Nasta Daškievič pra ŭmovy ŭtrymańnia muža: Dla palityčnych stvaryli hieta
Pra nialudskija ŭmovy ŭ izalatary Minskaha rajona dla zatrymanych pa palityčnych artykułach piša ŭ svaim fejsbuku Nasta Daškievič: jaje muža Źmitra Daškieviča zatrymali ŭ piatnicu, 23 krasavika, la Kurapat. Učora prajšoŭ sud, vyrak — 20 sutak aryštu.
U našaj krainie praściej być ałkaholikam i debašyram, čałaviekam, jaki bje svaju žonku ci zavodzić bojki ŭ hramadskich miescach, čym čałaviekam ź pierakanańniami.
U IČU na Skaryny źjavilisia padvojenyja praviły dla ludziej, jakich aryštoŭvajuć pa administracyjnych artykułach ab pikietach. Strašnyja ludzi: toje sercajka ŭ aknie paviesiać, a moža, i horš — čysty bieły arkuš papiery albo ŭ Kurapatach (!) raskazvajuć pra Kurapaty. Złačyncy, karaciej. Ich mała prosta zatrymać. Mała prosta aryštavać i izalavać ad pracy i dziaciej. Ich treba trymać u turmach, dzie dla takich, jak jany (!), jość svaje paradki.
Kali karotka: ludziej u kamiery bolš, čym spalnych miescaŭ. Matracaŭ niama. Bializny niama. Aciapleńnia niama. Vokny śviščuć. Ciopłych rečaŭ niama, bo pieradačy zatrymanym nie ŭziali. Źmicier za vychodnyja pamianiaŭ 3 kamiery. U pieršaj spali na padłozie ź inšymi zatrymanymi — śpinami adzin da adnaho, kab choć niejak było ciaplej. Čałaviek, jaki vyjšaŭ z hetaj kamiery ŭ paniadziełak, skazaŭ mnie, što sinimi pračynalisia ŭnočy ad choładu. Nadvorje bačyli? A ciapier usio toje ž dy jašče biez aciapleńnia i ciopłych rečaŭ.
U subotu 4-ch «palityčnych» chłapcoŭ pieraviali ŭ 2-miascovuju kamieru, dzie sifoniła ź niezačynienaha akna. Nahadaju, što ni koŭdraŭ, ni matracaŭ takim ludziam ciapier nie dazvolena. Ciopłych rečaŭ usio jašče niama. U noč na niadzielu ad choładu čatyry razy padymalisia sami, kab, prysiadajučy i adciskajučysia, možna było choć trochu razahreć cieła. A jašče dvojčy pračynalisia ad pa-za čarhovych pravierak u 23 hadziny i ŭ 2 albo 3 nočy. Treba było pašychtavacca i, miarkuju, pradstavicca. I praŭda, moža, dzienucca kudy hetyja viaźni praz pryadčynienyja vokny.
I samaje ž što: viedajecie, jak jany adreahavali, kali Źmicier raspavioŭ pra hetyja načnyja pravierki ŭ sudzie? Jany śmiajucca. Śmiajucca i ździekliva dadajuć, što pravierak mała, a treba było b dadać jašče ŭ 4! Čałaviek skardzicca na kiepski fizičny stan z-za niedasypaŭ, vyhladaje stomlenym, a ź jaho rahočuć, što mała, mała adyhralisia jašče!
Raniej apraŭdvalisia z-za zahadaŭ źvierchu, a zaraz, hladziš, i spadabałasia. Uviečary niadzieli chłopcaŭ pieraviali ŭ čatyrochmiascovuju kamieru, taksama biez matracaŭ i koŭdraŭ. Ja dumaju, nie varta kazać, jak balać kostki ad snu na doškach na padłozie. Jašče vidać i dziakavać treba, što doški, a nie bieton. Unoč na paniadziełak da ich čaćviarych dadali jašče 4 čałavieki. Kamiera, nahadaju, usio taja ž, na 4 miescy. Ale kali spalnych miescaŭ niama, dyk čamu b nie zapchnuć tudy ŭsich vaśmiarych?
Bo ŭ inšych kamierach ža narmalnyja ŭmovy, tudy niamožna. Tam siadziać narmalnyja chulihany, debašyry, ludzi, što byli pjanymi ŭ hramadskich miescach. U ich jość koŭdra i matracy, bializna i paduški. Da ich niamožna. Jašče ŭ studzieni takoj dzičy na Skaryny nie było.
I mnie chaciełasia vieryć, što možna zastacca čałaviekam u hetaj sistemie. Ciažka, ale možna. Heta viera da kanca nie zabita. Dumaju, nie zabita i ŭ Źmitra. Bo sukamierniki raskazvali, jak jon sprabuje dabracca da ich sumleńnia. Biasspynna havoryć, što jany ŭdzielničajuć katavańni ludziej. Stvaryli hieta dla palityčnych. Ci pačuje ich niechta tam? Ja nie viedaju.
Apaviadańni pra ździeki ŭ Žodzinie, na «Akreścina», ciapier i ŭ izalatary na Skaryny stanoviacca častkaj našaha štodzionnaha žyćcia. Nienarmalnaje i niečałaviečaje nam chočuć vydać za novuju rečaisnaść, uzakonić niezakonnaje. Pišucca novyja praviły i instrukcyi i viešajuć im u kamiery, kab bačyli, što im dazvolena, a što nie. I być čałaviekam vychodzić užo nie dazvolena? Mieć da siabie čałaviečaje staŭleńnie ŭžo nie ŭ novych instrukcyjach? Nie pa praviłach?
U časy našych babul i dziadul taksama pisalisia svaje instrukcyi: jakoha koleru musiać być vałasy i skura, jakoha pachodžańnia musić być čałaviek. Zdavałasia, jak možna ŭsio heta paŭtaryć? Jak možna čałavieku znoŭ admović u jahonaj Boskaj sutnaści? Akazałasia, što možna. I dosyć chutka my zabyvajemsia na ŭroki historyi. Usio, što adbyvajecca ciapier u Biełarusi, heta nie palityčny kryzis. Heta humanitarnaja katastrofa.
