«Siońnia majem cikavuju tendencyju — biełaruski kantent raście ŭ canie»
Čas, kali biełaruski kantent kaštavaŭ kapiejčynu, biezzvarotna minaje. Hazietki na tannaj papiery, samapalnyja cišotki i znački z «Pahoniaju», vydańni nikomu nie viadomych kłasikaŭ sučasnaści sa słabym pieraplotam, jakija razvalacca praz tydzień, — usio heta sychodzić u niabyt. Narešcie! — piša Aleś Kirkievič na sajcie «Biełsata».
Siońnia my majem spravu ź cikavaju tendencyjaj — biełaruski kantent raście ŭ canie. Heta i płatnaja padpiska na «Našu Nivu», i zusim nie tannyja bajki ad «LSTR», i hlancavaja «Naša Historyja» za 5 rubloŭ, i pokiernyja karty «100 hadoŭ BNR» za 35… Raniej ničoha takoha niemahčyma było sabie ŭjavić. Čamu?
Bo biełaruščyna — uvieś śpiektr vydańniaŭ, merču, vykanaŭcaŭ i pasłuh — kaštavali kapiejčynu abo naahuł ničoha — zero. Heta była humanitarnaja misija, maralny abaviazak, palityka, «zmaharstva», staraja z praciahnutaju rukoju — što zaŭhodna, ale nie biźnies.
«Ščyry biełarus» pavodle łohiki 1990—2000-ych byŭ viečnym nonkanfarmistam ź niamytymi vałasami, jakoha nie razumieli susiedzi i pradavački ŭ kramach («Mnie kavu ź viarškami…» — «Čo?!»), jakoha vyhaniali z vučoby i pracy, jaki nie moh siabie zabiaśpiečyć i prybicca ŭ žyćci da niejkaha bierahu — čužy na svajoj ziamli. Jaki biźnies? Jakija hrošy? Vy pra što? Pradacca? Nie-nie, pryncypy…
Marna tłumačyć, što ŭsio heta całkam bieśpierśpiektyŭny šlach, jaki znachodziŭ sabie apraŭdańnie ŭ palityčnaj situacyi, moŭnaj mapie krainy, histaryčnym minułym, represijach i h. d. Siońnia ŭsio pa-inšamu. Chočaš biełaruščynu? Biary — i płaci. Heta pravilna i pavyšaje jakaść taho, što ty atrymaješ na vychadzie.
Kaniečnie, uvieś hety čas byli abjektyŭnyja faktary, jakija tarmazili raźvićcio nacyjanalnych pracesaŭ. Heta i adukacyjnaja palityka, i «saŭkovaje łobi» va ŭładzie. Nacyjanalnaja płyń była zmušanaja prabivać sabie darohu skroź vostryja kamiani realnaści — iniercyju postsavieckaha hramadstva i bieskampramisnaść prarasiejskich funkcyjanieraŭ u važnych kabinietach.
Ale davajcie na chvilinku ŭjavim, što saŭkovy miechanizm byŭ by naŭprost pierafarbavany ŭ nacyjanalnyja kolery. Školnikaŭ by zahaniali ŭ taki ž lipavy i miortvanarodžany BRSM, tolki pad bieł-čyrvona-biełym ściaham. Na parad 8 vieraśnia vychodzili b ubielenyja siviznoju vieterany «Adradžeńnia» ŭ čakańni kvietačak ad pieršakłaśnikaŭ. Na «leksusach» raśsiakali b pa Miensku nastajacieli dy jepiskapy aŭtakiefalnaj BPC… Taja ž samaja viertykal, toj samy savok, ale ŭ vyšyvancy.
Kamu toje treba? U XXI st. — užo nikomu. U śviecie, dzie pieramahaje zdarovaja kankurencyja, pryvatnaja inicyjatyva, novyja idei, padychody, technałohii, nacyjanalny naftalin ničym nie lepšy za saŭkovy. Kaštoŭnaść maje nie statyka, a dynamika, nie nastalhija (pa VKŁ ci SSSR — niavažna), a futuryzm.
Da čaho heta ŭsio? A da taho, što siońnia my majem vielmi krutyja šancy na soniečnaje zaŭtra. Našyja nacyjanalnyja prajekty prajšli praź miasarubku, a značyć — naturalny adbor. I tamu mienavita hety merč, muzyka, infarmacyja kaštujuć hrošaj, heta narmalna. A ŭjavicie, jakim pyšnym ćvietam raśćvicie nacyjanalna aryjentavany biźnies u bolš libieralnych umovach!.. I kaštavać budzie jašče bolš — i heta kruta!
Urešcie, što takoje hrošy? Ekvivalent sacyjalnaj značnaści praduktu, jaki ty stvaraješ, tolki i ŭsiaho. Kali na jaho niama popytu, jon ničoha i nie kaštuje. A kali ty ludziam nie raspavioŭ, čamu tvoj pradukt cikavy i važny, — heta tvaja prablema, a nie prablema ludziej. Nu, dobra, paraŭnańni ź biźniesam užo nahnali askomy, ale jany pracujuć, što zrobiš. Heta realnaść. A realnaści nie varta bajacca, ź joju treba pracavać.
