Praź dziesiać hadoŭ siamja daviedałasia, što žyvie ŭ kvatery niezakonna
Praviali kanalizacyju, zrabili ramont, a ciapier pakujuć rečy.
Praŭda, na vulicu nie pojduć — dzie prytulicca znajšłosia.
Alena Zavilejskaja z mužam i dziećmi žyła na Hrušaŭcy — 2-ja vulica Ščorsa. Adnapaviarchovy dom na piać kvater — zdaŭsia jašče ŭ 1951 hodzie. Ciapier takija baraki rušać, a na ich miescy ŭzvodziać šmatpaviarchoviki. Kamu šancuje — atrymlivaje kvateru ŭ navabudach jak kampiensacyju. Alena ź siamjoj nie nadta i nie pretendavała na biaspłatnuju kvateru — raźličvała chacia b na časovaje žytło. Ale pa paradku.
Kvateru ŭ baraku, jak viedamasnaje žytło, atrymała śviakroŭ Aleny. Žančyna pracavała ŭ Minskim zaavietzabie. I ŭ 2003 tam pasialiłasia Janina Zavilejskaja z synam i niaviestkaj.
«Na toj momant my vyrašyli svaju žyllovuju prablemu. I mierkavali, što pabudujem ułasnuju kvateru — staim u čarzie. Muž byŭ mantažnikam-akońnikam, uziali kredyt, kupili cech. Ale trapili ŭ kryzis — i da siońnia vypłačvajem toj kredyt», — raskazvaje Alena.
Sprava ŭ tym, što z 1982 hoda ŭ hetym domie zabaranili prapisvacca novym žycharam. A dziesiać hadoŭ tamu ŭvohule paŭstała pytańnie sa znosam. Mierkavałasia pabudavać vysotku na jaho miescy.
«Zasialilisia, pažyli i ja pajšła da zabudoŭščyka. Jon skazaŭ, kab ničoha ŭ domie nie rabili. Ja zaciažaryła, naradzilisia dzieci. A na znosie doma pastavili kryž. My, maładyja i mocnyja, tady ŭparadkavali kvateru, zrabili ramont, praviali kanalizacyju. Usio heta, zrazumieła, z vusnaha rasparadžeńnia dyrektara zaavietzabu».
Vada była na kuchni…
i ŭ vannaj.
A ŭ 2013 Minharvykankam pryniaŭ rašeńnie pra znos. Ziamlu pad zabudovu pieradali kampanii «ŁadaHarant». I tut pačałasia historyja z vysialeńniem. «Ja była ŭ susiedki. Raptam sa ślaźmi biažyć maja dačka:
«Mama, mama, u nas milicyja — nie chadzi tudy». Tam stajali dyrektar zaavietzabu, mieniedžar «ŁadyHarant», i čałaviek u formie. Major mianie schapiŭ za ruku: «Vysialajsia! Ty niezakonna tut žyvieš!» Padłavili, kali doma nie było muža. Dyrektar zaavietzabu skazaŭ, što nie viedaje mianie. Maŭlaŭ, bamžy zasialilisia. A ŭ nas stajać płastykavyja vokny, kvietki…
Ja tady prystrašyła, što vykliču milicyju — vyrvałasia ad majora. I napisała zajavu ŭ RUUS, ale ŭ dziejańniach milicyjanta nie ŭbačyli parušeńniaŭ».
A paśla źjavilisia sacpiedahohi. Tolki nie sa škoły dački — ź inšaj. Alena ich nie ŭpuściła. Jana źviazvaje taki cisk z tym, što siamja adrazu nie źjechała z kvatery.
Vysotku pačali budavać jašče da suda.
U studzieni 2014 adbyŭsia sud, pra jaki Zavilejskija daviedalisia zusim vypadkova. Ale nie prapuścili. Alena bačyć schavany namier: kab jon prajšoŭ u ich adsutnaść. «A ŭ sudzie na dakumientach, pieradadzienyja zaavietzabam dla vysialeńnia majoj śviakryvi i nas, čałaviek, jaki nibyta ich padpisvaŭ, nie pryznaŭ svoj podpis. Žančyna dziesiać hadoŭ tamu pamiataje kalektyŭny schod prafkama, ale zahad na kvateru padpisvała inšy». Nichto nie pryniaŭ pad uvahu: sud pastanaviŭ vysialać — maŭlaŭ, zasialilisia samačynna, dy kvateru śviakrovi dali niapravilna.
«Sud moh pryznać prava karystańnia za nami. 10 hadoŭ my pražyli — terminy iskavoj daŭniny minuli. Nas papikali, što nie była zaklučana damova najomu [damova davała b prava na atrymańnie časovaha žytła]. Ale ŭ zaavietzabu ž nie było dakumientaŭ na dom. A kali jany źjavilisia, nam ničoha nie skazali», — aburajecca Alena. I pakazvaje dva techpašparty. Adzin, stary, na momant ich zasialeńnia. Druhi — užo sa źmienami ŭ płaniroŭcy. «Dyrektar zaavietzabu atrymaŭ techpašpart u 2012 pa zajavie 2011, a pa zamierach 2006 hoda. Zaavietzab prosta nie źviartaŭsia, kab unieśli źmieny raniej. Jany čakali, što budzie sa znosam. Navošta atrymlivać u dom pad znos novy techpašpart?» U Aleny jość mierkavańnie na hety kont, ale heta tolki zdahadka. A žyllovaja ž prablema tak i nie vyrašana za piatnaccać hadoŭ, što muž staić u čarzie.
«Žyli jak pry kamuniźmie…»
«NN» źviarnułasia da dyrektara Minskaha zaavietzabu Mikałaja Ivaniškina prakamientavać situacyju.
— Jany nie płacili, žyli — jak pry kamuniźmie. I chacieli dalej tak žyć. Karystalisia kvateraj, a im ža nichto nie vydzialaŭ — davali Janinie Zavilejskaj. Žyli jany dziesiać hadoŭ. Kali b tam płacili… Kvartpałatu my im nie vystaŭlali — płacili, tak by mović, na dobrych pačatkach — vyvaz śmiećcia i ŭsio takoje. Niedzie kala 8 tysiač u miesiac. Dzie takoje znojdzieš? Jany admovilisia ad dobraachvotnaha vysialeńnia. Jość rašeńnie suda.
Ź imi nijakaja damova nie pavinna była zaklučacca. U nas jość kalektyŭnaja damova. Jany — členy siamji Janiny Zavilejskaj. Jana ich zasialiła, z nami nie ŭzhadniła. Nu žyli, a pryjšoŭ čas — treba vyzvalić.
«NN»: Nielha było znajści niejki vychad dla ich?
— Razumiejecie, heta nie ŭ majoj kampietencyi. Zabudoŭščyk išoŭ na niejkija prapanovy. Mnie na svaju arhanizacyju pabudavać im kvateru? Finansavych mahčymaściaŭ takich niama, dy za što — jany da pradpryjemstva adnosinaŭ nie majuć.
Kali my sabrali prafkam na pasiadžeńni administracyi, ja prasiŭ Janinu Leanidaŭnu pryjści da nas — «Ja nie pajdu, nie budu z vami razmaŭlać». Kali b my im pahražali — nichto ž ich nie čapaŭ.
Chodzić Alena z mužam pa ŭsich instancyjach. Jak heta zrazumieć? Tym bolš, što ja ich amal nie viedaju. Za ŭvieś čas ja ich bačyŭ na sudzie niekalki razoŭ, nu, i moža da hetaha zachodzili. U nas niama ź imi nijakich adnosinaŭ.
«NN»: Dla čaho rabiŭsia novy techpašpart, kali dom užo padlahaŭ znosu?
— Kab uzakonić. Nie moža pabudova isnavać biez techpašparta. Stary pašpart byŭ z 1952 ci jakoha hoda — nie pamiataju. Tamu i rabiŭsia inšy. Infarmacyju jany dajuć nieabjektyŭna, na emocyjach. Majo mierkavańnie: ja b nie ŭviazvaŭsia ŭ hetuju pisaninu — vy tolki skampramietujecie svajo vydańnie.
