Aŭtakiefalija: Kijevu treba pačakać. U Fanara jość i inšyja prablemy
Patryjarch Varfałamiej
30 maja adbyłosia pasiadžeńnie Sinoda Kanstancinopalskaj Carkvy. Čakany tomas ab aŭtakiefalii Ukrainskaj Carkvy nie padpisany, choć 28 traŭnia davoli viadomy dziejač ukrainskaha pravasłaŭja, archimandryt Kiryła (Havarun), śćviardžaŭ, što hety dakumient užo składzieny. I skłaŭ jaho adzin z najlepšych kananistaŭ u pravasłaŭnym śviecie, były nastaŭnik a. Kiryły ŭ Afinskim univiersitecie.
Napisany, ale nie padpisany i nie zmacavany piačatkaj, tomas jašče nie dakumient. I faktam zastajecca toje, što aŭtakiefalija novaj Carkvy va Ukrainie nie abvieščana.
Faktam zastajecca i toje, što vakoł tomasa viadziecca žorstkaja baraćba i va Ukrainie, i vonki jaje.
Va Ukrainie suprać aŭtakiefalii vystupaje Ukrainskaja Pravasłaŭnaja Carkva Maskoŭskaha Patryjarchatu (UPC MP). Viedama, nie ŭsia Carkva, a značnaja častka jaje duchavienstva i viernikaŭ.
Mnie ŭžo davodziłasia pisać, što na miesca ačolnika novaj Carkvy va Ukrainie pretenduje viadomy svaim žorstkim stylem kiravańnia pradstajalnik Ukrainskaj Pravasłaŭnaj Carkvy Kijeŭskaha Patryjarchatu (UPC KP) Fiłaret (Dzienisienka). Adnak pretenzii 88-hadovaha Fiłareta nie vitajucca niekananičnaj Ukrainskaj Aŭtakiefalnaj Pravasłaŭnaj Carkvoj (UAPC). Nie dumaju, što hetyja pretenzii ŭchvalajuć i biskupy UPC MP, jakija adkryta ci tajemna (u sercy) padtrymlivajuć ideju ŭkrainskaj aŭtakiefalii. Samo saboj, adzinstva nakont aŭtakiefalii niama i ŭ palityčnym kłasie Ukrainy.
Čytajcie taksama: Novaja pravasłaŭnaja carkva va Ukrainie: jakija jość varyjanty
Ci značyć heta, što Usialenski Patryjarch Varfałamiej z uvahi na ŭnutryŭkrainskija supiarečnaści vyrašyŭ umyć ruki? Nie, ličyć kijeŭski Patryjarch Fiłaret. Jon čakaje tomas ab aŭtakiefalii ŭ lipieni hetaha hoda — da 1030-j hadaviny chrostu Kijeŭskaj dziaržavy.
Ci budzie padpisany tomas u lipieni — jašče pytańnie, bo vakoł jaho viadiecca vostraje zmahańnie nie tolki na ahulnapravasłaŭnaj, ale i na ahulnachryścijanskaj arenie. Ja ŭžo pisaŭ, što «ministr zamiežnych spraŭ» Maskoŭskaj Carkvy mitrapalit Iłaryjon (Ałfiejeŭ) užo naviedaŭ pradstajalnikaŭ Aleksandryjskaj, Jerusalimskaj i Kiprskaj Cerkvaŭ. Sustreŭsia jon i Patryjarcham Antyjachijskim. Čym skončylisia hetyja sustrečy, jakija abiacańni dali maskoŭskamu emisaru Fieodar II, Fiłafiej III, Chryzastom II i Jan Ch — mała kamu viadoma.
Čytajcie taksama: Maskva zaniepakojena krokami Kijeva da aŭtakiefalii, a Minsk znoŭ hublaje šanc
Nie zabyŭ Daniłaŭ manastyr i pra pieršaha siarod pradstajalnikaŭ cerkvaŭ — rymskaha biskupa. 26 maja Francišak hutaryŭ u Vatykanie z Varfałamiejem, a 30-ha pryniaŭ delehacyju RPC na čale ź mitrapalitam Iłaryjonam. Ci zakranałasia ŭ razmovie Franciška i Varfałamieja ŭkrainskaja prablematyka, pra toje vatykanskija krynicy maŭčać, a delehacyi RPC rymski biskup zajaviŭ, što katalickija cerkvy (heta značyć, i Ryma-Katalickaja, i Ukrainskaja Hreka-Katalickaja, i inšyja ŭschodnija katalickija cerkvy) «nie pavinny ŭmiešvacca va ŭnutranyja spravy Ruskaj Pravasłaŭnaj Carkvy, u tym liku i pa palityčnych matyvach». Kažučy za ŭsiu Katalickuju Carkvu, rymski biskup zajaviŭ, što hetaja Carkva «nikoli nie dazvolić, kab ź jaje boku prajaviŭsia padychod, jaki pravakuje padzieły». I dadaŭ: «My hetaha nikoli nie dazvolim. Ja hetaha nie chaču».
Ličycca, što Francišak padtrymaŭ RPC u jaje žadańni nie dapuścić aŭtakiefalii novaj Ukrainskaj Carkvy. Papa skazaŭ Iłaryjonu i jaho spadarožnikam: «U Rasii tolki adzin Patryjarchat — vaš. I ŭ nas nie budzie druhoha». Dyk heta ŭ Rasii. A va Ukrainie, pryjacielem jakoj pazicyjanuje siabie rymski biskup? Dumaj jak chočaš.
U toj samy dzień, 30 maja, byłyja prezidenty Ukrainy Leanid Kraŭčuk i Leanid Kučma sustrelisia z pradstajalnikam Pravasłaŭnaj Carkvy Češskich Ziemlaŭ i Słavakii Raścisłavam. Mitrapalit zajaviŭ im, što luby ŭdzieł dziaržaŭnych čynoŭnikaŭ u vyrašeńni carkoŭnych pytańniaŭ u demakratyčnym hramadstvie nieprymalny. U jakaści adzinaha sposabu pieraadoleńnia carkoŭnaha raskołu va Ukrainie archibiskup Raścisłaŭ ličyć pakajańnie pry viartańni va ŭłońnie kananičnaj Carkvy. Takim čynam, Carkva Češskich Ziemlaŭ i Słavakii zaniała pramaskoŭskuju pazicyju.
Na dzień raniej, 29 maja, śpikiera Viarchoŭnaj Rady Ukrainy Andreja Parubija ŭ Jerusalimie pryniaŭ Fieafił III. Jon skazaŭ, što kožny pravasłaŭny narod maje prava na svaju niezaležnuju pamiesnuju Carkvu. I pry hetym zaznačyŭ, što patrebnyja dyjałoh i čas, kab rašeńnie stała vynikam dyjałohu. Atrymaŭšy ad Parubija vielikodnaje jajka, Patryjarch zaŭvažyŭ: «Jajka — heta simvał abnaŭleńnia. Treba jaho raźbić, kab źjaviłasia novaje žyćcio». Jak razumieć hetaje vykazvańnie?
Cikava, što ničoha pra svaju pazicyju nie zajaviła druhaja pavodle kolkaści viernikaŭ Pravasłaŭnaja Carkva — Rumynskaja. Zatoje ŭ apošniaj dekadzie maja Sinod RumPC vybraŭ dla słužby ŭ Małdovie, jakuju Maskoŭskaja Carkva ličyć svajoj «kananičnaj terytoryjaj», dvuch novych biskupaŭ. Abodva jany stanuć vikaryjami kišynioŭskaha archibiskupa Piatra, jakoha RPC zabaraniła ŭ słužeńni. Tak Rumynskaja Carkva adnaŭlaje svaje pazicyi ŭ zachoplenaj jašče ŭ 1940-m Biesarabii.
Viadoma, što asablivyja adnosiny ŭ Kanstancinopalskaj Carkvy skłalisia z Eładskaju Carkvoju. Ja pisaŭ užo pra vizit pradstaŭnikoŭ Kanstancinopala ŭ Eładskuju Carkvu. Z archibiskupam Afinaŭ i ŭsiaje Ełady Hieranimam II sustrakaŭsia taksama rasijski pasoł Andrej Masłaŭ, a zusim niadaŭna hościem archiŭładyki byŭ pasoł Złučanych Štataŭ u Hrecyi i były pasoł va Ukrainie Džefry Pajet (Pyatt).
Jak vidać, u hulniu vakoł ukrainskaj aŭtakiefalii ŭciahvajucca surjoznyja hulcy, i hetaja hulnia, praŭdapadobna, stanovicca adnym z elemientaŭ Druhoj chałodnaj (u terminałohii niekatorych palitołahaŭ i publicystaŭ — Čaćviortaj suśvietnaj) vajny.
Navat kali tomas ab aŭtakiefalii Ukrainskaj Carkvy napisany, Fanaru, Patryjarchu Varfałamieju niama kudy śpiašacca. U jaho, akramia RPC i Ukrainy, jość jašče adna prablema: sajuźnica Maskvy — Sierbskaja Pravasłaŭnaja Carkva (SPC). Kali baraćba za aŭtakiefaliju va Ukrainie adnaviłasia (pa histaryčnych mierkach) zusim niadaŭna — niejkija 28—30 hod tamu, dyk Makiedonskaja Pravasłaŭnaja Carkva adździalisia ad SPC jašče za kamunistami — u 1967 hodzie.
Niadaŭna vyrašyć pytańnie pra aŭtakiefaliju Makiedonskaj Carkvy ŭziałasia była Bałharskaja Carkva, adnak joj zapiarečyŭ Fanar. Vyklučnaje prava Usialenskaha Patryjarcha ŭ hetym pytańni zrazumieli i makiedonskija ŭłady. Premjer-ministr Makiedonii Zoran Zajeŭ paprasiŭ Varfałamieja ŭziać na siabie inicyjatyvu dziela viartańnia hetaj Carkvy ŭ kananičny stan pad imiem Ochrydskaha archibiskupstva. Karystajučy z taho, što sioleta spaŭniajecca 1000 hod ad času zasnavańnia Ochrydskaha archibiskupstva, premjer-ministr zaprasiŭ Varfałamieja naviedać jaho krainu z archipastyrskim vizitam.
Ci pajedzie Usialenski Patryjarch u Skopje i Ochryd — pakul što nieviadoma, ale 30 maja Sinod Kanstancinopalskaj Carkvy vyrašyŭ «zrabić toje, što nieabchodna ŭ tych, jakija skłalisia, historyka-kananičnych umovach u siłu prerahatyvaŭ pieršynstvujučaha Usialenskaha Patryjarchatu».
Pytańnie pra aŭtakiefaliju Ochrydskaha archibiskupstva — tolki častka sierbskaj prablemy. Fanar musić raniej ci paźniej uvieści ŭ kananičnyja ramki adnosiny pamiž SPC i pravasłaŭnymi chryścijanami Čarnahoryi, dzie taksama mocnyja aŭtakiefalisckija pamknieńni. I navat u Bośnii i Hiercahavinie dy ŭ Charvatyi nie ŭsie pravasłaŭnyja chočuć zastavacca pad amaforam Patryjarcha Sierbskaha. A jašče Paŭdniovaja Asiecija i Abchazija, jakija nie pryznajuć uładu hruzinskaha Katalikosa-Patryjarcha i zastalisia biez kananičnych biskupaŭ.
U Fanara, u Patryjarcha Varfałamieja šmat prablem. I ŭkrainskaja — tolki adna ź ich.
