Ci karanavirus Božaja kara za ludskija hrachi? Adkazvajuć baciuški, ksiondz, pastar, ravin i imam
Karanavirus staŭ vialikim vyprabavańniem dla čałaviectva. Mnohija krainy siońnia zakrytyja na karancin, uviedzienyja nadzvyčajnyja stanoviščy, zakrytyja miežy. «Naša Niva» apytała śviataroŭ asnoŭnych kanfiesij, jakija dziejničajuć u Biełarusi: što jany dumajuć pra karanavirus i ci nie jość heta Božaj karaj za ludskija hrachi?
«Moža, nie zaŭsiody treba pryplatać «ideju Boha»?
Siarhiej Lepin, kiraŭnik Sinadalnaha infarmacyjnaha adździeła BPC
Siarhiej Lepin, fota aif.by.
Niasłušna ad idei ŭsieahulnaj viny, jakaja źjaŭlajecca pryčynaj niaščaściaŭ, pierachodzić da vyjaŭleńnia asabistaj viny blizkaha. Dumaju, budzie pravilnym kožnamu pakinuć na jahonaje ŭłasnaje mierkavańnie i sumleńnie, čym źjaŭlajecca dla jaho hetaja epidemija. Ale niekatoryja, ja ŭpeŭnieny, źjaŭlajucca achviarami: naprykład, jak pasažyry byvajuć achviarami pamyłki kiroŭcy i hinuć razam.
Biblija sapraŭdy nazyvaje niekatoryja niaščaści karaj Božaj, hrech — pryčyna pakutaŭ. Ale padobnaj leksikaj treba karystacca vielmi aściarožna i dakładna razumieć, što isnujuć takija abstaviny, jakija lepš tłumačyć, vykarystoŭvajučy inšyja vobrazy i idei.
Naprykład, mama zabaraniaje dziciaci čapać haračy pras — budzie «vava», ale toje adnojčy ŭsio ž dakranajecca da raspalenaha mietału i atrymlivaje apiok. Ci možna nazvać vynikovuju traŭmu małoha matčynym pakarańniem? Nie. Boh taksama daje čałavieku prykazańni i papiaredžvaje, što ŭ vypadku parušeńnia ich čałaviek «śmierciu pamre». Čałaviek parušaje volu Boha, i jak vynik — bol, adčaj i śmierć.
Boh nie stvaryŭ zła. U pieršarodnym śviecie nie było chvarob i śmierci. Jany źjavilisia jak vynik čałaviečaha hrachu, jak vynik złoŭžyvańnia svabodaj. Ale čałaviek — heta vianiec tvareńnia. Dehraduje čałaviek — źmianiajecca i pryroda. Sto hadoŭ tamu nie było ž hetaha karanavirusa, praŭda? Ale jon źjaviŭsia. Jaho nie Boh stvaryŭ takim. Napeŭna, mahčymaść jaho źjaŭleńnia abumoŭlena antrapahiennymi faktarami. Moža, heta dziŭna prahučyć z vusnaŭ śviatara, ale nie zaŭsiody treba pryplatać «ideju Boha» — asabliva dla taho, kab pierakłaści na Jaho adkaznaść.
Virusy — heta takaja admysłovaja forma žyćcia, intaresy jakoj znachodziacca na pierasiačeńni ź intaresami žyćcia čałavieka.
Supiarečnaści adnosinaŭ čałavieka z Boham nieminuča akazvajucca supiarečnaściu adnosin čałavieka z pryrodaj, u jakoj svajo žyćcio i svaje intaresy. Jak i ŭ čałavieka, jaki ŭvieś čas ciahniecca da «prasa».
Ale zaklik da pakajańnia, da pošuku Boha i Jahonaj Praŭdy — heta «samaje toje», ab čym nam usim treba dumać u pieršuju čarhu. I pra dapamohu i biaśpieku adno adnaho.
«Karanavirus nie tolki prajaŭleńnie zła, ale i mahčymaść navučycca salidarnaści»
Viačasłaŭ Barok, probašč parafii ŭ Rasonach
Viačasłaŭ Barok, fota z facebook.com.
Šukajučy adkaz na pytańnie, adkul u śviecie ŭziaŭsia karanavirus i ci nie jość heta kara ad Boha za hrachi, dobra było b zadać jaho niepasredna Bohu. A takoj mahčymaści ŭ hetym śviecie my, na žal, nie majem. Adnak majem Bibliju, i ŭ joj možam šukać i znachodzić adkazy na ŭsie pytańni, jakija mohuć cikavić čałavieka.
Napačatku treba zaznačyć, što karanavirus — heta chvaroba. Chvaroba i śmierć — heta abjektyŭny niedachop dabra (zło). Zło źjaviłasia ŭ śviecie paśla ŭčynienaha hrachu. Aŭtaram hrachu jość anioł Lucyfier i sam čałaviek.
Kali čałaviek paddaŭsia hrachu, u jaho žyćci źjavilisia chvaroby i śmierć, čaho napačatku, pierad hrachom, nie było. I voś u dadzienym kantekście skazać, što heta Boh pakaraŭ čałavieka, u čałavieka, jaki aceńvaje Boha, užo mienš zastajecca impetu.
U Starym Zakonie było ŭsio prosta. U Knizie Vychadu daviedvajemsia pra łohiku Boha: «Haspodź Boh tvoj, Boh rupliviec, Jaki karaje dziaciej za vinu baćkoŭ da treciaha i čaćviortaha kalena, što nienavidziać mianie, i Jaki čynić miłatu tysiačam kalen, što lubiać Mianie i šanujuć prykazańni Maje» (Vych 20, 5-6).
Adnak z prychodam Chrysta my žyviom u Novym Zakonie. I ździajśniajecca žadańnie Boha, a Jon jašče praz praroka Jezechiela kazaŭ: «Skažy im: žyvu Ja, kaža Haspodź Boh: nie chaču śmierci hrešnika, a kab hrešnik adviarnuŭsia ad šlachu svajho i žyvy byŭ» (Jez 33,11).
Chrystos sprabuje nam patłumačyć, što na isnavańnie hrachu i zła ŭ śviecie čałaviek moža zirnuć pa-inšamu. Asensavać rečaisnaść hłybiej, čym dahetul. A tamu na pytańnie svaich vučniaŭ, chto zhrašyŭ: ci sam ślapy ad naradžeńnia, ci baćki jahonyja, — Isus adkazaŭ, što nie jon i nie baćki jahonyja. Heta značyć, što nie zaŭsiody treba bačyć pryčynna-vynikovuju suviaź pamiž hrachom čałavieka i Božym pakarańniem, ale va ŭsim treba šukać słavy Božaje. I tamu Chrystos patłumačyŭ, što stałasia heta, kab «vyjaviłasia słava Božaja» (Jan 9,3).
Asabista ja nie śpiašaŭsia b kazać, što siońnia pryčynaj nieŭtajmavanaha raspaŭsiudžvańnia pandemii karanavirusa ŭ śviecie jość pierapoŭnienaja čaša Božaha ciarpieńnia.
Čałaviectvu jość, biezumoŭna, nad čym zadumacca. U pieršuju čarhu, jašče raz možna pierakanacca, što nie čałaviek jość Boham na ziamli, jakomu paduładna trymać situacyju pad kantrolem. Taksama možna pryhadvać roznyja hrachi čałaviectva, simvałami jakich jašče nie tak daŭno źjaŭlalisia kryžałom u Biełarusi i pałajučyja śviatyni ŭ Jeŭropie, choć by i toj samy Notr-Dam-de-Pary.
Adnak, bačačy jaskravyja znaki času, nie treba śpiašacca rabić pamyłkovyja ludskija vysnovy, ale varta kožnuju situacyju ŭsprymać jak peŭny ŭrok, prypadniesieny Boham.
Karanavirus dla nas — heta nie tolki prajaŭleńnie abličča zła, ale i mahčymaść dla ŭsiaho čałaviectva navučycca bolšaj salidarnaści i razumieńniu patrebaŭ inšaha. Niemahčyma nie zaŭvažyć i toje, što, kali dziakujučy hetaj zarazie śmierć raźjušana źbiraje svajo płady, luboŭ u ludskich sercach pieramahaje zło.
Naprykład, uzhadaju 72-hadovaha śviatara ź Italii, jaki, budučy chvorym, svoj aparat štučnaha dychańnia addaŭ inšamu, bolš maładomu, sam pry hetym spakojna pamior. Upeŭnieny, toj śviatar usprymaŭ pandemiju nie jak pakarańnie Božaje, ad jakoha treba chavacca, ale jak mahčymaść dla taho, kab prajavić svaju čałaviečnaść i achviaravać svajo žyćcio dziela inšaha. I jon zmoh heta zrabić.
Niachaj Boh i nam daść mahčymaść, źmianiajučy svajo myśleńnie, nie tolki šukać pytańnie, chto ŭ čym vinavaty, ale pajści dalej i zadumacca nad sensam svajho žyćcia.
«My ŭbačyli nakolki ŭsio chistkaje ŭ hetym śviecie»
Antoni Bokun, pastar carkvy «Jan Pradvieśnik»
Antoni Bokun, fota z facebook.com.
Kali ludzi abo cełyja narody advaročvajucca ad Boha i Jaho zakonu i žyvuć tak, nibyta Boha niama, abaviazkova za heta pryjdziecca zapłacić. I ŭ peŭnym sensie karanavirus źjaŭlajecca takim sudom, a bolš pravilna skazać, papiaredžańniem dla nas.
Ja nie mahu skazać, što karanavirus jość Božym pakarańniem, bo pakul baču nie vialikuju epidemiju, a vialikuju paniku, vyklikanuju čutkami pra vialikuju epidemiju. Choć nastupstvy hetaj paniki całkam realnyja, i ŭ hetym jość Božaje pakarańnie. My ŭbačyli, nakolki ŭsio chistkaje ŭ hetym śviecie. Na praciahu dvuch tydniaŭ śviet źmianiŭsia niepaznavalna: zakrylisia miežy, spynilisia avijapieraloty, abrynułasia industryja turyzmu i adpačynku, spynilisia kancerty i spartovyja čempijanaty, krainy adna za adnoj uvodziać žorstkija karanciny, i nichto nie viedaje, kali i čym heta ŭsio skončycca.
U takoj situacyi samym racyjanalnym vyjściem źjaŭlajecca źviarnucca da Taho, Chto trymaje hety śviet u Svaich rukach. Źviarnucca da Boha, Jaki «tak palubiŭ hety śviet, što Syna Svajho Adzinarodnaha daŭ, kab kožny, chto vieryć u Jaho, nie zahinuŭ, ale mieŭ žyćcio viečnaje». U našaj kultury my krychu zabyli pra krochkaść žyćcia, a siońnia śmierć nahadvaje nam pra svajo isnavańnie, i mnohim ad hetaha strašna, i navat žudasna.
Ciapier čas napiaredadni Vialikadnia, i ŭvieś chryścijanski śviet uzhadvaje śmierć i ŭvaskrasieńnie Isusa Chrysta. Jon pamior i ŭvaskros, kab «vyzvalić tych, jakija dziela strachu śmierci praz usio žyćcio padlahali niavoli». My majem dobry čas, kab adkazać na pytańnie: «Jakoje značeńnie maje Isus Chrystos dla mianie?» I situacyja z karanavirusam daje šmat padstavaŭ, kab surjozna zadumacca pra heta.
A što datyčyć samoha karanavirusa, dyk treba ź im zmahacca, myć ruki, prymać leki, vykonvać parady lekaraŭ i nie hladzieć na jaho jak na śmiarotnuju čumu. My molimsia, kab i hetaja chvaroba spyniłasia, i kab panika sucišyłasia, i kab ludzi znajšli sapraŭdny mir u sercach, jaki moža dać tolki Boh.
«Heta nie budzie mocnym pierabolšvańniem»
Andrej Krot, parach hreka-katalickaj (unijackaj) parafii Maci Božaj Facimskaj u Hrodnie
Andrej Krot. Fota z facebook.com.
Nie viedaju, adkul uziaŭsia karanavirus. Ja maju, moža być, dastatkova nietypovaje dla śviatara zachapleńnie: čytaju albo słuchaju fantastyčnyja ramany. U hetych knihach časta jość taki matyŭ: voś navukoŭcy niešta naškodzili, i štości vyrvałasia z-pad ich kantrolu i źniščyła čałaviectva. Heta moža być i virus, i niejkaja mašyna. Matyŭ taki nie novy, ale vielmi raspaŭsiudžany.
Siońniašniaja epidemija dobra pakazvaje toje niavierje, jakoje siońnia isnuje ŭ čałaviectva. Niavierje navat nie ŭ Boha, nie relihijnaje, a salidarna-čałaviečaje. Niama viery da navuki, niama viery da ŭładaŭ, bo «jany nas padmanvajuć i chavajuć dakładnyja ličby chvorych i pamierłych» i h.d.
Kali skazać, što epidemija karanavirusa — heta pakarańnie za hrachi, to heta nie budzie mocnym pierabolšvańniem. Bo ludzi pierastali daviarać adno adnamu, pierastali daviarać Bohu, pierastali vieryć u niejkija etyčnyja normy.
Kali zdarajucca takija niepradbačlivyja čałaviekam zdareńni, to jany rujnujuć čałaviečaje žyćcio, zdaroŭje, niekatorych zabivajuć. Heta rujnuje našu štodzionnuju realnaść, Boh dasyłaje nam taki šaniec, kab my zadumalisia, acanili toje, što majem. Navučylisia karystacca tym, što ad Boha atrymali.
«Karanavirus — dobry nastaŭnik, kab my zadumalisia»
Ryhor Abramovič, ravin relihijnaha abjadnańnia hramad prahresiŭnaha judaizmu
Ryhor Abramovič, fota z facebook.com.
Vielmi dobraje i vielmi važnaje pytańnie. Vielmi aściarožna treba nam, ludziam, z usprymańniem Božaha pakarańnia. Navat kali my i zasłužyli hnieŭ Usiavyšniaha, to heta jahony hnieŭ, jahonaje rašeńnie. Nam usio adno važna nie nakručvać siabie i nie prymać na siabie bolš jarma, našaj viny, čym u hetym jość nieabchodnaść. Heta kali zirnuć z adnaho boku, ź inšaha — kolkaść zaražanych karanavirusam i śmierciaŭ — heta samy mocny nastaŭnik, užyvu hetaje słova, kab my zadumalisia ab našych učynkach, ab našych pravinach, a taksama ab tym, što možna źmianić.
My razumiejem ža, što heta nie pieršaja pandemija, nie pieršy virus. My pamiatajem ab «čornaj śmierci» ŭ Siaredniavieččy, kali daloka nie zahladvać u historyju, to ciapier šmat pišacca pra «ispanku» 1918—1919 hadoŭ. I kaniec XX stahodździa taksama davaŭ nam zachvorvańni. Jašče zusim niadaŭna my ŭsurjoz havaryli ab ŚNIDzie, jaki źjaŭlajecca bičom, chvarobaj i stracham našaha času.
Karanavirus — heta, z hledzišča historyi, adzin ź virusaŭ, jaki daje nam mahčymaść zadumacca ab tym, što my robim, ci robim my pravilna heta i što takoje naša raskajańnie.
U jaŭrejskaj tradycyi jość taki dzień adkupleńnia, jon nazyvajecca Jom-Kipur, a taksama jość dzień suda Roš-Cha-Šana (Novy hod). Jom-Kipur — heta dziesiać dzion raskajańnia. Na praciahu dzieviaci dzion my prosim prabačeńnia ŭ ludziej, jakich my mahli pakryŭdzić, a adzin dzień my prosim prabačeńnia va Usiavyšniaha. Heta pakazvaje, što časam na ludziej treba patracić bolš času, čym na Usiavyšniaha. Ale kali my tracim dzień na Usiavyšniaha, to pryśviaščajem jaho Jamu całkam — heta post, raskajanńnie.
Jość siaredniaviečnaja pazicyja, kali nad nami jość zły prysud, a heta jość, heta naša žyćcio, naša realnaść, to zły prysud asłablajecca ci adsoŭvajecca za košt troch faktaraŭ: malitva, viartańnie da Usiavyšniaha (ci raskajańnie) i spraviadlivaść, jakuju my viartajem u hety śviet, kali dapamahajem tym, kamu patrebnaja dapamoha, robim usio, kab śviet byŭ bolš spraviadlivym i harmaničnym, takim, jak jaho zadumaŭ Usiavyšni. Heta try šlachi, z dapamohaj jakich my moža adsunuć ci źmienšyć prysud, jaki jość nad nami.
«Kožnaja chvaroba moža być pakarańniem za hrachi»
Ali Varanovič, muftyj duchoŭnaha ŭpraŭleńnia musulman Biełarusi
Ali Varanovič, fota citydog.by.
Nakont pytańnia, adkul uziaŭsia virus, to šmat viersij jość: i pra mutacyi, i jašče niekatoryja. Toje, što nas napatkała z karanavirusam, — heta naturalna pakarańnie za ludskija hrachi. Kožnaja chvaroba moža być pakarańniem za hrachi. Tym bolš u nas jość takoje pradkazańnie, što pierad kancom śvietu buduć źjaŭlacca novyja chvaroby, jakija buduć zabirać šmat ludziej.
Heta moža davacca dla taho, kab ludzi viarnulisia da viery, kab adumalisia, bo šmat ludziej užo admovilisia ad viery.
U Karanie jość historyja, kali ludzi płyvuć na karabli i pačynajecca štorm, to ŭsie jany pačynajuć źviartacca da Boha. A kali ludzi vyratavalisia i vychodziać na sušu, to admaŭlajucca znoŭ ad viery. Voś z hetym štormam i možna paraŭnać siońniašniuju situacyju. Siońnia varta ŭspomnić Boha, uspomnić ci adnavić vieru.
