Svajaki sałdata, jaki zahinuŭ u Piačach hod tamu, raspaviali pra trahiedyju
Paśla škoły Pavieł Starankoŭ pajšoŭ vučycca na miechanika liftaŭ u mahiloŭski elektratechničny kaledž. Papracavaŭšy ŭ abłasnym centry pa śpiecyjalnaści, chłopiec vyrašaje praciahnuć navučańnie, ale nie pastupaje. A 26 traŭnia 2016 hoda Paŭła pryzyvajuć u vajskovuju čaść 44540 pad Žodzina, adkul paśla prysiahi nakiroŭvajuć na vučobu ŭ 12-ju škołu słavutaha Abjadnanaha navučalnaha korpusa №72 ŭ Piečach, paviedamlaje Jeŭraradyjo.
«Jon mnie telefanavaŭ ź Piečaŭ u lipieni i vielmi płakaŭ, byŭ vielmi zasmučany, — raspaviadaje mama Paŭła Valancina Starankova. — Ja ŭ jaho spytałasia, ci ciažka słužyć, jon adkazaŭ, što ciažka. Ale bolš ničoha nie raskazaŭ, moža, pobač ź im stajaŭ chto. U žniŭni ja da jaho pryjechała, ale jon užo ničoha nie kazaŭ, nie skardziŭsia ni na što. Razumiejecie, moža, jamu zahadali, moža, niejkija razavyja vypadki byli».
Valancina Starankova z fotaalbomam syna. Fota: Valeryj Pryharyn horki.info
Siamja Starankovych žyvie u vioscy Chadosy Mahiloŭskaj vobłaści, tamu hrošy na Pašavu kartku čaściej pieravodzili svajaki ź Minska dy Mahilova.
«Ščyra kažučy, ja ŭžo nie pamiataju, kolki my hrošaj jamu davali, — praciahvaje maci chłopca. — Jon ža ŭ nas adzin, tamu my nie škadavali i nie zacyklivalisia na hetym pytańni. Pieradavali jamu roznyja pieradačy — škarpetki, łaśjony dla haleńnia… Svajaki kłali hrošy na kartku, chto pa 20, chto pa 40 rubloŭ, ale my nie ličyli. Telefon u jaho byŭ, i my, naturalna, kłali na jaho hrošy. Kali bankamat nie pracuje, dyk ciocia kłała hrošy. Ale taksama nie padličvali. 10-20 rubloŭ — tolki telefanuj, tolki, kab usio było ŭ paradku!»
Časta jeździć ź biełaruska-rasijskaha pamiežža pad Minsk, kab naviedać syna ŭ vojsku, nie atrymlivałasia. Padčas redkich sustreč Valancina Starankova nijakich siniakoŭ ci drapin u Paŭła nie zaŭvažała. Zapomniłasia, jak syn skardziŭsia na toje, što vielmi doŭha nie biaruć prać vopratku. Za čas vučoby ŭ Piečach Pavieł trapiŭ u miedčastku ź niejkim skuranym razdražnieńniem. Pra heta chłopiec raspaviadaŭ maci biez padrabiaznaściaŭ, maŭlaŭ, pačała śviarbieć skura, amal tydzień lačyŭsia. U listapadzie, atrymaŭšy śpiecyjalnaść, chłopiec viartajecca słužyć u Žodzina.
Fota: Valeryj Pryharyn horki.info
«Prybyŭ jon u čaść, patelefanavaŭ mnie i byŭ vielmi zasmučany, — uzhadvaje maci Paŭła. — Jon paprasiŭ hrošaj, my spytali, kolki, kaža: kolki pieraviadziecie. My pieradali jaho prośbu ciotcy ź Minska. Jana paśla pracy ŭviečary ŭ čaćvier pieraviała jamu 40 rubloŭ. U piatnicu jany pryjšli, a ŭ subotu Paša ŭžo źnik. Darečy, hetyja hrošy apynulisia ŭ vyniku niekranutymi. U čaćvier viečaram Paša znoŭ mnie telefanavaŭ, byŭ zasmučany. Ja spytała: «Što, Paša, kiepska tabie? Heta ž časova, adsłužyš hety pieryjad, pryjduć małodšyja, tady i ty budzieš imi kamandavać».
A jon adkazaŭ, što nie budzie tak stavicca da maładych. Pytalisia, čym jamu dapamahčy, jon skazaŭ pra hrošy, my skazali, što hrošy ŭžo pieraviali. Skazała, što pieradam jamu banderol! Ale hołas u jaho byŭ vielmi zasmučany. A ŭ piatnicu znoŭ patelefanavaŭ. Ci niechta pobač byŭ, ci zahadaŭ niechta, ale skazaŭ tolki dva vyrazy: «U mianie ŭsio narmalna! U mianie ŭsio narmalna!». I na hetym telefon adklučyŭsia!»
U subotu, 12 listapada 2016 hoda, svajaki čakali ad Paŭła zvanka. U vychadnyja chłopiec čaściej telefanuje, «bo mienš kiraŭnictva, moža i da abiedu nabrać, i paśla abiedu». Ale hetym razam Paša navat nie adkazvaje na SMS ad baćkoŭ. Uviečary pa telefonie paviedamlajuć, što Paša źnik. Jak takoje mahło adbycca i pa jakoj pryčynie, nichto nie tłumačyć.
«Tam byli chłopcy, ziemlaki, ź jakimi pryzyvaŭsia razam, jakija pryzyvalisia na paŭhoda raniej, — praciahvaje Valancina Starankova. — Nichto ničoha nie viedaŭ. Ja adrazu patelefanavała jaho adnakłaśniku, jaki na paŭhoda raniej pryzyvaŭsia tudy, spytała telefon u jaho mamy. Pytajusia ŭ jaho: ci bačyŭ ty Pašku? Adkazaŭ, što ŭ abied bačyŭ, a ciapier staić u naradzie i ničoha nie viedaje. Spytała, jak sustreli ŭ čaści Pašu, dyk jon taksama nie viedaŭ».
Znajšli Paŭła Starankova na pačatku lutaha 2017 hoda na bierazie raki Plisa pobač ź vioskaj Zaleśsie, što ŭ niekalkich kiłamietrach ad Žodzina i ŭ kiłamietrach 13-i ad znakamitych Piečaŭ. Chłopiec nibyta paviesiŭsia na biarozie prama na bierazie rečki. Niahledziačy na blizkaść samoha Žodzina i dźviuch viosak, jaho nie mahli znajści amal try miesiacy — usiu zimu, kali na drevach niama liścia i bierahi raki prahladajucca daloka.
«Minski śledčy, jaki vioŭ spravu, bo čaść ŭ minskaj vobłaści znachodzicca, napisaŭ, niešta kštałtu «śledstva prypynienaje da vyśviatleńnia dadatkovych abstavinaŭ», — kaža maci Paŭła. — Barysaŭskija śledčyja, jakija raźbiralisia ŭ zdareńni, bo cieła znajšli ŭ Barysaŭskim rajonie, admovilisia raspačynać kryminalnuju spravu, bo suicyd. Ekśpiertyza pakazała, što pareštki sapraŭdy naležać Paŭłu, ale ci hvałtoŭnaja heta śmierć, ustalavać niemahčyma, bo adsutničajuć miakkija tkanki».
Fota: Valeryj Pryharyn horki.info
Tolki ŭ vieraśni ŭ jakaści dokazu suicydu vajskoŭcy pieradali baćkam kopiju dziońnika Paŭła, dzie siarod apisańnia vajskovych budniaŭ znachodziacca vieršy pra śmierć. Ale Valancina Starankova pierakananaja, što počyrk tam zusim nie Pašaŭ, dy i nie schilny jaje syn da viadzieńnia dziońnikaŭ.
«Kali vučyŭsia ŭ vajskovaj škole, to vioŭ sšytak, malavaŭ tam niejkija schiemy, pisaŭ vučebnyja pytańni, voś tam jaho počyrk. A ŭ hetym dziońniku nie jaho počyrk. Muž heta adrazu skazaŭ. Jon ža ŭ nas adzin, my ž ź im zaŭsiody razam niešta malavali, pisali… my ž viedajem! Nu, nie jaho heta počyrk i ŭsio! Dy i nikoli jon ničoha nie pisaŭ. Kali čas volny, to siadaŭ za kampjutar. Letam źjeździć da siabroŭ na rovary, niedzie pahulaje ŭ futboł… Nu, što budzie ŭ dziońnik pisać małady chłopiec? Jon lepiej patelefanuje kamu-niebudź, parazmaŭlaje… nu jakija vieršy!? Jon u volny čas usio ramantavaŭ kampjutar, niešta raźbiare, pyłasosam pačyścić, draty papravić… Jakija vieršy?»
Chłopcy, jakija słužyli razam z Paŭłam, paśla demabilizacyi na kantakt nie iduć, ničoha nie raskazvajuć, maŭlaŭ, «ničoha nie bačyli, nie viedajem». Pradstaŭniki čaści, jakich adpravili na pachavańnie chłopca, taksama byli niešmatsłoŭnymi, ale baćkam padałosia, što i jany ŭ samahubstva Paŭła nie vierać.
«Na pachavańni našy svajaki, ciotki Pašy, pytali hetych vajennych, jakija pryvieźli trunu, — uzhadvaje Valancina Starankova. — Dyk jany sami ŭ heta nie vierać. Na pachavańni jany prosta vykonvali zahad, tak i kazali, adbyvali pavinnaść. Paźniej nam raspaviadali, što dvaich miascovych chłopcaŭ, jakija słužyli ŭ toj ža čaści, navat vajennyja dastaŭlali damoŭ pad kantrolem. Čamu, nie viedaju. Kab, moža. nie raspaviali čaho».
Nahadajem, staršynia Śledčaha kamiteta Ivan Naskievič zajaviŭ, što zapatrabavaŭ dla dadatkovaj pravierki ŭsie materyjały pa faktach śmierci i naniasieńnia cialesnych paškodžańniaŭ vajennasłužačym za apošnija šeść hadoŭ. Valancina Starankova nijakich paviedamleńniaŭ pra adnaŭleńnie śledstva pa śmierci jaje syna nie atrymlivała. Skarhi ŭ prakuraturu i Administracyju prezidenta, jakija baćki Paŭła daŭno dasłali čynoŭnikam, taksama dahetul zastajucca biez adkazu.
