Psaryjaz — dyjahnaz na ŭsio žyćcio
U Biełarusi na psaryjaz chvareje 2,8 % nasielnictva.
Adnoj z samych raspaŭsiudžanych dermatałahičnych chvarobaŭ źjaŭlajecca psaryjaz. Pa suśvietnaj statystycy, ad 1 da 3% nasielnictva majuć hetuju patałohiju. U paŭnočnych krainach, z bolš chałodnym klimatam, jana sustrakajecca čaściej, u paŭdniovych — bolš redka.
U Biełarusi, ź jaje ŭmieranym klimatam, na psaryjaz chvareje 2,8 % nasielnictva. Z čym źviazana ŭzniknieńnie zachvorvańnia? Z hetaha pytańnia pačałasia naša razmova z uračom‑dermatavienierołaham, zahadčykam ambułatornaha dermatavienierałahičnaha adździaleńnia Minskaha skurnavienierałahičnaha dyspansera Uładzimiram Jaromičam.
—Jak i ŭ minułym stahoddzi nie mahli dakładna skazać, z čym źviazana hetaje zachvorvańnie, tak i ciapier nielha na 100 % vyznačyć, jakija pryčyny vyklikapi ŭ kankretnaha čałavieka psaryjaz. Teoryj isnuje šmat. Ludziam, jakija zachvareli, treba zmirycca z dumkaj, što z takoj patałohijaj daviadziecca isnavać usio žyćcio. Ale chvaroba hetaja choć i niepryjemnaja, adnak nie śmiarotnaja.
U psaryjaza vydzialajuć niekalki stadyj. Prahresujučaja — pry joj źjaŭlajucca novyja vysypki, pavialičvajucca raniejšyja. Na skury ŭznikajuć čyrvonyja vuzielčyki, pakrytyja sierabrysta‑biełymi łuskavinkami. Hetyja vuzielčyki mohuć zlivacca ŭ blaški bujnych pamieraŭ. U adnaho čałavieka mohuć być vysypki pamieram ad zapałkavaj hałoŭki da vialikich zonaŭ paškodžańnia. Na stadyi prahresu vysypki supravadžajucca śvierbam, jany mohuć źjaŭlacca na luboj častcy cieła, najbolš typovaje ich miesca źjaŭleńnia — na razhinalnaj pavierchni kaniečnaściaŭ (łokci, kaleni), u rajonie kryža, na vałasistaj častcy hałavy. Časam heta chvaroba paškodžvaje sustavy.
Jašče adna stadyja zachvorvańnia — stacyjanarnaja, kali pierastali źjaŭlacca novyja vysypki, jany byccam «zadramali», «supakoilisia». Jość jašče rehresujučaja stadyja, pry joj vysypki pacichu znikajuć pad upłyvam lačeńnia, mohuć zastavacca tolki niejkija dziažurnyja blaški.
U zaležnasci ad siezonnasci abvastreńniaŭ adroznivajuć zimovuju formu psaryjazu, jakaja sustrakajecca značna čaściej, — u 95 % vypadkaŭ, i letniuju — u 5 % vypadkaŭ.
— Vy adznačyli, što psaryjaz — heta dyjahnaz, jaki zastajecca na ŭsio žyćcio. Skažycie, jakija ciapier isnujuć mietady lačeńnia chvaroby, kab źmienšyć jaje nastupstvy?
— Mietodyk isnuje šmat. Ale treba ŭličvać, što my lečym nie tolki samo zachvorvańnie, ale i pacyjenta, padychodzim indyvidualna. Taktyka lačeńnia hetaj niemačy zaležyć ad stadyi, formy i raspaŭsiudžanasci chvaroby, ad asablivaściaŭ jaje ciačeńnia ŭ kankretnaha chvoraha, ad uzrostu. Preparataŭ ciapier isnuje vielmi šmat: ad sistemnaj terapii, kali leki prymajucca ŭnutr, da miascovych łakalnych sposabaŭ lačeńnia.
Pry lohkim ciačenni psaryjazu ci pry najaŭnasci adzinkavych blašak, asabliva ŭ dziaciej, časta byvaje dastatkova vonkavaha lačeńnia, balniea‑ i kurortaterapii, zachavańnia režymu charčavańnia, zdarovaha ładu žyćcia.
Uvohule dyjeta pry psaryjazie maje istotnaje značeńnie. Racyjon charčavańnia chvoraha pavinien uklučać małočnyja pradukty, sadavinu, aharodninu, naturalnyja soki. Adnak ź mieniu treba vyklučyć cytrusavyja, stravy z vocatam, piercam, šakaład, kavu, abaviazkova admovicca ad ałkaholu i kureńnia.
Siaredniaciažkija i ciažkija formy psaryjazu patrabujuć praviadzieńnia kompleksnaha lačeńnia ŭ ambułatornych umovach, a ŭ pieryjad abvastreńniaŭ — lačeńnia ŭ stacyjanary.
Važnaj źjaŭlajecca i prafiłaktyka recydyvaŭ chvaroby, jakaja ŭklučaje ŭ siabie sanacyju ačahoŭ chraničnaj infiekcyi ŭ arhaniźmie: lačeńnie chvorych zuboŭ, chraničnaha tanzilitu, atytu, sinusitu, chalecystytu. Spryjalnym moža być pieryjadyčny pryjom miakkich raslinnych zaspakajalnych srodkaŭ (valarjana, miaty, sardečniku).
I jašče chaču źviarnuć uvahu na toje, što niekatoryja ludzi, imknučysia pazbavicca ad blašak, pačynajuć na sabie ekśpierymientavać. Kuplajuć darahija preparaty, vykarystoŭvajuć roznyja BADy. Ale ž čaściej za ŭsio rekłama lekaŭ ad psaryjazu vydaje žadajemaje za sapraŭdnaje. Tamu da kožnaj novaj mietodyki treba stavicca z aściarohaj i biez kansultacyi z doktaram nie vykarystoŭvać jaje na sabie, asabliva ŭ pieryjad remisii, inakš možna atrymać advarotny efiekt.
Fitaterapija pry psaryjazie
1. Čystacieł vialiki, trava — 1 častka; dzivasił, korań — 2 častki; buzina čornaja, kvietki — 1 častka; chvošč palavy, trava ci liście brusnic — 1 častka; śviatajannik dzirkavaty (źvieroboj prodyriavlennyj), trava — 3 častki. 1 st. łyžku sumiesi ź viercham zalić adnoj šklankaj kipieniu, nastojvać na praciahu 12 hadzin, pracadzić. Dalić vadu da pieršapačatkovaha abjomu, prymać pa 1/3 šklanki za 20—30 chvilin da jady 3 razy na dzień na praciahu 2‑3 miesiacaŭ. Paśla kožnaha miesiaca lačeńnia — pierapynak 7 dzion.
2. Čystacieł vialiki, trava — 1 častka; bratki (aniutiny hłazki), trava — 2 častki; dymnica aptečnaja, trava — 2 častki; padalešnik (kopytień) jeŭrapiejski, list — 1 častka; bahun bałotny — 1 častka. Hatavać i pić, jak i ŭ pieršym vypadku.
3. Čystacieł vialiki i bratki, trava. 1 st. ł. sumiesi ź viercham zalić 1 šklankaj kipieniu. Nastojvać 6 hadzin. Prymać pa 1 šklancy 2 razy na dzień paśla jady.
4. . Vaŭčki (čierieda), trava — 3 častki; ajer bałotny, korań — 3 častki; śviatajannik dzirkavaty, trava — 3 častki; čystacieł vialiki, trava — 1 častka; dzivasił vysoki, korań — 2 častki; kukuruznyja rylcy — 2 častki; brusnicy, list — 2 častki; buzina čornaja, list — 2 častki. Hatavać i prymać, jak u recepcie № 1.
