Hladzicie, kab taki Kalinoŭski ŭsich nie pierastralaŭ
Militaryzacyja Kalinoŭskaha ŭ masavaj kultury — pamyłkovy šlach, piša historyk Andrej Vaškievič dla gazeta.arche.by.
U biełaruskim mastackim kanonie savieckaha času takoha Kalinoŭskaha było vielmi mała.
Tam jon byŭ bolš knižnikam i ideołaham — ź lampaj na fonie, «Mužyckaj praŭdaj» u rukach.
Sialanskaja kasa była simvałam bolš paŭstańnia, adździelenym asabista ad Kalinoŭskaha. «Vajenny» Kalinoŭski savieckaha času prychodzić u hałavu tolki sa znakamitaj karciny Piotry Sierhijeviča «Kastuś Kalinoŭski i Valer Urubleŭski robiać ahlad paŭstancaŭ». Dy i tam Kalinoŭski bolš publičny palityk — dva staradaŭnija pistalety za pojasam pravadyra paŭstańnia vyhladajuć tak, byccam jany naležali jakomu Janušu Radziviłu i Kalinoŭski zabraŭ ich z muzieja Tyškieviča.
Piotra Sierhijevič. Kastuś Kalinoŭski i Valer Urubleŭski robiać ahlad paŭstancaŭ.
U čym pryčyna takoj «militaryzacyi» adnaho z pravadyroŭ paŭstańnia 1863-ha hoda — možna parazvažać. Napeŭna, luby nacyjanalna aryjentavany čytač skaža: «Rasija napała na Ukrainu, pahražaje Biełarusi, i tamu Kalinoŭski asabliva važny siońnia jak vajenny pravadyr».
Asabista ja ŭ pieršuju čarhu ŭ hetaj tendencyi baču sumieś ura-patryjatyzmu, nievuctva i śviadomaha žadańnia pierakrucić historyju na niejki nieviadomy ład.
Mahčyma, mianie papraviać lepšyja znaŭcy paŭstańnia, ale ja naohuł nie pamiataju nivodnaha śviedčańnia, kab Kalinoŭski pasłuhoŭvaŭsia niejkaj zbrojaj. Kalinoŭski najpierš byŭ ideołaham, pramoŭcam, palitykam, dla jakoha paŭstańnie zimoj 1863 hoda stała i niečakanaściu, i pradvieśnikam vialikaj parazy.
Kalinoŭskim ź pistaletam u rukach my vielmi abiadniajem uspryniaćcie jahonaj asoby — tak ža sama, jak zvodzim usiu jahonuju spadčynu da «…nad taboju maskala ŭžo nie budzie».
Naprykład, na adnym z postaraŭ Kalinoŭski ź pistaletam pakazany na fonie nie znakamitaj «Mužyckaj praŭdy», a «Zvarotu Jaśki-haspadara da mužykoŭ ziamli polskaj» — dakumienta, jaki absalutnaj bolšaściu daśledčykaŭ pryznany sprečnym z movaj, ducham i źmiestam «Mužyckaj praŭdy» i, adpaviedna, nie naležnym piaru Kalinoŭskaha.
Ščyra kažučy, kryŭdnavata i za inšych hierojaŭ paŭstańnia — sapraŭdnych ludziej zbroi, jakich niešta zusim ihnaruje sučasnaja pop-kultura i industryja pryntoŭ i vyšymajek.
Naprykład, Valeryja Urubleŭskaha, jaki pavioŭ u les ceły atrad vučniaŭ škoły laśničych i zmahaŭsia ź imi suprać carskich sałdat. Urubleŭski, darečy, vydatna havaryŭ pa-biełarusku, i jość navat mierkavańnie, što heta jon i vydavaŭ «Mužyckuju praŭdu» i aktyŭna ŭdzielničaŭ u napisańni jaje numaroŭ.
Niezdarma Piotra Sierhijevič na svajoj karcinie pakazaŭ dvuch paŭstanckich pravadyroŭ: Valeryja Urubleŭskaha — pravadyra vajskovaha i Kalinoŭskaha — pravadyra ideałahičnaha i palityčnaha.
Kali ž my dalej budziem trymacca takoha, jak ciapier, zalichvacka-vajaŭničaha, ale psieŭdahistaryčnaha šlachu, to «hienierał Kalinoŭski» pierastralaje ŭsich, u tym liku i Kalinoŭskaha — palityka, ideołaha i hramadskaha dziejača.
