Janka Zaprudnik: U Biełarusi my bačym šmat dobraha, ale čujem šmat niadobraha
28 červienia, u abłasnoj biblijatecy imia Puškina, adbyłasia sustreča z historykam, dziejačam biełaruskaj emihracyi Jankam Zaprudnikam. Spadaru Janku — 89 hadoŭ.
Jon razam z žonkaj paru tydniaŭ tamu pryjechaŭ u Biełaruś, kab pieraviedać rodnych. Za paŭtara tydni jany prajechalisia pa Paleśsi, adkul z Žytkavickaha rajona pachodzić žonka Nadzieja Rahalevič-Zaprudnik, adviedali Mir — tam naradziŭsia sp. Janka. I voś pry kancy minułaha tydnia jany viarnulisia ŭ Minsk, kab uziać udzieł u prezientacyi knihi «Kantakty», zasnavanaj na listach, što pisali ciaham niekalkich dziesiacihodździaŭ biełarusy ŭ Ńju-Jork Janku Zaprudniku. Układalnikami knihi stali Natalla Hardzijenka i Lavon Jurevič.
Videa «Novaha času»
U aktavuju zału biblijateki było nie ŭbicca, sabrałasia pad 150 čałaviek.
Ludzi pa darozie ad mietro išli nievialikimi hrupkami, tamu znajści biblijateku čałavieku nieabaznanamu było lohka, a potym stajali ŭ prachodach i na kalidory. Pryjšłosia navat prynieści dadatkovyja kresły z zały-čytalni i kalidoraŭ.
Viała prezientacyju Natalla Hardzijenka. Sa słovami vinšavańnia, uspaminami vystupili doktar Adam Maldzis, dyrektar Biełaruskaha archiva-muzieja litaratury i mastactva Hanna Zapartyka, piśmieńnik Uładzimir Arłoŭ, daśledčyk Valer Hierasimaŭ.
Fota z fejsbuka Alesia Stankieviča
Ź vinšavańniami źviarnulisia ajciec Iaan (Aleh Biembiel, paet Źnič), jaki admysłova pryjechaŭ z Žyrovickaha manastyra i padaryŭ sp. Zaprudniku svaju knihu i navat napisaŭ z nahody pryjezdu dziejača emihracyi śviežy vierš, historyk Leanid Łyč, unučka Jakuba Kołasa Maryja Mickievič, pieršy kiraŭnik niezaležnaj Biełarusi Stanisłaŭ Šuškievič, jaki koratka i ŭźniosła pavinšavaŭ hieroja prezientacyi z knihaj i nahadaŭ pra 25-hodździe niezaležnaj Biełarusi.
Stanisłaŭ Šuškievič i Janka Zaprudnik
Na prezientacyju pryjšli akademik Radzim Harecki, pravaabaronca Aleś Bialacki, mastaki Alaksiej Maračkin, Mikoła Kupava, Aleś Šaternik, były ministr kultury Anatol Butevič, piśmieńnik Leanid Marakoŭ, Mikoła Statkievič i Maryna Adamovič, vydaviec Źmicier Sańko, pryjechała z Kanady piśmieńnica Volha Ipatava i… dziasiatki nieznajomych ludziej, u tym liku šmat moładzi, a taksama padpisčyki i raspaŭsiudniki «Našaj Nivy».
Vystupaje Radzim Harecki
Sam sp. Janka byŭ niešmatsłoŭny, dziakavaŭ za vinšavańni, a taksama padzialiŭsia uražańniami ad naviedvańnia Biełarusi.
«Apošnim časam my majem šmat hutarki pra dźvie dušy biełarusa, ci pra jaje dvaistaść. Ja, pryjechaŭšy siudy praz try hady, staŭ dumać. Duša biełarusa maje dva aśpiekty. Adzin pakutnicki, druhi — nadziejny.
Pakutnickaja duša, pryjechaŭšy siudy, adčuvaje bol, tamu što jana nie čuje muzyki biełaruskaj movy z vusnaŭ małych dzietak.
Ale duša adpornaja na ciažkaści, jość aśpiekt nadziei ŭ joj, i jon trymaje nas pry pracy, pry namahańniach, pry nadziei, što hetyja namahańni niedaremnyja».
Sp. Janka pracytavaŭ vierš Natalli Arsieńnievaj «Varta žyć», napisany ŭ 1943 h.:
Varta žyć,
varta viečna čahoś spadziavacca,
čucca častkaj Ajčyny,
małoj, a žyvoj.
I voś hetaje adčuvańnie być «častkaj Ajčyny» trymaje nas pry pracy, pry namahańniach, pry ŭpeŭnienaści, što praca naša, nie daremnaja, nie marnaja, jana pryniasie płady», — reziumavaŭ jon
«Mnie žurnalisty Biełsata, — praciahnuŭ Ja.Zaprudnik, — zadali pytańnie: «Što vy tut adčuvajecie, što bačycie novaha?». Ja koratka skazaŭ, što my bačym šmat novaha, dobraha, ale čujem šmat niadobraha, u paraŭnańni z tryma hadami čujem i pra spad zarpłaty, pracaŭładvakańnia i ŭsiaho inšaha».
Jon taksama pieradaŭ padziaku staršyni ZBS «Baćkaŭščyna» Alenie Makoŭskaj ad Biełaruskaha instytuta navuki i mastactva (Ńju-Jork): «Biełaruskaja nacyja — knižnaja nacyja. ZBS «Baćkaŭščyna» — toj centralny nierv, jaki dasyłaje sihnały i prymaje sihnały ad biełarusaŭ, raskidanych pa ŭsim śviecie», — adznačyŭ jon. Za 12 hadoŭ «Baćkaŭščyna», darečy, vydała try dziasiatki knih pa emihracyjnaj tematycy.
«Pierapoŭnienaja zala časam dźviuch hadzin słuchała i aŭtara i vystupoŭcaŭ ź liku vybitnych asobaŭ krainy i tych, chto pažadaŭ vykazacca z nahody sustrečy. Tvorčaja pładavitaść, niazhasnaja luboŭ da Baćkaŭščyny, hramadska-palityčnaja aktyŭnaść, dy asabliva zachavanaja za 73 hady emihracyi čyściutkaja rodnaja mova vabiać zaŭsiody da siabie jaho aŭdytoryi. A zuchavaty spartovy vyhlad, ruchavaść, pačućcio humaru naohuł zdymajuć ź jaho kalendaru hod 35…Dziakuj Vam,pavažany spadar Janie za prykład być BIEŁARUSAM!!!!», — napisaŭ u svaim fejsbuku pa matyvach sustrečy Aleś Stankievič.
Aficyjna prezientacyja miełasia skončycca a 20-j, ale potym bolš za hadzinu hości prezientacyi stajali ŭ čarzie pa aŭtohraf.
A taksama šmatlikija intervju, adkazy na pytańni, fota na pamiać, spakojnaja i niazmušanaja atmaśfiera.
Janka Zaprudnik vykazaŭ mierkavańnie, što vierniecca ŭ Amieryku z nadziejaj, što jahonaja praca tut zapatrabavanaja.
