«Šmat bahoŭ — heta bolš vytančana i pryhoža, čym adzin»
Naviny biełaruskich nieapahancaŭ redka źjaŭlajucca ŭ ŚMI, ich nie duža abmiarkoŭvajuć u sacyjalnych sietkach, ale takija jość. Hod tamu my ŭžo pisali pra zapačatkavańnie almanacha «Svajksta» (słova ŭ starapruskaj značyła «śviatło»). Ciapier ža hetyja samyja entuzijasty na čale z Alesiem Mikusam pačynajuć knižnuju sieryju. Pieršaje vydańnie maje nazvu «Pra pahanstva i bałtaŭ».
Nakład nievialiki — usiaho 200 asobnikaŭ. Vydańnie maje prostuju strukturu: try raździeły pra «žyćcio ŭ tutejšaj viery», «bałckuju spadčynu» i «prabaćkoŭskuju vieru vakoł nas».
Artykuły ŭ knizie niavialikija. Takija, jakija možna pračytać za paru prypynkaŭ u mietro, a to i mieniej. Užo pieršaj publikacyjaj sprabujecca dać adkaz na pytańnie, jak pravilna nazyvać «pahanstva». Aŭtary vydańnia śćviardžajuć, što «pahaniec» — pahardlivaje słova, jano pryjšło z łacinskaj movy i niejki čas było suhučna sučasnamu «kałchoźniku».
U Rasii, Ukrainie i Polščy čaściej užyvajuć vyraz «rodnaja viera», albo «pryrodnaja». Isnuje jašče nazva «Staralitva». «Hetak na zachadzie sučasnaj Biełarusi katalickija vizitatary abaznačali identyčnaść hrupy, jakaja trymałasia daŭniejšych pahanskich zvyčajaŭ», — pišacca ŭ knizie.
I ŭrešcie, isnuje słova Druvis, jakoje ŭ starapruskaj movie aznačała «vieru». Aŭtar miarkuje, što ŭsie nazvy majuć prava na isnavańnie, kožnaja adlustroŭvaje niešta svajo.
Zusim pravakatyŭnuju nazvu maje artykuł «Adzinabožža — dehradavanaja forma relihii». «Našto, maŭlaŭ, šanavać «tvarynaŭ», kali možna šanavać «tvorcu»? Nie ŭšanoŭvajcie ziamli i ahniu, ušanoŭvajcie taho, chto ich stvaryŭ. Znajoma? Dyk heta i jość dehradacyja», — adznačajecca ŭ knizie. Maŭlaŭ, «źjaŭ i dziejaŭ mnoha, u hetym składanaść», a da adzinaha boha źviartacca našmat praściej.
Cikavy artykuł pra minskuju mahiju. Naprykład, heta adzinaja, aproč Maskvy, stalica Jeŭropy, jakaja ŭziataja ŭ koła aŭtadarohaj, a jašče Nacyjanalnaja biblijateka budavałasia ŭ formie «dreva, pieraviernutaha kareńmi ŭharu».
U knizie možna znajści adkazy i na inšyja pytańni. Čamu na Kalady kładziem pad abrus siena? Ci musim uličvać hołas niabačnych lasnych žycharoŭ? Jakija bałtyzmy sustrakajucca ŭ havorkach biełarusaŭ z Kosava?
Padtrymać vydańnie knihi «Pra pahanstva i bałtaŭ» možna na sajcie talaka.by.
