U Babrujsku adkryli pomnik habrejskamu piśmieńniku, savieckamu dysidentu
U centry Babrujska ŭ ramkach śviatkavańnia Dnia horada adkryli pomnik znakamitamu ziemlaku, piśmieńniku i kinascenarystu Efraimu Sevele.
Efraim Ceveła (Jafim Drabkin) naradziŭsia ŭ 1928 h. na całkam habrejskaj vulicy Invalidnaj (ciapier Enhielsa), jakuju prasłaviŭ u svajoj pieršaj knizie «Lehiendy Invalidnaj vulicy». Padletkam, «synam pałka» prajšoŭ vajnu, potym vučyŭsia na adździaleńni žurnalistyki fiłfaka BDU razam ź inšym słavutym ziemlakom Alesiem Adamovičam. Pierajechaŭ pracavać na «Maśfilm». Prymaŭ udzieł u ruchu habrejaŭ za prava vyjezdu z SSSR i ŭ 1971 źjechaŭ u Izrail, paźniej u ZŠA.
U emihracyi pačaŭ pisać i vydavać svaje knihi, mnohija ź jakich, jak i filmy pa im, dobra viadomyja: «Spynicie samalot, ja źlezu», «Monia Cackies — ściahanosiec», «Papuhaj jaki havoryć na idyš», «Čamu niama raju na ziamli» dy inšyja. Zbolšaha tvorčaść pryśviečanaja žyćciu habrejaŭ u 20-m stahodździ — u Biełarusi, u SSSR, pad čas vajny, i paśla emihracyi savieckich habrejaŭ na Zachad. U 1990 Seveła atrymaŭ mahčymaść zdymać svaje filmy ŭ Maskvie i pierajechaŭ tudy. Tam i pamior u 2010-m.
Planavałasia što pomnik źjavicca ŭ Babrujsku jašče hod tamu, ale sprava zaciahnułasia. Hrošy na pomnik achviaravali babrujčanin Alaksandar Preśniacoŭ i ŭžo amerykanskija babrujčanie Hienadź Rabkin i Feliks Cuprun, skulptar Ivan Danilčanka taksama miascovy. Na stadyi abmierkavańnia prajektaŭ babrujčanam spadabałasia ideja z papuhajem na kinakamery — u honar «Papuhaja, jaki havoryć na idyš», dziaržaŭnaja kamisija zaćvierdziła varyjant z hałubami, jaki vyzvaŭ krytyčnyja kamentary miascovych žycharoŭ. U vyniku — ani hałuboŭ, ani papuhaja. Kinakamera zastałasia, i adrazu stała lubimym abjektam dla zdymkaŭ.
Jašče kala pomnika jość cytata z «Lehiend Invalidnaj vulicy», u jakaści «padstaŭki» pad jaje skarystali ventylacyjnuju trubu.
Cytata ŭ ansambli pomnika zamacoŭvaje sučasny stan byłoj vulicy Invalidnaj: «Ciapier jana pierajmienavanaja ŭ honar Frydrycha Enhielsa — zasnavalnika navukovaha kamunizmu, i možna padumać, što na hetaj vulicy naradziŭsia nia ja, a Frydrych Enhiels». Bo niahledziačy na pomnik, na knihi Seveły ŭ biblijatekach horadu, na pakaz jahonych filmaŭ u haradzkim kinateatry — vulicy Enhielsa nie źbirajucca ani viartać histaryčnuju nazvu, ani nadavać imia Seveły.
