Zvolnienaja ź Minkultu čynoŭnica: Ščyrych prychilnikaŭ ułady tam nie bolš za dziasiatak
Adkaznaj za pytańni kultury i nacyjanalnaj spadčyny ŭ Narodnym antykryzisnym upraŭleńni stała Natalla Zadziarkoŭskaja. U interviju «Svabodzie» jana raskazała, čamu dałučyłasia da kamandy Paŭła Łatuški i jakija jaje zadačy ŭ NAU.
Pavał Łatuška i Natałlja Zadziarkoŭskaja
«Dzień, kali mianie zvalniali, byŭ vielmi radasnym momantam»
U Ministerstva kultury Natalla Zadziarkoŭskaja trapiła paśla 12 hadoŭ pracy ŭ Nacyjanalnaj biblijatecy. Ministram kultury ŭ toj čas akurat byŭ Pavał Łatuška. Spačatku jana była specyjalistam, jaki kuryruje biblijateki. A paźniej uznačaliła ŭpraŭleńnie kultury i narodnaj tvorčaści.
«Ja adpracavała tam amal 9 hadoŭ. Zvolnili mianie ŭ studzieni sioleta. Praź niekalki tydniaŭ paśla prychodu ŭ Minkult novaha ministra Anatola Markieviča jon vyklikaŭ mianie da siabie. Jon skazaŭ, što, pavodle niejkich źviestak, maje mierkavańni nie adpaviadali dziaržaŭnaj idealohii. Heta byŭ vielmi radasny dla mianie momant, bo hetaj razmovy ja čakała amal ad žniŭnia minułaha hodu, paśla taho, jak ja, moj namieśnik i jašče šerah kalehaŭ, pastavili podpis suprać hvałtu i za novyja vybary», — raskazvaje Natalla.
Na znak salidarnaści sa zvolnienymi — Natallaj i jaje namieśnikam — z upraŭleńnia kultury i narodnaj tvorčaści syšli jašče dva supracoŭniki. To-bok upraŭleńnie straciła čatyroch ź piaci čałaviek. Ščyrych prychilnikaŭ ciapierašniaj ułady va ŭsim Ministerstvie, pavodle Zadziarkoŭskaj, nia bolš za dziasiatak čałaviek.
«Šmat ludziej syšło ź Ministerstva, bo nie zmahli ź im pracavać»
Ministar Markievič da prychodu ŭ Ministerstva ŭ sfery kultury nie pracavaŭ. Raniej jon byŭ pamočnikam Łukašenki — inspektaram pa Bieraściejskaj vobłaści. Da lutaha 2019 hodu jon uznačalvaŭ Navahradzki rajvykankam, a jašče raniej byŭ staršyniom rajsavietu, namieśnikam staršyni rajvykankamu, dyrektaram škoły, nastaŭnikam. Pavodle Zadziarkoŭskaj, supracoŭnikaŭ Ministerstva heta nie zadavalniaje.
«Maje byłyja kalehi adčuvajuć siabie nie ŭ svajoj talercy sa spadarom Markievičam. Z toj pryčyny, jakuju ja ŭžo ahučyła, zvolnili mianie i majho namieśnika. Ale šmat ludziej syšło ź Ministerstva, bo nie zmahli ź im pracavać z roznych inšych pryčynaŭ. Dla jaho čałaviečy resurs, dośvied, prafesijanalizm, na maju dumku, značać niašmat. Dla jaho hałoŭnaje — čyścinia šerahaŭ, idealahičnaja ŭ pieršuju čarhu. Ja ź im pracavała niedzie miesiac. Mnie Markievič budzie pomnicca šmatlikimi pracoŭnymi naradami. Niekatoryja praciahvalisia navat bolš za 8 hadzin. U asnoŭnym razmaŭlali pra pytańni idealohii».
«Sioleta vyjšła daručeńnie, kab da pačatku 2022 hodu skaracić 20% štatnych adzinak»
Natalla Zadziarkoŭskaja kaža, što nie škaduje ab pracy ŭ Ministerstvie, bo tam jana sustreła šmat cikavych ludziej i, pavodle jaje, jana nie była zadziejničanaja ŭ arhanizacyi dziaržaŭnych specyjalnych mierapryjemstvaŭ i pracy z «čornymi śpisami». Jaje zaniatkam było raźvićcio muzejaŭ, festyvalaŭ narodnaj tvorčaści, padtrymka falkloru.
Hałoŭnaj pieraškodaj, jakaja strymlivaje raźvićcio kultury ŭ Biełarusi i jakaja sychodzić ad Minkultu, Natalla Zadziarkoŭskaja nazyvaje cenzuru. I tolki paśla hetaha jana dadaje niedafinansavańnie i planavyja pakaźniki.
«Za časy tak zvanaj stabilnaści sietka ŭstanovaŭ kultury, mienavita tyja, jakija ŭ sielskaj miascovaści, biblijateki, kluby, pavodle ekspertaŭ, skaraciłasia na 25%. Heta było pastupova, ale byli peryjady, kali ŭsio było vielmi žorstka, 2013-2014 hady. A sioleta vyjšła daručeńnie, kab da pačatku 2022 hodu skaracić 20% štatnych adzinak, to-bok kožnaha piataha».
U Minkulcie Zadziarkoŭskaja pracavała pry Łatušku i jašče troch ministrach. Pavodle jaje, Ministerstva kultury pry Łatušku i nastupnych kiraŭnikach — heta roznyja ŭstanovy.
«Heta roznyja źjavy. Pry Paŭłu Paŭłaviču było składana, ale byŭ ruch, byli idei, inicyjatyva išła ad Ministerstva ŭ tym liku. I ad ludziej, jakija prychodzili da Ministerstva. Možna pa-roznamu pracavać na luboj pasadzie i zachavać siabie, tady i praca budzie mieć vynik na luboj pasadzie».
«Na prapahandysckija mierapryjemstvy isnujuć ciažkaści z pošukam zorak»
Užo bolš za miesiac Natalla Zadziarkoŭskaja žyvie ŭ Varšavie, dzie dałučyłasia da kamandy Paŭła Łatuški.
U jaho kamandzie jana zojmiecca raspracoŭkaj reformy sfery kultury.
«Jana nia budzie takoj maštabnaj, jak heta patrabujecca dla systemy ŭnutranych spravaŭ. U nas jość umovy, ale treba dać ludziam svabodu słova, tvorčaha samavyznačeńnia, svabodu zarablać hrošy. A pakul treba dapamahać represavanym tvorcam i supraćstajać namahańniam ułady vykarystoŭvać ustanovy kultury dla svajoj prapahandy. Ale skažu takuju reč, što na prapahandysckija mierapryjemstvy isnujuć ciažkaści z pošukam zorak. Heta ŭsio tyja samyja proźviščy z kancertu ŭ kancert».
Ź inšaha boku Zadziarkoŭskaja ŭražanaja tym, jak tvorča siabie prajavili biełarusy padčas pratestaŭ i jaki šturšok atrymała pratestavaje mastactva.
«My kožny hod rabili spravazdačy ab amatarskich abjadnańniach, i ŭ nas zaŭsiody ich nie chapała, bo ludzi niejak nie abjadnoŭvalisia. My nie razumieli pryčyn i prydumvali ich dla spravazdač. A tut ludziej nichto nie prymušaŭ iści, jany pajšli sami i prajavili siabie takimi tvorami… U budučaj Novaj Biełarusi dla maładych kulturolahaŭ budzie šmat navukovaj pracy, kab pahladzieć, jak u Biełarusi adbyvaŭsia šturšok dla kreatyŭnaj kultury».
