«Такіх звестак ні ў Беларусі, ні ў суседніх краінах яшчэ не было». На будоўлі «Слаўкалія» цалкам даследавалі гарадзішча жалезнага веку
Але некаторыя археолагі ўсё роўна не задаволеныя тым, што яго выключаць са спісу гісторыка-культурных каштоўнасцяў.
Працы на месцы гарадзішча. Ліпень 2019 г. Скрыншот tvr.by.
З 2012-га археолагі вывучалі гарадзішча жалезнага веку Обчын у Любанскім раёне, якое аказалася на тэрыторыі будоўлі «Слаўкалія».
«Гарадзішча, на жаль, патрапіла пад колы прагрэсу і аказалася ў межах праектаванага «Слаўкаліем» солездабыўнага комплексу.
Археолагі прапаноўвалі пасунуць мяжы, хаця б на якіх 250—300 метраў убок, каб гарадзішча не закранулася. Але ў кампаніі па тэхнічных прычынах гэты варыянт не прынялі»,
— распавёў археолаг Максім Чарняўскі.
Навукоўцы даследавалі гарадзішча сем гадоў. Кіраваў работамі археолаг Сяргей Ліневіч. Летась быў фінальны этап — вывучаліся земляныя ўмацаванні: менавіта сам вал і роў, рэшткі пляцоўкі, дзе маглі быць сляды драўляных канструкцый для абароны гарадзішча.
«Мы па пластах знялі ўвесь роў і вал, каля 500 метраў былі даследаваны, атрымана маса інфармацыі, якую яшчэ некалькі гадоў трэба будзе зводзіць, — падзяліўся Максім Чарняўскі. —
Гарадзішча было вельмі моцна пашкоджана. За савецкім часам на ім доўга стаяў кароўнік, і ўсё было ўцэментавана каровінымі адкідамі. Было цяжка працаваць фізічна, вельмі цвёрды грунт».
Па словах археолага, па знаходках помнік быў досыць бедны. У вале знайшлі чатыры жалезныя сякеры, наканечнік стралы, некалькі бронзавых упрыгожанняў, жменька фрагментаў керамікі. Іх перададуць у Любанскі краязнаўчы музей.
Але атрымана ўнікальная інфармацыя па ўсёй абарончай сістэме — яна ў разы больш каштоўнейшая за артэфакты. Такіх даных ні ў Беларусі, ні ў суседніх краінах не было.
«Гэта адзін з найбольш цалкам даследаваных помнікаў. Але лепш, канечне, каб яго не чапалі і ён застаўся. Калі б праводзіліся планавыя раскопкі, яны былі б больш акуратнымі, ніхто б не гнаў, не абмяжоўваў па часе. Гарадзішча магло б быць даследавана лепш, калі б гэта былі не гаспадарчыя работы і не пры цяперашнім узроўні фінансаванні археалогіі», — кажа навуковец.
У «Слаўкаліі» з прэтэнзіямі па зносе не згодны.
«Калі рыхтавалася праектна-сметная дакументацыя, на тэрыторыі нашай забудовы трапіла недаследаваная раней гісторыка-культурная каштоўнасць. Гарадзішча адносіцца да жалезнага веку.
І мы ў рамках закону аплацілі і прафінансавалі археалагічныя раскопкі ў гэтым месцы. Мы звязаліся са спецыялістамі Інстытута гісторыі НАН, спыталі, як быць далей? Усе планы будавалі згодна з гісторыкамі. Дзеля нас ніхто нічога не зносіў, з 2012-га года спецыялісты працавалі на гэтай тэрыторыі, вывучалі!
Лакіза Вадзім Леанідавіч — намеснік дырэктара Інстытута гісторыі НАН, дзякаваў нашай кампаніі, уся інфармацыя, неабходная гісторыкам, у выніку раскопак атрымана, артэфакты пойдуць у Любанскі музей. А тэрыторыя цалкам вывучана, яна перастала быць гісторыка-культурнай каштоўнасцю — гэта сталая практыка. Таму Міністэрства культуры вынесла такое рашэнне», — патлумачылі ў «Слаўкаліі».
