Vyjšaŭ almanach, jaki nie varta čytać mitrapalitu Paŭłu i Sieviaryncu
Pahancy isnujuć pa ŭsim śviecie. Biełaruś tut, naturalna, nie vyklučeńnie. Užo bolš za čatyry hady isnuje sajt svajksta.by, vakoł jakoha hurtujucca tutejšyja nieapahancy. A zusim niadaŭna vyjšaŭ almanach z toj samaj nazvaj Svajksta. Heta słova z starapruskaj movy, jakoje aznačaje «śviatło».
Fota Iryny Arachoŭskaj.
Kaliści nišu nieapahanskich vydańniaŭ zajmaŭ Alaksiej Dzierman, jaki vydavaŭ Druvis i «Sivier», adnak potym jon pierajšoŭ na pazicyi jeŭrazijstva i apraŭdvańnia dziejańnia ruskaha śvietu. Tamu miesca nišavaha vydańnia zastavałasia pustavać.
«Pahanstva cikavić zachodni śviet, zachodnich myślaroŭ. Jość navukoŭcy-śpiecyjalisty pa pahanstvie, da jakich prysłuchoŭvajucca. Mienš słuchajuć tych, chto namahajecca rekanstrujavać rytuały, — ale pahanskaja spadčyna zastajecca cikavaj. I nie ŭ jakaści ekzotyki, a ŭ jakaści realnaj alternatyvy», — piša redakcyja ŭ pradmovie da numara.
Almanach atrymaŭsia dastatkova «ołdskulnym» u svaim afarmleńni, nibyta z 90-ch. Nad dyzajnam treba pracavać dalej. Materyjały padzielenyja na rubryki «Kraina», «Procistajańnie», «Tradycyja», «Dzień adzinstva bałtaŭ», «Litva», «Łatvija», «Našy», «Śviet», «Dumki», «Hutarki», «Teksty».
Z hałoŭnych navin u krainie: apisańnie źjaŭleńnia pomniku «kamienia sa śladočkam» u Maładziečnie, achova sasny «Viedźmina łapa» ŭ Viciebskim rajonie, stvareńnie pad Hrodnam zakaźnika «Čortava bałota», lekcyja «Viciebsk bałcki», nieviadomy raniej abrad «Sava» z Pružanskaha rajona.
Vialiki artykuł pryśviečany hrafici z vyjavaj Jaryły ŭ Minsku. «I hrafici nie aryhinalnaje, i «Jaryła» fejkavy, i ludzi aburajucca», — kanstatuje vydańnie. «Taki piersanaž, jak «Jaryła», byŭ viadomy ŭ ruskich pa vierchnim ciačeńni Vołhi (Kastrama i pobač) i ŭ bolš paŭdniovych rasijskich hubierniach. Kali razabracca, dyk vyśviatlajecca, što i nie «biełaruski», i nie «pahanski», i nie «boh» toj «Jaryła» — tak niejkaja častka ruskich nazyvała śviatoha Hieorhija, jaki na hierbie ich stalicy».
U almanachu pryvodziacca słova mitrapalita BPC Paŭła, jaki žorstka krytykuje nieapahanstva. «Nasamreč heta strašnaja źjava. Nie prapanoŭvajuć viarnucca da tych vučeńniaŭ, karaniam, jakija žyli pakaleńni da kniazia Uładzimira, a ŭžo siońnia prapanujuć novaje, vyčvarnaje, sataninskaje, šamanskaje, heta źbivaje mnohich ludziej z tołku».
Adnak i sami aŭtary «Svajksty» tut nie adstajuć ad chryścijanskich ijerarchaŭ. Temie «pracistajańnia» pryśviečanaja značnaja častka almanachu. Naprykład, voś dastatkova manipulatyŭny zahałovak «Katalickaje Rastvo adznačajuć u 10 razoŭ mienš ludziej, čym pahanskuju Radaŭnicu».
Padajucca i inšyja naviny: «16 tysiač podpisaŭ suprać carkvy na voziery Bałduk», «Viciebsk: fejkavaja carkva horadu nie patrebnaja», «Mienčuki pieraškodzili pačać budavać kaścioł».
«Razburalny ŭpłyŭ na tradycyju [Radaŭnicy — «NN»] robić pravasłaŭnaja carkva. Naturalna, carkoŭniki dziejničajuć u miežach svaich praviłaŭ. Adnak hetaja sucelnaja zabarona ježy na mohiłkach, jakaja siońnia idzie ad śviataroŭ, usprymajecca ŭ štyki nośbitami tradycyi, jakija kažuć: «Nie my heta prydumali, nie na nas heta skončycca», — piša etnakulturołah Taćciana Vałodzina.
Cikavym padajecca dajdžest navin pahanskaha ruchu z susiednich krain, a taksama zachodniaj Jeŭropy. Naprykład, vy viedali, što ŭ Łatvii całkam adsutničała tradycyja hałašeńnia pa niabožčykach? «Jašče i pa siońnia staryja viaskoŭcy kažuć nie płakać la niabožčyka, bo jamu tady budzie «mokra lažać», niespakojna, ciažka. A kali pamierłamu ŭ mahile niespakojna, tady, pavodle łatyšskich vieravańniaŭ, jon moža prychodzić da žyvych i niepakoić ich».
Cikavaja navina ź Ćviarskoj vobłaści Rasii, dzie vyjšaŭ «Tołkovyj słovaŕ žarkovskoho jazyka». Jaho aŭtaram staŭ Siarhiej Hołubieŭ — staršynia Zakanadaŭčaha schodu Ćviarskoj vobłaści. Adznačajecca, što žarkaŭskija havorki vielmi blizkija da biełaruskich.
Na dadzieny momant almanach pradajecca ŭ kramie «Rahna» ŭ Minsku, adnak jaho mohuć dastavić vam i pa pošcie pry papiaredniaj zamovie.
