Siarhiej Dubaviec: Biełaruski nacyjanalizm pierad vybaram
Biełaruski nacyjanalizm moža być tolki nacyjanalizmam eŭrapiejskaha vybaru. Čahości treciaha prosta nia dadziena.
U Rasiei liberalnyja i demakratyčnyja pavievy zaŭsiody zastavalisia tolki pavievami. Paviejuć i pierastanuć. «Ludi słuživyje», «narod hosudariev» tam advieku žyŭ dla dziaržavy, dla načalstva, dla cara. Nijak nie naadvarot. Heta ŭ nas jašče Kalinoŭski apratestoŭvaŭ: nie narod dla ŭradu, a ŭrad dla narodu. Pratest byŭ pakarany žorstka.
Barbarskaja systema hvałtu nad asobaj pryjšła da nas z Rasiei dźvieście hadoŭ tamu i zapanavała. Karotki problisk u 1990-ja byŭ užo ŭ rasiejskim styli – pavievam. Paviejaŭ i pierastaŭ. Usio viarnułasia. My ŭsie isnujem tolki dla taho, kab pry ŭładzie zastavaŭsia Łukašenka. Nijakaj inšaj mety, nijakaj inšaj budučyni ŭ nacyi niama. Nijakaj inšaj idealohii ŭ RB pry hetaj uładzie być nia moža.
Ciapier u Maskvie papularnaja dumka pra toje, što pravy čałavieka dla Rasiei nie padychodziać, nie pasujuć rasiejskaj mentalnaści. Tvajo prava na žyćcio, na vykazvańnie svaich dumak, na pieramiaščeńnie, na ŭłasnaść… tvajmu mentalitetu ŭsio heta nie pasuje. Kali heta nie pasuje dziaržavie ci Pucinu, usim hetym možna, a navat treba pastupicca. I tak na praciahu ŭsioj rasiejskaj historyi. Kult načalnika, biednaści, žaleznaj zasłony («hranica na zamkie»), śmierci ŭrešcie – heta Rasiei pasuje. Kult vajny. I ŭsio hetaje dzikunstva ludzi sami dla siabie apraŭdvali i apraŭdvajuć tym, što my dobryja, a niechta drenny. Dzivu dajeśsia, jak žalezabetonna spracoŭvaje hetaje apraŭdańnie. Choć, kali ŭdumacca, čym «my» takija ŭžo dobryja (kali adkinuć usiakija bzdury kštałtu ultraduchoŭnaści pry pavalnym pjanstvie i zvyšdušeŭnaści pry nievierahodna žorstkim abychodžańni adnaho z adnym), a «jany» takija ŭžo drennyja, dyk apraŭdańnie vajny raźviejecca jak dym.
Rasiejskija telekanały zachoplena paviedamlajuć, što klip «Ja russkij okkupant» na jutubie pahladzieli try miljony čałaviek. Klip – pra dobleść rasiejskaha načalstva i rasiejskaj dziaržavy. «My vajujem lepš za ŭsich». Što da «maleńkaha čałavieka», dyk jamu na vajnie padrychtavanaja rola harmatnaha miasa, jak heta i było spradvieku. Aby tolki jon nie zadumvaŭsia pra heta. Asabliva pra svaje pravy čałavieka.
Klip, u jakim rasiejski pop zaklikaje adumacca, bo kali my dapuskajem mahčymaść vajny, dyk jana abaviazkova ŭźniknie (jość i takoje), pahladzieła zusim niašmat naviednikaŭ. Bo tam zadumacca treba. I telekanały pra jaho nie paviedamili.
Biełaruś znachodzicca ŭ poli rasiejskaj prapahandy, i ludzi čaściakom padzialajuć hnieŭ rasiejcaŭ na Eŭropu, čytaj, na liberalizm i demakratyju, čytaj, na pravy čałavieka. I ŭ nas čaściakom pačuješ, što heta ŭsio nie dla nas. Cełaja płyń u biełaruskim nacyjanaliźmie padzialaje taki śvietapohlad. Jany, byccam samyja zaŭziatyja krytyki rasiejskaj ekspansii, siońnia pa sutnaści stali vodhullem «russkoho mira», bo vodapadzieł prajšoŭ nie pa miažy, nie pa nacyjanalnaści i navat nie pa movie, a pa adnosinach čałavieka i dziaržavy.
Asabista dla mianie za hady sfarmavaŭsia taki markier. Kali ja sustrakaju dzie-niebudź u Eŭropie emihranta z byłoha SSSR i jon na čym śviet klanie hetuju samuju Eŭropu, ja mahu z peŭnaściu skazać, što jon z Rasiei. Nie z Bałtyi ci Kaŭkazu, nie ź Biełarusi ci Ŭkrainy, a mienavita z Rasiei. Heta specyfičnaja rysa rasiejskaha čałavieka, dumaju, spadčyna taho, što Rasieja nikoli nie była častkaj eŭrapiejskaj cyvilizacyi. Niejak niedarečna sustrakać siarod takich biełarusaŭ. Tym bolš nacyjanalistaŭ.
Miarkuju, što minuły hod staŭ dla biełaruskaha nacyjanalizmu rubikonam. Vybar praloh pamiž Eŭropaj, liberalnymi kaštoŭnaściami i pravami čałavieka z adnaho boku i «russkim mirom», a kali dakładna – «russkoj vojnoj» – z druhoha. Inakš kažučy: pamiž cyvilizacyjaj i barbarstvam. Biełaruski nacyjanalizm prosta nia moža być vajaŭničym, bo jon zaraz ža pieratvarajecca ŭ «russkij mir». Biełaruski nacyjanalizm moža być tolki nacyjanalizmam eŭrapiejskaha vybaru. Čahości treciaha prosta nia dadziena.
