг, і славен, і чудзь, і крывічоў, і меру, і дзераўлянаў, і радзімічаў, і палянаў, і севераў, і вяцічаў, і харватаў, і дулебаў, і тыверцаў», якія «на конях і на караблях прыйшлі да Царграду».
Калі грэкі заступілі нападнікам шлях па Басфоры, Алег загадаў паставіць чоўны на каткі (паводле іншых крыніц — на колы) і, падняўшы ветразі, з спадарожным ветрам перакінуць іх у затоку Залаты Рог, адкуль Канстанцінопаль быў больш ўразлівы.
Напалоханыя з’яўленнем войска дзікіх варвараў пад самым носам, візантыйцы запрасілі міру. Ён быў заключаны 2 верасня 911 года. З тэксту дамовы вядома, што ў паходзе ўдзельнічала 2000 лоддзяў, «а ў караблі па 40 мужоў».
Усяго выходзіць 80000 чалавек — неверагоднае войска для Х стагоддзя. Зрэшты, з боку славянаў былі магчымыя падтасоўкі, бо ад колькасці «мужоў» усталёўваўся памер даніны з Канстанцінопаля.Апроч таго, паводле дамовы, рускія купцы атрымалі вялікія гандлёвыя прэферэнцыі. А рускія «салдаты ўдачы» — права служыць у візантыйскіх легіёнах.
Праўда, тэкст гэтай дамовы не захаваўся ў візантыйскіх архівах. Ён вядомы толькі паводле «Аповесці мінулых часоў» — фактычна, кіеўскай «Саўбеліі» ХІІ стагоддзя.Летапісец Нестар мог і згусціць фарбы.
Але, як бы там ні было, гэты дзень можна лічыць не толькі Днём усходнеславянскай інтэграцыі, але і Днём усходнеславянскай дыпламатыі, і Днём марскога дэсанту, калі заўгодна.
