Źmieny ŭ zakon ab dziejnaści partyj i hramadskich abjadnańniaŭ: raźbirajemsia, u čym pazityŭ, a ŭ čym niehatyŭ
Na hramadskaje abmierkavańnie byŭ vystaŭleny prajekt zakona «Ab źmianieńni zakonaŭ pa pytańniach dziejnaści palityčnych partyj i inšych hramadskich abjadnańniaŭ». Juryskonsult Asamblei niaŭradavych arhanizacyj Juryj Čavusaŭ kaža, što dakumient maje jak pazityŭnyja źmieny, hetak i niehatyŭnyja.
«Najpierš adznaču, što dziejnaść palityčnych partyj hetyja źmieny zakranuć u značna mienšaj stupieni, čym hramadskija arhanizacyi. Tak, ciapier partyjam budzie treba publikavać finansavuju spravazdačnaść za hod, ale naŭrad ci heta budzie vyklikać vialikija prablemy», — kaža Čavusaŭ.
Inšy značny momant: ciapier dla rehistracyi palityčnaj partyi budzie patrebna nie 1000 čałaviek, a 800. Heta jakraz taki možna razhladać jak pazityŭnuju źmienu.
Našmat bolšaja kolkaść źmienaŭ zakranie hramadskija abjadnańni.
«Niekatoryja normy, jakija raniej tyčylisia tolki palityčnych partyj, ciapier buduć pieranosicca i na hramadskija abjadnańni. Naprykład, raniej tolki partyi byli pavinny mieć ofisy va ŭsich abłasnych centrach, ciapier ža toje budzie patrabavacca i ad respublikanskich hramadskich abjadnańniaŭ. Kaniečnie, heta vyklikała vialikaje abureńnie ŭ rabočaj hrupie, tamu reforma budzie raspaŭsiudžvacca tolki na novyja arhanizacyi. Naprykład, Ruchu «Za Svabodu» nie daviadziecca rehistravacca va ŭsich abłasnych centrach», — raskazvaje Čavusaŭ.
Adnak hety momant krychu nivielujecca tym, što miascovym hramadskim abjadnańniam dazvolać dziejnaść na terytoryi ŭsioj krainy, a nie tolki ŭ svaim rehijonie. Na spravie heta pryviadzie da taho, što pry rehistracyi absalutnaja bolšaść budzie padavać dakumienty na rehistracyju miascovych arhanizacyj, a nie respublikanskich.
«Takaja situacyja ŭ Biełarusi jość z fondami. Kali pahladzieć, to respublikanskich fondaŭ amal niama, a ad miascovych jany roźniacca tolki nazvaj», — tłumačyć Čavusaŭ.
Jon ličyć, što vielmi niehatyŭna na pracy hramadskich abjadańniaŭ adabjecca nieabchodnaść publikavańnia finansavaj spravazdačy. «Uličycie, što ŭ nas usiaho 15 palityčnych partyj, ale 3 tysiačy hramadskich abjadnańniaŭ. Heta istotna abciažaryć ich pracu, jany vałodajuć bolšymi finansavymi resursami za palityčnyja partyi, atrymlivajuć zamiežnaje finansavańnie. Šmat kamu ŭ statuty daviadziecca ŭnosić źmieny», — ličyć juryst.
Ale samyja niehatyŭnyja nastupstvy budzie mieć norma, što na zarobki supracoŭnikam hramadskaha abjadnańnia pavinna sychodzić nie bolej za 40% ad dachodaŭ. «Naprykład, arhanizacyja, jakaja zajmajecca pradstaŭleńniem siadziełak. Jana ŭsie svaje hrošy puskajuć na hetych siadziełak. A ciapier jany navat sabraŭšy vialikuju sumu hrošaj, buduć vymušanyja vydatkoŭvać ich nie na svaju statutnuju dziejnaść, a na niejkuju inšuju». Spačatku płanavałasia, što heta dola ŭvohule budzie składać 30%, ale paśla była pavialičana. Jość spadziavańnie, što Ministerstva achovy zdaroŭja i Ministerstva pracy nie pahodziacca z takim kvotami.
Jašče adzin cikavy momant, što ciapier jurydyčny adras partyi ci hramadskaha abjadnańnia moža znachodzicca pa miescy pracy kiraŭnika pry zhodzie pracadaŭcy. Zrešty, Čavusaŭ miarkuje, što zroblena heta nie dla apazicyjnych partyj i arhanizacyj, a dla čynoŭnikaŭ, jakija adnačasova ŭznačalvajuć jakoje-niebudź hramadskaje abjadnańnie.
Pazityŭnym momantam źjaŭlajecca taksama ŭviadzieńnie pryncypu «raŭnapraŭja hramadskich arhanizacyj». Kali pierakłaści na prostuju movu, to ciapier lubaja moładzievaja arhanizacyja moža spytać, čamu hrošy ź biudžetu nakiroŭvajucca BRSM, a nie raźmiarkoŭvajucca na konkursnaj asnovie, albo Partyja BNF moža spadziavacca na lhotnyja ŭmovy arendy, jak u «Biełaj Rusi», albo KPB.
Zrešty, zastajecca paradak, pry jakim Ministerstva justycyi moža admović u rehistracyi faktyčna luboj arhanizacyi.
Aniekdatyčny vypadak adbyŭsia pry pracy rabočaj hrupy pa padrychtoŭcy hetych źmienaŭ. Aleh Hajdukievič z ŁDPB prapanoŭvaŭ zabaranić udzieł u vybarach partyjam, jakija atrymlivajuć finansavańnie z-za miažy. Na heta Hajdukieviču adkazali, što pavodle biełaruskaha zakanadaŭstva takija partyi ŭvohule likvidoŭvajucca.
