«Takich źviestak ni ŭ Biełarusi, ni ŭ susiednich krainach jašče nie było». Na budoŭli «Słaŭkalija» całkam daśledavali haradzišča žaleznaha vieku
Ale niekatoryja archieołahi ŭsio roŭna nie zadavolenyja tym, što jaho vyklučać sa śpisu historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ.
Pracy na miescy haradzišča. Lipień 2019 h. Skrynšot tvr.by.
Z 2012-ha archieołahi vyvučali haradzišča žaleznaha vieku Občyn u Lubanskim rajonie, jakoje akazałasia na terytoryi budoŭli «Słaŭkalija».
«Haradzišča, na žal, patrapiła pad koły prahresu i akazałasia ŭ miežach prajektavanaha «Słaŭkalijem» solezdabyŭnaha kompleksu.
Archieołahi prapanoŭvali pasunuć miažy, chacia b na jakich 250—300 mietraŭ ubok, kab haradzišča nie zakranułasia. Ale ŭ kampanii pa techničnych pryčynach hety varyjant nie pryniali»,
— raspavioŭ archieołah Maksim Čarniaŭski.
Navukoŭcy daśledavali haradzišča siem hadoŭ. Kiravaŭ rabotami archieołah Siarhiej Linievič. Letaś byŭ finalny etap — vyvučalisia ziemlanyja ŭmacavańni: mienavita sam vał i roŭ, reštki placoŭki, dzie mahli być ślady draŭlanych kanstrukcyj dla abarony haradzišča.
«My pa płastach źniali ŭvieś roŭ i vał, kala 500 mietraŭ byli daśledavany, atrymana masa infarmacyi, jakuju jašče niekalki hadoŭ treba budzie zvodzić, — padzialiŭsia Maksim Čarniaŭski. —
Haradzišča było vielmi mocna paškodžana. Za savieckim časam na im doŭha stajaŭ karoŭnik, i ŭsio było ŭcemientavana karovinymi adkidami. Było ciažka pracavać fizična, vielmi ćviordy hrunt».
Pa słovach archieołaha, pa znachodkach pomnik byŭ dosyć biedny. U vale znajšli čatyry žaleznyja siakiery, nakaniečnik strały, niekalki bronzavych upryhožańniaŭ, žmieńka frahmientaŭ kieramiki. Ich pieradaduć u Lubanski krajaznaŭčy muziej.
Ale atrymana ŭnikalnaja infarmacyja pa ŭsioj abarončaj sistemie — jana ŭ razy bolš kaštoŭniejšaja za artefakty. Takich danych ni ŭ Biełarusi, ni ŭ susiednich krainach nie było.
«Heta adzin z najbolš całkam daśledavanych pomnikaŭ. Ale lepš, kaniečnie, kab jaho nie čapali i jon zastaŭsia. Kali b pravodzilisia płanavyja raskopki, jany byli b bolš akuratnymi, nichto b nie hnaŭ, nie abmiažoŭvaŭ pa časie. Haradzišča mahło b być daśledavana lepš, kali b heta byli nie haspadarčyja raboty i nie pry ciapierašnim uzroŭni finansavańni archieałohii», — kaža navukoviec.
U «Słaŭkalii» z pretenzijami pa znosie nie zhodny.
«Kali rychtavałasia prajektna-śmietnaja dakumientacyja, na terytoryi našaj zabudovy trapiła niedaśledavanaja raniej historyka-kulturnaja kaštoŭnaść. Haradzišča adnosicca da žaleznaha vieku.
I my ŭ ramkach zakonu apłacili i prafinansavali archieałahičnyja raskopki ŭ hetym miescy. My źviazalisia sa śpiecyjalistami Instytuta historyi NAN, spytali, jak być dalej? Usie płany budavali zhodna z historykami. Dziela nas nichto ničoha nie znosiŭ, z 2012-ha hoda śpiecyjalisty pracavali na hetaj terytoryi, vyvučali!
Łakiza Vadzim Leanidavič — namieśnik dyrektara Instytuta historyi NAN, dziakavaŭ našaj kampanii, usia infarmacyja, nieabchodnaja historykam, u vyniku raskopak atrymana, artefakty pojduć u Lubanski muziej. A terytoryja całkam vyvučana, jana pierastała być historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu — heta stałaja praktyka. Tamu Ministerstva kultury vyniesła takoje rašeńnie», — patłumačyli ŭ «Słaŭkalii».
