Karpaŭ adkazvaje Chalezinu: Heta emihranckaja traŭma — raźvieścisia, ale nie raźvitacca
Razmaŭlaju ja z adnym frendom na «Fejsbuku». Jon daŭno źjechaŭ u Šviecyju i adtul žyvapisuje pobyt i viadzie haspadarku. Dźvie asnoŭnyja temy: nianaviść da biežancaŭ (ahučanaja ź biaśpiečnaj adlehłaści) i «biełarusy — łochi i ciarpiły». Nu, pytaju: a čaho ty sam dabiŭsia ŭ halinie svaich hramadzianskich pravoŭ?
A toj mnie adkazvaje, što jon dabiŭsia, kab jahonyja pravy vykonvali ŭ inšaj krainie. Emihravaŭ. Piša, jak heta było ciažka, jak jon pakutvaŭ i pieraadolvaŭ. Piša i niervujecca. Bo strašna sabie supieražyvaje.
Ja pytaju, ci nie padajecca jamu, što pamiž im i biełarusami jość roźnica. Bo ty skarystaŭsia najaŭnaj, stvoranaj dla ciabie, chaj sabie i niaprostaj, ale prazrystaj praceduraj atrymańnia pravoŭ, a ŭ biełarusaŭ takoj pracedury niama. Ja nie viedaju, što mnie treba zrabić, jakuju čarhu adstajać i jakija papiery padać, kab Biełaruś stała pravavoj dziaržavaj. Ź inšaha boku, ja nie dumaju, što za prava atrymać hramadzianstva ludziej bjuć ci sadžajuć na sutki ŭ šviedskim konsulstvie.
Tut čuvak pasyłaje mianie nach*j, adfrendžvaje i naša suviaź pieraryvajecca.
Čamu pieraryvajecca? Tamu što były muž (žonka) — s*ka.
Tamu, što kali ty raźvioŭsia, to nie važna, što było da taho, i nie važna, što budzie paśla. Ty — achviara, muž/žonka — s*ka, čmo. Ty źjechaŭ i staŭ achviaraj. Biełaruś zastałasia žonkaj-paskudaj, jakoj nielha dać pra heta zabyć.
Ty jak by možaš dumać pra što zaŭhodna — pra balet, pra pierśpiektyvy, — ale zamiest hetaha dumaješ pra svaju kryŭdu i ŭ hetym razrezie možna ŭsio apisać napierad: tvaja byłaja žonka — paskuda, jana była paskudaj ad naradžeńnia i, značyć, paskudaj i pamre. A značyć, jaje novy muž, jaki ŭ jaje budzie, — budzie takim ža paskudam. I ich dzieci narodziacca paskudami. I ŭnuki buduć paskudami. I ŭsio, što jany skažuć, — budzie paskudna, usio, što zrobiać, — budzie paskudna. A ja? A ja — maładziec. Kali sa mnoj niešta adbyvajecca dobraje, to heta dziakujučy mnie, a kali kiepskaje — to heta tamu, što žonka była paskudaj.
Heta emihranckaja traŭma: raźvieścisia, ale nie raźvitacca. Nie zabyć, nie raźlubić, i tamu biaskonca abražać, prydumvajučy ŭsio novyja i novyja fakty minułaha i budučaha.
Bo adnamu — sumna. Bo novaj siamji usio nijak nie stvarajecca, a sa staroj — niama pra što pahavaryć. Zastajucca tolki kryŭdy, za jakimi chavajecca žadańnie mieć mahčymaść choć raz na miesiac pryjści da byłoj žonki, kab zvykłym rucham uziać jaje za zadnicu.
Tamu, kali ja čytaju ŭ Chalezina pra «opuŝiennoje obŝiestvo», ja baču čarhovy tekst nie pra hramadstva, a pra siabie.
Chren ź im, jak by z sabžam, to bok Siedziukom i jahonaj srakaj na «Jeŭrabačańni», jakoha Mikałaj nazyvaje «prankieram, a značyć, kłoŭnam». Praŭda, kali čałaviek u 2017-m hodzie pakazvaje zadnicu, kab raśśmiašyć, — jon nieprofprydatny jak kłoun, a značyć — nie kłoun.
Piacioračka ŭ vyhladzie pakarańnia i analnyja dyskusii — heta, kaniešnie, nie kruta. Tut ja zhodny i ŭsio takoje. Ale chaču — pra inšaje.
«Słavutaja nadumanaja biełaruskaja talerantnaść — heta mikst z antysiemityzmu, ksienafobii, rasizmu i hamafobii», — piša Chalezin. Ot tak. Jon moh by napisać, što biełarusy nie takija ŭžo i talerantnyja. Jon moh by napisać, što siarod biełarusaŭ mnoha hamafobaŭ, ale jon napisaŭ, što biełaruskaja talerantnaść — HETA mikst hamafobii, anysiemityzmu i błabłabła. A jašče jon napisaŭ pra «opuŝiennoje obŝiestvo», prapanujučy kožnamu samomu nafantaziravać układzienyja sensy.
Pačaŭ z frazy ŭkrainca Avakava, pierajšoŭ na padtrymku Avakava niejkimi svaimi biełaruskimi frendami i vynies vierdykt: biełaruskaje hramadstva — apuščanaje.
To bok pryhoža i źviazna, liryčna i talenavita napisaŭ, što — byłaja žonka — paskuda. I muž, i dzieci, i vapšče.
Mnohija biełaruskija emihranty pakutujuć ad niaŭmieńnia znajści ahulnuju temu z tymi, što zastalisia, i im padajecca, što «žorskaja krytyka» — heta toj samy pačatak dyjałohu. Ale na samaj spravie heta — pytańnie paručyka: «Ci nie bili vas, Nataša, viasłom pa pramiežnaści», zadadzienaje dla «padtrymańnia razmovy».
Naohuł, viedajecie, čym adroźnivajucca hłybokija razumnyja ludzi ad prosta razumnych? Razumnyja myślać hłyboka, a hłybokija ŭśviedamlajuć stupień razumnaści. Jany bačać, u jaki bok myślać, i karektujuć nakirunak, kab, naprykład, nie pieratvaracca ŭ intelektualnuju pakryŭdžanku.
Tamu, kali ja pačytaŭ Chalezina, ja padumaŭ, što Mikałaj — biassprečna razumny čałaviek. Prosta razumny čałaviek.
Apytanka
