Historyja žyćcia Lilii Ananič, jakaja try hady była ministram infarmacyi

Artykuł pra historyju žyćcia Lilii Ananič byŭ apublikavany ŭ «Našaj Nivie» ŭ lipieni 2014 hoda, adrazu paśla jaje pryznačeńnia na pasadu ministra infarmacyi.

Adznačym, što publikacyja vyklikała hnieŭ čynoŭnicy.

U dzień jaje adstaŭki nahadvajem pra toj rezanansny artykuł.

* * *

Lilija Ananič — historyja nastaŭnickaj dački z puščanskaha kraju

U biełaruskim uradzie źjaviłasia jašče adna žančynakiraŭnica. 30 červienia 2014 hoda Alaksandr Łukašenka zaćvierdziŭ na pasadzie ministra infarmacyi Liliju Ananič.

«Ja vielmi spadziajusia, što vy viedajecie ŭsie niedachopy i pastavicie ministerstva tak, kab potym nie było soramna ni vam, ni krainie», — nakazaŭ joj kiraŭnik dziaržavy.

«Pamaŭčym…», «Chiba byvaje soramna, kali śmiešna?», «Dy na hetyja tvary strašna hladzieć! Što jany mohuć źmianić u lepšy bok? Pravilna, ničoha. Tolki zabarony, jakija zaminajuć žyć zvyčajnym ludziam», — voś try samyja papularnyja kamientary pad navinoj ab pryznačeńni Ananič na apalityčnym partale Onliner.by.

Heta Ananič padpisvała dakumient ab spynieńni dziejnaści vydaviectva «Łohvinaŭ» za vydańnie alboma «Pres-fota Biełarusi—2011», heta jana vynosiła papiaredžańni niezaležnym ŚMI, heta jana apielavała da dośviedu Kitaja, jaki ŭvioŭ internet-cenzuru. Kreda novaj ministarki dobra sfarmulavanaje ŭ frazie: «ŚMI — heta nie čaćviortaja ŭłada, a partniory ŭłady».

Zrešty, palityčnaja pazicyja Lilii Ananič dobra viadomaja. «Naša Niva» vyrašyła pahladzieć na čynoŭnicu ź inšaha, «čałaviečaha», boku.

Miadocki kraj

Paŭdniovy ŭschod Barysaŭščyny miascovyja žychary nazyvajuć Miadockim krajem. U časy Vialikaha Kniastva Litoŭskaha tut była nieprałaznaja Barysaŭskaja pušča, a paśla na jaje abšarach paŭstali niekalki dziasiatkaŭ viosak.

Levanova, dzie i naradziłasia Lilija Ananič, adna ź ich. U vioscy zastałosia mienš za 200 čałaviek, choć, zdajecca, jašče niadaŭna kolkaść žycharoŭ dachodziła da 800. Zatoje siłami entuzijastaŭ u viaskovaj biblijatecy źjaviŭsia muziej narodnaj tvorčaści i pobytu. Jahonaja kiraŭnica Maryja Nieściarovič viedaje ŭsio pra słavutych ziemlakoŭ.

«My tak lubim Liliju Stanisłavaŭnu! U nas štohod prachodziać sustrečy ź ziemlakami, dyk jana była try razy zapar, — raskazvaje jana. — Zvyčajna daryła knihi, a letaś pryviezła muzyčny centr. Tolki sioleta nie pryjechała. Musić, jak stała ministram, to ŭžo i nie zmoža pryjazdžać. Stolki spraŭ u jaje budzie!»

Ministerskaja vioska

Levanoŭcy ličać svaju viosku ministerskaj. Aproč Ananič, u vysokuju ŭładu prabiŭsia jašče adzin ich ziamlak. Ivan Ščerba, jaki da niadaŭniaha času ŭznačalvaŭ Ministerstva transpartu, naradziŭsia ŭ Padnieŭcy. Heta napaŭzakinutaja vioska mienš čym za kiłamietr ad Levanova.

Jak zvolnili Ščerbu, tak jon i prapaŭ, skardziacca viaskoŭcy. Tolki ź internetu jany daviedalisia, što były ministr nibyta ŭładkavaŭsia ŭ «Amkador» miljaniera Šakucina, jaki lubić padbirać adstaŭnikoŭ.

Baćki-nastaŭniki

Honar Levanova — były dyrektar škoły Stanisłaŭ Iosifavič Jacevič, baćka Lilii Ananič.

Jon źjaviŭsia ŭ vioscy paśla vajny. «Adniekul, musić, byŭ z Zachodniaj Biełarusi, jon ža katalik», — uzhadvajuć susiedzi. U Levanovie Stanisłaŭ pačaŭ adbudoŭvać škołu. «Oj, jak ciažka jamu było, jon ža paranieny byŭ!» — kažuć viaskoŭcy.

Jacevič staŭ dyrektaram levanoŭskaj «vaśmihodki», vykładaŭ historyju i hieahrafiju. Žonka, Volha Haŭryłaŭna, pracavała razam ź im, vučyła dziaciej biełaruskaj movie i litaratury, a jašče i niamieckaj movie. Jana, darečy, naradziłasia ŭ susiedniaj vioscy.

«U jaho zaŭsiody była dyscyplina. Voś tamu ŭ nas u vioscy i šmat ludziej z vyšejšaj adukacyjaj — i ministry, i kandydaty navuk. Heta zaležyć ad dyscypliny. My ŭviečary bajalisia navat u kłub schadzić. Chaciełasia na tancy, ale dziažuryŭ patrul z nastaŭnikaŭ, i jany mahli nas vyklikać da Stanisłava Iosifaviča na dyvan», — raskazvaje Maryja Nieściarovič.

Vialikaja siamja

Pakul Jacevičy budavali svaju chatu, žyli ŭ škole. Tam i naradziłasia budučaja ministarka.

«Jany choć i nastaŭniki, ale žyli jak viaskovyja ludzi. Sadzili aharod, trymali karoŭ», — kaža susiedka. A ŭ siamji tym časam padrastała čaćviora dziaciej.

Starejšaja Ała, jak stała darosłaja, pracavała ŭ barysaŭskaj paliklinicy. Małodšaja Iryna — buchhałtarka na miasakambinacie. A miž imi byli jašče Uładzimir i Lilija.

U svaim kłasie Lilija była starastaj. A vučyłasia na adnyja piaciorki, raskazvaje dalokaja svajačka Zinaida.

Ci razmaŭlali ŭ chacie Jacevičaŭ pa-biełarusku? «A jak ža inačaj? — nie razumiejuć susiedzi. — Tym bolš kali ŭ ciabie mama biełaruskuju movu vykładaje. Lila i ciapier, jak pryjazdžaje na sustreču viaskoŭcaŭ, pa-biełarusku pramaŭlaje».

Razarvanaje kachańnie

Susiedka Halina ŭzhadvaje pieršaje kachańnie vysokaj čynoŭnicy. Słavik ciapier trymaje kramu ŭ Barysavie. «Dniami ź im sustrełasia, dyk jon raspytvaŭ, jak tam Lila», — raskazvaje jana. Padletkavyja pačućci raźviejalisia praz adjezd dziaŭčyny.

U Levanovie Lilija vučyłasia tolki da siomaha kłasa, a skančvała škołu na Drahičynščynie. Tudy pieraviali baćku. Čamu, zdavałasia b? Inšaja ž vobłaść.

Jacevičy viarnulisia ŭ Levanova na piensiju, kali dačka ŭžo pastupiła na fakultet žurnalistyki BDU.

Hučnaje viasielle

Viasielle ciapierašniaj ministarki, a tady jašče studentki, navat praz 30 hadoŭ pamiataje ŭsia vioska. Na śviata źjechalisia dziasiatki haściej.

Ale pieradusim zapomniŭsia pryjezd siabrovak niaviesty. «Heta adziny raz u historyi, kali niechta čarnaskury siudy pryjechaŭ!» — śmiajucca susiedzi. Ekzatyčnuju hościu z Maroka jany nie mohuć zabyć dahetul.

Viasielle hulali zimoj, dyk adna z haściej, hračanka, siadzieła ŭvieś dzień kala piečki, kab sahrecca.

Žanich — vydatnik Piatro Ananič — vučyŭsia na fizika-matematyčnym fakultecie. Navat abaraniŭ kandydackuju dysiertacyju, kažuć. Ale ŭ 1990-ia syšoŭ u biznes.

Piatro Ananič.

Nie na šlachu kamunizmu

U 1983-m Lilija (ciapier užo Ananič) paśpiachova skončyła žurfak BDU i raźmierkavałasia ŭ hazietu «Šlach kamunizmu». Siarod usich mahčymych «rajonak» heta byŭ najlepšy varyjant.

«Šlach kamunizmu» byŭ hazietaj Minskaha rajona, ale jaho redakcyja znachodziłasia ŭ centry stalicy. Što ŭjaŭlała z saboj vydańnie? Čatyry staronki palitinfarmacyi i navinaŭ z paloŭ. Naprykład, u pačatku 1984-ha hazieta dva numary zapar drukavała śpisy siabroŭ vybarčych kamisij. Aproč hetaj «karysnaj» infarmacyi, u tych vypuskach haziety nie było zusim ničoha.

Pavodle aficyjnaj bijahrafii, Ananič adpracavała ŭ «Šlachu kamunizmu» dva hady, pryčym fotakarespandentam. Jak vyhladała savieckaje žyćcio ŭ abjektyvie jaje fotaaparata?

Dziŭny fakt: my nie znajšli nivodnaha fotazdymka za jaje podpisam za dva hady pracy. Hetym imieniem nie padpisany i nivodzin z žurnalisckich tekstaŭ.

Dyk ci była jana ŭvohule ŭ «Šlachu kamunizmu»?

Šlach da ministra

Hod naradžeńnia starejšaj dački ministarki daje padstavy mierkavać, što čas raźmierkavańnia Lilija Ananič praviała ŭ dekrecie.

U hazietu jana bolš nie viarnułasia. U 1984-m Ananič uładkavałasia redaktaram u Navukova-daśledčy instytut srodkaŭ aŭtamatyzacyi (sakretnaje pradpryjemstva, ciapierašni «Ahat»), dzie sustreła razvał SSSR i abviaščeńnie niezaležnaści.

Adzin ź jaje kalehaŭ pa NDI pakinuŭ kamientar na sajcie «Našaj Nivy», u jakim uzhadaŭ pryjaznaje staŭleńnie Ananič da aktyŭnych nośbitaŭ biełaruskaj movy. U radyjočasopisie pradpryjemstva, jaki jana viała, čaściakom raskazvałasia pra historyju adradžeńnia biełaruskaj movy i pra važnaść nacyjanalnaj kultury dla biełarusaŭ.

U 1992-m Ananič stała čynoŭnicaj niadaŭna stvoranaha Ministerstva infarmacyi, dzie i zastałasia dahetul. Choć jaje pracoŭnaja knižka napoŭnienaja raznastajnymi zapisami, pryčyna hetamu — biurakratyčnyja pieraŭtvareńni. Ministerstva infarmacyi praź niejki čas abjadnałasia ŭ adnu strukturu ź Ministerstvam kultury, zatym pieratvaryłasia ŭ Dziaržaŭny kamitet pa druku, a paśla znoŭ stała Ministerstvam infarmacyi. Stabilnym zastavaŭsia tolki karjerny rost Lilii Ananič.

Viaskoŭcy zvanili ziamlačcy-čynoŭnicy ź vinšavańniami. «Dyk jana skazała, što nie chacieła iści ŭ ministry, bo ŭžo chutka na piensiju», — raskazvaje svajačka Zinaida.

«A ŭ nas ź joj uhavor byŭ: stanie ministram — zabiare mianie ŭ Minsk!» — śmiejučysia, dadaje susiedka Halina.

Złyja jazyki ŭ internecie źviazvajuć uźlot Ananič da ministerskaj pasady z sumiesnaj pracaj u «Ahacie» ź Viktaram Łukašenkam. Heta łuchta: syn kiraŭnika dziaržavy pracavaŭ u hetaj kampanii praź dziesiać hadoŭ paśla jaje sychodu.

Zrujnavanaja vioska

…U 1990—2000-ia Levanova vymirała, moładzi stanaviłasia ŭsio mienš. Achviaraj aptymizacyi stała škoła. «Jak jaje hramili, jak rujnavali, jak viaskoŭcy cehłu raściahvali… U Stanisłava Iosifaviča asadak na dušy zastaŭsia — usio ž svaimi rukami budavaŭ. Ukaracili jamu žyćcio», — narakaje biblijatekarka. Škoła stajała jakraz praz darohu ad chaty Jacevičaŭ.

Baćka pamior u kancy 2000-ch. Viaskoŭcy nazyvajuć jaho śmierć lohkaj. Paśla pracy pa chacie stomleny Stanisłaŭ Iosifavič prysieŭ na vierandzie, a kali praz chvilinu małodšaja dačka padyšła da jaho, jon užo byŭ niežyvym. Nieŭzabavie syšła i Volha Haŭryłaŭna.

Ciapier u chatu na vychodnyja pryjazdžajuć dzieci i ŭnuki z Barysava, časam sa stalicy zavitvajuć i Ananičy.

«Jany pa-viaskovamu žyvuć. Lilija Stanisłavaŭna kaža: my mahli b tam usio pierarabić, ale vioska jość vioska. Heta naš rodny kutok, adkul my vyjšli», — kaža Maryja Nieściarovič.

Dzieci-vydatniki

U Ananičaŭ dvoje dziaciej. Starejšaja dačka Volha, skončyŭšy licej BDU, pajšła darohaj maci. Jana pastupiła na fakultet žurnalistyki BDU. Jak raskazvała sama Ananič, paśla druhoha kursa dačkuvydatnicu adpravili pa abmienie na vučobu ŭ Maskvu.

Lilija Ananič z dačkoj.

U Rasii Volha davučyłasia na žurfaku MHU i skončyła jaho z čyrvonym dypłomam. «Na paŭhoda źjazdžała ŭ Kanadu praktykavacca ŭ anhlijskaj movie i kulinaryi (na žyćcio daviałosia zarablać u piceryi), — pryznavałasia jana. — Ale emihranta ź mianie nie vyjšła». U vyniku Volha zastałasia ŭ Maskvie, jana pracuje ŭ dziełavym časopisie RBK.

U Rasii dziaŭčyna znajšła muža. U siamji hadujucca syn Cimur i maleńkaja dačka Ahata.

Ministarka z mužam i ŭnukami.

A voś małodšy syn ministarki Andrej pakul niežanaty. Siaredniuju adukacyju jon atrymaŭ u minskaj biełaruskamoŭnaj himnazii i licei BDU, a paśla advučyŭsia na ekanamičnym fakultecie BDU na mieniedžara. Pa słovach siabroŭ, ciapier Andrej uładkavaŭsia ŭ «Trajpł».

* * *

Lilija Ananič naradziłasia ŭ 1960-m u vioscy Levanova Barysaŭskaha rajona. U 1982-m skončyła fakultet žurnalistyki BDU, u 2000-m — Akademiju kiravańnia.

U 1984—1992 pracavała redaktaram, paśla starejšym redaktaram vajskovaha NDI srodkaŭ aŭtamatyzacyi ŭ Minsku.

Z 1992 — u sistemie Ministerstva infarmacyi.

Zamužam, maje dvaich dziaciej. Dačka vyjšła zamuž u Maskvu, syn pracuje ŭ Minsku.

* * *