Ci pradaść Minsk Kijevu sistemy naviadzieńnia dla rakiet?
Ukraina nam — ruchaviki dla rakiet, Biełaruś naŭzamien — sistemy naviadzieńnia.
Niahledziačy na niaprostyja adnosiny z Rasijaj, Biełaruś, mabyć, nie pojdzie na prodaž Ukrainie technałohij, jakija sadziejničajuć stvareńniu śmiarotnaj zbroi.
Reuters
Vystupajučy niadaŭna ŭ Kijevie, prezident Ukrainy Piotr Parašenka anansavaŭ stvareńnie ŭ krainie novych vidaŭ sučasnaha ŭzbrajeńnia.
Pavodle jaho słoŭ, pierad ukrainskimi navukoŭcami, kanstruktarami, kiraŭnikami abaronnych pradpryjemstvaŭ pastaŭlena zadača pa raspracoŭcy i vytvorčaści novaha rakietnaha ŭzbrajeńnia, kompleksaŭ kryłatych rakiet, novych uzoraŭ artyleryjskich sistem, vysokadakładnych bojeprypasaŭ, bieśpiłotnych latalnych aparataŭ ŭdarnaha typu, srodkaŭ kaśmičnaj raźviedki, radyjoelektronnaj baraćby i h.d.
Zajava vyklikała ŭ ŚMI škvał zaŭvah i kamientaroŭ, pierš za ŭsio z boku rasijskich ekśpiertaŭ. Tak, namieśnik dyrektara Centra analizu stratehij i technałohij Kanstancin Makijenka vykazaŭ surjozny sumnieŭ u tym, što ŭ ciapierašnim svaim stanie Ukraina moža stvaryć vysokatechnałahičnyja sistemy. Dla hetaha, padkreśliŭ Makijenka, nieabchodna nie tolki šmat času i inviestycyj, ale taksama kadry i dośvied.
U svaju čarhu pieršy vice-prezident Rasijskaha sajuza inžynieraŭ Ivan Andryjeŭski adznačyŭ, što ŭ saviecki čas inžyniernaja škoła Ukrainy była najlepšaj u Sajuzie i pa šerahu kirunkaŭ pieraŭzychodziła rasijskuju, ale častka hetaha patencyjału stračana.
I tym nie mienš va Ukrainie «jość dastatkova šmat žyvych zavodaŭ, jakija mohuć vyrablać avijacyjnuju techniku i rakiety», ličyć Andryjeŭski.
Ukraincy, na jaho dumku, całkam zdolnyja stvaryć bieśpiłotniki vysokaha kłasa, praŭda, pry ŭmovie ciesnaj kaapieracyi z zachodnimi partniorami. Sprava ŭ tym, što bieśpiłotnikam nieabchodny efiektyŭnyja sistemy kiravańnia ź ziamli i pažadana — praz kaśmičnyja spadarožniki, jakich va ŭkraincaŭ paprostu niama, tamu im daviadziecca prymianiać navihacyjnyja prybory, jakija vykarystoŭvajuć amierykanskuju GPS, ličyć Andryjeŭski.
Jon taksama miarkuje, što paŭnavartasnuju dalnabojnuju kryłatuju rakietu va Ukrainie zaraz zrabić nie zmohuć. Vytvorčaść ruchavikoŭ dla jaje možna adnavić, ale ŭsiaho astatniaha (elektroniki, sistem naviadzieńnia) va ŭkraincaŭ niama, adznačyŭ ekśpiert.
Čamu bolšaść ekśpiertaŭ ličyć hałoŭnaj pieraškodaj na šlachu stvareńnia ŭkrainskich bieśpiłotnikaŭ i kryłatych rakiet vialikaj dalokaści (KRVD) mienavita sistemy navihacyi i naviadzieńnia? Kab lahčej było zrazumieć, chacia b koratka apišam ich budovu.
U jakaści prykładu voźmiem bolš blizkuju nam, čym amierykanski «Tamahaŭk», rasijskuju KRVD Ch-555, jakaja źjaŭlajecca niejadziernym varyjantam savieckaj Ch-55.
Hetaja rakieta, jak i jaje papiarednica, abstalavana iniercyjna-dopleraŭskaj sistemaj naviadzieńnia, jakaja spałučaje karekcyju pa reljefie miascovaści z optyka-elektronnym karelataram. Padobnaja struktura navihacyjnaha błoka tłumačycca tym, što vykarystańnie adnoj tolki aŭtanomnaj iniercyjnaj sistemy kiravańnia pry pusku rakiet na vialikija adlehłaści pryvodzić da nazapašvańnia na praciahu palotu navihacyjnaj pamyłki, u vyniku čaho kruhavoje imaviernaje adchileńnie ad mety pieraŭzychodzić zonu paražeńnia bajavoj častki rakiety.
Adsiul — nieabchodnaść karektavać vyniki pracy iniercyjnych sistemaŭ kiravańnia pa reljefie miascovaści z dapamohaj karelacyjnaj-ekstremalnaj sistemy z vykarystańniem radyjovyšyniamieru. Z dapamohaj kampjutarnaj prahramy profil miascovaści, nad jakim pralataje rakieta, paraŭnoŭvajecca z zachavanym u pamiaci bartavoj vyličalnaj mašyny (BŁVM) ličbavym etałonam.
Adnak takaja sistema nie całkam karektna pracuje pry palocie nad vodnaj abo siezonna źmienienaj pavierchniaj, takoj jak piasčanyja pustyni, i miascovaściu z roznaj siezonnaj adbivalnaj zdolnaściu radara, takoj jak tundra i tajha, dzie śniehapady mohuć źmianić vyšyniu miascovaści abo schavać jaje asablivaści.
U suviazi z hetym błok naviadzieńnia kryłatych rakiet Ch-555 abstalavany dadatkovaj sistemaj, zasnavanaj na optyka-elektronnaj karelacyi adlustravańnia miascovaści ź jaje etałonnym ličbavym vobrazam. Dla fiksacyi ŭ aptyčnym dyjapazonie miascovaści pierad rakietaj vykarystoŭvajecca admysłovaja kamiera, infarmacyja ź jakoj paraŭnoŭvajecca ź ličbavym etałonam miascovaści (ličbavaj kartaj), atrymanym z dapamohaj spadarožnikaŭ ci pavietranaj raźviedki, jakija zachoŭvajucca ŭ pamiaci BCVM rakiety.
Hetaja technałohija dazvalaje vielmi dakładna vyznačać miescaznachodžańnie rakiety i karektavać navihacyjnyja pamyłki, nazapašanyja na papiarednich etapach pracesu.
Praŭda, i takaja technałohija nie pazbaŭlenaja niedachopaŭ, źviazanych sa źmienami vizualnych charaktarystyk miascovaści. U suviazi z hetym sistema kiravańnia najbolš sučasnaj rasijskaj KRVD Ch-101 była dapoŭnienaja navihacyjnym kompleksam na asnovie sistemy HŁONASS.
Takim čynam, adnym z najbolš važnych elemientaŭ sistemy naviadzieńnia kryłatych rakiet źjaŭlajucca etałonnyja ličbavyja karty miascovaści. Zychodnaj infarmacyjaj dla takich kart słužać kaśmičnyja zdymki, jakija atrymlivajuć pry dapamozie admysłovaha spadarožnikavaha abstalavańnia. Adnym ź niamnohich suśvietnych vytvorcaŭ takoj składanaj techniki źjaŭlajecca Biełaruś. Padobnaja technika ŭstalavanaja na borcie Biełaruskaha kaśmičnaha aparata (BKA), jaki ciapier znachodzicca na arbicie.
Akramia hetaha, Biełaruś vyrablaje optaelektronnyja prybory, nieabchodnyja dla stvareńnia sistem naviadzieńnia vysokadakładnaj zbroi. I, jak nieadnarazova zajaŭlaŭ prezident, našamu VPK pad siłu stvaryć sistemy naviadzieńnia rakiet, anałahičnyja vykarystoŭvanym na rasijskich apieratyŭna-taktyčnych kompleksach «Iskander». Bolš za toje, na dumku šerahu ekśpiertaŭ, jany ŭžo ŭstaloŭvajucca na rakietnyja sistemy załpavaha ahniu «Pałanez», niadaŭna pryniatyja na ŭzbrajeńnie biełaruskaj armii.
A niekatoryja ekśpierty navat śćviardžajuć, što «Pałanez» — tolki pramiežkavaja prystupka da stvareńnia Minskam ułasnaha apieratyŭna-taktyčnaha rakietnaha kompleksu, abstalavanaha, u pryvatnaści, i kryłatymi rakietami ŭłasnaj vytvorčaści «Busieł». Jany, jak miarkujecca, buduć, u svaju čarhu, abstalavanyja turbareaktyŭnym ruchavikom MS-400 raspracoŭki ŭkrainskaj kampanii «Mator Sič». Anałahičny ruchavik vykarystoŭvajecca ŭ kitajskaj kryłataj rakiecie DF-10 (CJ-10) i pakistanskaj «Chatf-VII Babur».
Voś tut byccam by i adkryvajucca šyrokija mahčymaści dla ŭzajemavyhadnaha biełaruska-ŭkrainskaha vajenna-techničnaha supracoŭnictva: vy nam — ruchaviki dla rakiet, my vam — sistemy naviadzieńnia.
Adnak u hetaj na pieršy pohlad biezdakornaj schiemie jość istotnaja zahana. Uličvajučy ciapierašniuju kanfrantacyju pamiž Kijevam i Maskvoj, nielha vyklučyć vykarystańnie ŭ budučyni pakul jašče hipatetyčnaj ukrainskaj rakietnaj zbroi suprać Rasiei. Čaho apošniaja budzie imknucca nie dapuścić. Dy i kiraŭnictva Biełarusi naŭrad ci pojdzie tak daloka, jak by ni spakušała mahčymaja vyhada.
