Navukovyja praryvy 2017 hoda: hiennaja miedycyna chutka budzie źniščać chvaroby jašče da naradžeńnia dziciaci
2017 hod daŭ čałaviectvu novyja adkryćci i dasiahnieńni, jakija napaŭniajuć aptymizmam i sparadžajuć jašče bolšuju cikaŭnaść da paznańnia siabie i Suśvietu. My vybrali samyja značnyja ź ich — tyja, što sapraŭdy zdolnyja źmianić chod historyi.
Vydaleńnie hiena sardečnych zachvorvańniaŭ
27 lipienia ŭ Portłendzie, štat Arehon, navukoŭcy dasiahnuli značnaha praryvu ŭ technałohii hiennaha redahavańnia. Skarystaŭšysia CRISPR, jany paśpiachova vydalili ŭ čałaviečaha embryjona hien, źviazany z sardečnymi zachvorvańniami. Praz dva miesiacy padobnuju apieracyju paśpiachova praviali kitajskija navukoŭcy.
Vyroščvańnie orhanaŭ
A 1 maja byli zroblenyja pośpiechi ŭ halinie rehienieratyŭnaje miedycyny. Instytut rehienieratyŭnaj miedycyny Wake Forest ciapier viadzie pieradavyja prajekty pa vyroščvańni čałaviečych orhanaŭ i tkanak. Adkryćci jaho daśledčykaŭ mohuć dapamahčy ŭ adnaŭleńni paškodžańniaŭ niervaŭ i navat vyraścić cełyja kaniečnaści i ŭnutranyja orhany.
Imitacyja matki
26 krasavika daktary Dziciačaj lakarni Fiładelfii zdoleli zymitavać žanočuju matku z vykarystańniem sintetyčnaje pryłady dla praduchileńnia śmiarotnaści i chvarob zaŭčasna narodžanych dziaciej, mienšych za 37 tydniaŭ. Ekśpierymient byŭ paśpiachova praviedzieny na novanarodžanym jahniaci.
I biełarusy majuć dasiahnieńni
Biełaruskija navukoŭcy ŭ mai zajavili, što raspracavali materyjał, jaki dazvalaje vyjaŭlać rečyvy ŭ vielmi nizkich kancentracyjach. Vykarystoŭvać taki mietad možna ŭ roznych halinach — naprykład, u kryminalistycy, miedycynie, u tym liku navat dla dyjahnostyki ankałahičnych zachvorvańniaŭ.
Štučny intelekt
Na siońnia niejronnyja sietki źjaŭlajucca pryjarytetnym kirunkam daśledavańniaŭ u halinie štučnaha intelektu i adyhryvajuć vialikuju rolu va ŭstalavańni bolš ciesnaha ŭzajemadziejańnia čałavieka i techniki. A hałoŭnaj zadačaj na siońnia źjaŭlajecca pošuk novych, najbolš efiektyŭnych sposabaŭ navučańnia niejronnych sietak.
U mai Google prezientavaŭ prajekt AutoML, jaki moža sam navučać niejrasietki: ciapier niejrasietka sama moža stvarać niejrasietku.
Čytajcie taksama: Nastupnaja revalucyja ŭ infarmatycy — niejronnyja sietki. Kampjutar budzie nie prahramavacca, a vučycca
Dapoŭnienaja realnaść
Viadučyja suśvietnyja kampanii zajavili ab pryjarytetnym raźvićci technałohij dapoŭnienaj realnaści. Google pradstaviła technałohiju ARCore, jakaja dazvalaje ŭžyvać technałohiju dapoŭnienaj realnaści dla pryład na AS Android, a Apple — anałahičnuju ARKit. Ciapier možna z dapamohaj ekranaŭ mabilnych pryładaŭ bačyć novuju realnaść, jakaja harmanična ŭpisvajecca ŭ realny śviet.
Čytajcie taksama: Virtualnaja i dapoŭnienaja realnaść: što heta i ŭ čym adroźnieńnie?
Admietnym dla biełarusaŭ staŭ vychad apieracyjnaj sistemy iOS11, u jakoj źjaviłasia padtrymka biełaruskaj raskładki kłavijatury ŭpieršyniu z momantu stvareńnia hetaj AS 10 hod tamu.
Čytajcie: Jak pastavić biełaruskuju kłavijaturu na ajfon i ajpad
A 28 lipienia na Mižnarodnaj kanfierencyi pa kvantavych technałohijach u Maskvie byŭ pradstaŭleny rekordny 51-kubitny kvantavy kampjutar.
Kosmas
19 krasavika navukoŭcy ź Jeŭrapiejskaj arhanizacyi astranamičnych daśledavańniaŭ znajšli najlepšuju płanietu dla pazaziemnaha žyćcia. LHS 1140b była znojdzienaja ŭ zasielenaj zonie zorki, što znachodzicca za 40 śvietłavych hadoŭ ad Ziamli.
Płanieta va ŭjaŭleńni mastaka. NASA
Tym časam mižnarodny kalektyŭ płanietołahaŭ vyśvietliŭ, što ŭ nietrach Miesiaca jość vada. Vułkaničnyja čaścinki spadarožnika ŭtrymlivajuć, pavodle acenak daśledčykaŭ, kala 0,05% (pa masie) vady. Śpiecyjalisty miarkujuć, što jaje možna budzie zdabyvać i vykarystoŭvać u płanavanych misijach na Miesiacy.
Nobieleŭskuju premiju pa fizycy ŭ adychodziačym hodzie atrymali Rajnier Vajs, Bary S. Baryš i Kip Torn za vyjaŭleńnie hravitacyjnych chvalaŭ. Isnavańnie ich pradkazvaŭ jašče Albiert Ejnštejn u 1916 hodzie, ale vyjavić ich udałosia tolki ŭ vieraśni 2015 hoda, kali daśledčyki zafiksavali ŭsplosk takich chvalaŭ, što byli stvoranyja źlićciom dźviuch čornych dziraŭ supolnaj masaj u 53 Soncy.
Čytajcie: Što takoje hravitacyjnyja chvali, za adkryćcio jakich dali Nobieleŭskuju premiju?
30 sakavika amierykanskaja kampanija SpaceX paśpiachova zapuściła na arbitu i pasadziła paŭtorna vykarystany rakietanośbit Falcon 9. Hety praryŭ jašče bolš pavialičyŭ dastupnaść kaśmičnych zapuskaŭ: ekanomija składzie bolš za $18 młn za kožny pusk. Akramia taho, NASA płanuje zapuścić u 2019 hodzie teleskop Džejmsa Ueba, jaki dazvolić vyvučać chimičny skład atmaśfiery ekzapłaniet. Kali ŭsio atrymajecca, to čałaviectva zrobić značny krok napierad: vyjaŭleńnie prydatnych dla žyćcia płaniet stanie pytańniem času, ličać navukoŭcy. Za pracami nad teleskopam možna nazirać na sajcie NASA.
Praryŭ jość i ŭ daśledavańniach našaj Soniečnaj sistemy. U vieraśni ŭ atmaśfiery Saturna zhareŭ kaśmičny zond «Kasini», jaki adpracavaŭ na jaho arbicie 13 hadoŭ. Za hetyja hady jon sabraŭ šmat unikalnaj infarmacyi, a pierad zaviaršeńniem svajoj raboty ździejśniŭ niekalki padlotaŭ da Saturna maksimalna blizka. Heta adbyłosia ŭpieršyniu ŭ historyi daśledavańniaŭ: nastolki blizka da Saturna jašče nie padychodziŭ ni adzin zond. Dziakujučy hetamu u navukoŭcaŭ źjavilisia dadzienyja ab atmaśfiery i mahnitaśfiery płaniety, a taksama unikalnyja fatahrafii i zapisy.
Heta — nie malunak, a realnaje fota Saturna i jaho samaha vialikaha spadarožnika — Tytana.
Dla razhonu aparat vykarystoŭvaŭ hravitacyjnaje pole troch płaniet. Jon dva razy pralacieŭ pobač ź Vienieraj — u 1998 i 1999 hadach, zatym, u žniŭni 1999 hoda z chutkaściu 69 tys. km/h prajšoŭ kala Ziamli, uzimku 2000 hoda pralacieŭ mima Jupitera, pieradaŭšy na Ziamlu jaho fatahrafii. Da Saturna aparat nabliziŭsia 30 červienia 2004 hoda i staŭ pieršym štučnym spadarožnikam hetaj płaniety. Apošniuju 91 siekundu ruchaviki zonda pracavali amal bieśpierapynna: jany dasiahnuli stoadsotkavaj mahutnaści za 20 siekund da straty sihnału. Padčas finalnych 8 siekund «Kasini» pačaŭ pierakulvacca nazad. Antena źmianiła svaju aryjentacyju, tamu radyjosihnał pierastaŭ dachodzić da Ziamli.
Tak vyhladaŭ «Kasini»
15 vieraśnia u 14:55 pa minskim časie NASA atrymała ad zonda apošniaje paviedamleńnie, paśla čaho jaho nazaŭsiody pahłynuła atmaśfiera hazavaha hihanta. Lehiendarny kaśmičny aparat pravodzili apładysmientami i ślazami sumu i padziaki za praviedzienuju pracu.
Čytajcie taksama: Top-10 najlepšych FOTA Saturna i jaho spadarožnikaŭ, jakija zrabiŭ kaśmičny aparat Cassini
