Ci možna adbialić zuby tanna, što rabić z «kanaŭkami» ŭzdoŭž dziasnaŭ, ci nabyvać pastu z ftoram — papularna tłumačyć stamatołah
My dali mahčymaść kožnamu praz kamientary zadać luboje pytańnie, źviazanaje sa zdaroŭjem połaści rota. Siońnia na ich adkazvaje doktar-stamatołah, kandydat miedycynskich navuk, dyrektar kliniki «Intelektualnaja stamatałohija» Maryna Cimašenka.
U klinicy «Intelektualnaja stamatałohija»
Zaznačym, što padobnyja i blizkija pa tematycy pytańni my abjadnali.
breakidz: U mianie pavyšanaja adčuvalnaść zuboŭ. Na niekatorych zubach navat jość «kanaŭki» ŭzdoŭž miažy dziasnaŭ. Što z hetym rabić?
MC: Pryčyna — častaje kisłaje asiarodździe ŭ rocie (frešy, soki, sadavina i čystka zuboŭ paśla hetaha, asabliva haryzantalnyja ruchi). Vyjście — zapivać soki hłytkom vady ci prapałoskvać rot, nie čyścić zuby adrazu paśla pryniaćcia takich praduktaŭ, pryjści da stamatołaha i zakryć kanaŭki, jakija źjavilisia, admysłovym łakam abo płombaj. Varta pasprabavać pasty dla adčuvalnych zuboŭ i ni ŭ jakim razie nie vykarystoŭvać pasty dla adbielvańnia.
Voś: Kali zub razburany, ale nie balić, ci varta jaho vydalać?
MC: Nieabchodna acanić stupień razbureńnia i mahčymaści palačyć ačah infiekcyi ŭ kości, paśla hetaha prymać rašeńnie ab vydaleńni. Isnujuć sposaby zachavać prablemny zub, chirurhičnym šlacham vydaliŭšy prablemnuju zonu, to bok vysiačy korań, jaki nie paddajecca lačeńniu. Takija apieracyi nazyvajucca zubazachavalnymi, prymianiajucca nieapraŭdana redka. Moj kliničny dośvied pakazvaje vysokuju efiektyŭnaść pratezavańnia takich zuboŭ.
Amatar błandynak: Hadoŭ 30 tamu byŭ šyroki anons łaziernaj stamatałahičnaj bormašyny: lačeńnie zuboŭ biez bolu, biez pachaŭ, bieź vibracyj. Adnak u Biełarusi ja tak i nie ŭbačyŭ łaziera ŭ kabinietach, u tym liku i ŭ płatnych. Čamu tak? Niaŭžo łazier akazaŭsia škodnym, ci ŭ nas stamatołahi prosta nie ŭmiejuć pracavać na takim abstalavańni?
MC: Łazier dla preparavańnia (śvidravańnia) zuboŭ nie moža zabiaśpiečyć dastatkova vialiki abjom umiašańnia, udajecca pracavać tolki z maleńkimi połaściami. Łazier znajšoŭ prymianieńnie ŭ inšych halinach stamatałohii: ź jaho dapamohaj pravodziać dezynfiekcyju ŭ kanale korania zuba, pracujuć sa ślizistaj, užyvajuć dla lačeńnia zachvorvańniaŭ pieryjadontu i, viadoma, aktyŭna adbielvajuć zuby. Nie apošniaj z pryčyn redkaha vykarystańnia łaziera źjaŭlajecca hrašovaje pytańnie. Abstalavańnie vielmi darahoje, heta adbivajecca na canie pasłuhi, a faktyčna jakasna i biazbolna preparavać zub možna pry dapamozie sučasnych vysakachutkasnych stamatałahičnych nakaniečnikaŭ z astudžeńniem i padśvietkaj.
Valer: U mianie złamanyja dva piarednija zuby, i na ich stajać płomby. Jany trochi stačylisia z časam. Ci maje sens ich mianiać? Ci škodnyja dla zuboŭ płomby, jakija stačylisia, ale nie całkam?
MC: Zvyčajna ŭ padobnaj situacyi pacyjentaŭ turbuje pytańnie estetyki. Adnak, akramia pryhažości, u takoj situacyi moža paciarpieć i funkcyja adkusvańnia: zuby horš zmykajucca, pačynajecca sustrečnaje pierasoŭvańnie procilehłych zuboŭ, źmianiajecca charaktar zmykańnia skivic. Viadoma, arhanizm kampiensuje heta, i pacyjent pryvykaje da źmienaŭ u prykusie. Takaja situacyja moža adbivacca na nižniaskivičnym sustavie, moža źjavicca zrušeńnie nižniaj skivicy, ščaŭčok pry adkryvańni rota. Varta, na moj pohlad, acanić surjoznaść kankretnaj situacyi i pryniać rašeńnie ab zamienie płombaŭ.
Valle: Mnie 37 hadoŭ. Stamatołah skazaŭ, što ŭ mianie jość małočny zub. Ci moža takoje być i što ź im u takim vypadku rabić?
MC: Tak, takoje zdarajecca, i niaredka. Jak praviła, małočnyja zuby nie vypadajuć, kali ŭ skivicy niama zakładki pastajannaha zuba, albo zarodak zuba dystapiravany (znachodzicca ŭ inšym učastku skivicy). Pry hetym nie adbyvajecca rassmoktvańnia karanioŭ małočnaha zuba i jon nie vypadaje. Sam fakt najaŭnaści małočnaha zuba ŭ pastajannym prykusie lačeńnia nie patrabuje, adnak, kali ŭźnikajuć estetyčnyja pažadańni, mahčymyja roznyja sposaby vypraŭleńnia: ad karekcyi pry dapamozie fotapalimiernych viniraŭ da chirurhičnaha ŭmiašańnia i artadantyčnaha vyciažeńnia nieprarezanaha zuba.
Vasil Astrejka: Jak pravieryć, ci sapraŭdy treba mianiać płombu, jak kaža doktar? Pomnicca žurnaliscki materyjał, dzie siem roznych stamatołahaŭ rekamiendavali lačyć roznuju kolkaść zuboŭ.
MC: Samastojna pacyjent nie zmoža acanić całkam jakaść płomby, pakolki bačyć nie ŭsiu jaje pavierchniu. Samomu składana acanić i najaŭnaść krajavych ščylin, defiektaŭ, jakaść akluzijonnych kantaktaŭ.
Adnak budzie karysna viedać šerah paramietraŭ, jakim pavinny adpaviadać płomby, i mieć mahčymaść zadać adpaviednyja pytańni doktaru.
Dobraja płomba pavinna całkam adnaŭlać formu i koler zuba, nie mieć pavierchnievych defiektaŭ i prafarboŭvańnia pa krajach prylahańnia da tkanak zuba. Krajovyja defiekty — hałoŭnaja prykmieta niehiermietyčnaści płomby, heta značyć, što karyjesahiennyja mikroby mohuć prakradacca pa krajovaj ščylinie i dalej niezaŭvažna razburać zub. Nieadpaviednaść anatamičnaj formie — hałoŭny vinavaty zachrasańnia ježy pamiž zubami, a značyć — raźvićcia karyjesu ŭ vobłaści kantaktaŭ susiednich zuboŭ i zapaleńnia dziasny. Kali takija defiekty vyjaŭlajucca, płomba ličycca niadobraj, i lekar maje prava rekamiendavać jaje zamienu. Pierakanaŭčym dokazam zamieny płomby pavinien stać fakt zachrasańnia ježy, abryvu zubnoj nitki, źjaŭleńnie niepryjemnaha pachu.
Što tyčycca adroźnieńniaŭ u dyjahnostycy karyjesu roznymi daktarami, to karyjozny praces — heta pastupovaja deminieralizacija emali i dencinu, faktyčna — rastvareńnie minieralnaj asnovy zuba, jakoje maje šerah stadyj. Asnoŭny mietad dyjahnostyki karyjesu — vizualny ahlad, pry jakim lekar abapirajecca na ŭłasny kliničny dośvied i robić ułasny kliničny prahnoz dla sprečnaha zuba. Adnak isnujuć i dadatkovyja mietady dyjahnostyki (prykusnaja renthienahrafija, luminiescencyja i łaziernaja fluarescencyja), jakija dazvalajuć dakładniej aceńvać stan zuba ŭ sprečnych vypadkach.
Zadača lekara pry dyjahnostycy — vyznačyć stupień paražeńnia ŭ hety momant i sprahnazavać raźvićcio pracesu dla kankretnaha pacyjenta ŭ zaležnaści ad uzroŭniu hihijeny i kolkaści ŭžo lečanych zuboŭ. Na padstavie hetych dadzienych pacyjent sam maje prava pahadzicca ci admovicca ad lačeńnia. A naohuł, my havorym pra davier da lekara. Navat u stahodździe «ličby» pośpiech lačeńnia pa-raniejšamu šmat u čym zaležyć ad davieru pacyjenta. Vybierycie doktara, jakomu daviarajecie, i dazvolcie jamu pakłapacicca pra vaša zdaroŭje.
Dyrektar «Intelektualnaj stamatałohii» Maryna Cimašenka
Mikoła: Ci škodzić emali zuba ultrahukavoje vydaleńnie kamianioŭ. Ci jość jakija-niebudź parady pa charčavańni dla ŭmacavańnia emali?
MC: Na emal sfarmavanych i prarezanych zuboŭ akazvajuć upłyŭ tolki faktary, jakija dziejničajuć z boku paražniny rota. Praniknieńnie kalcyju ŭ tkanku zuba sa źjedzienaha darosłym tvarahu ŭ litaratury nie apisana. A voś niehatyŭnych upłyvaŭ na emal z boku praduktaŭ choć adbaŭlaj: heta lohkazasvajalnyja vuhlavody, prylipłyja da pavierchni zuba, hazavanyja sałodkija napoi, jakija rastvarajuć emal, i, viadoma, farbavalniki, asabliva tytuniovy dym i viejpinh. Ultrahukavaja apracoŭka pravodzicca dla vydaleńnia zubnoha kamieniu i biaśpiečnaja dla emali, biezumoŭna, pry pravilnym užyvańni.
Biełarus: Jašče padčas školnych hadoŭ syn adbiŭ sabie kavałak piaredniaha zuba. Ź ciaham času traŭmavany zub paciamnieŭ. Ciapier synu 21 hod. Što rabić, kab pazbavicca ad takoj niepryvabnaści? Jakaja najbolš sučasnaja i nadziejnaja mietodyka naroščvańnia adkołataha žyvoha zuba dastupnaja siońnia ŭ Biełarusi?
MC: Na žal, kali zub paciamnieŭ, to kazać pra žyvy zub užo nie vypadaje. Biezumoŭna, spatrebicca renthien, i dobra było b pravieści elektraadontadyjahnostyku dla vyznačeńnia žyćciazdolnaści zuba. Jość niekalki sposabaŭ adnaŭleńnia. Pieršy, samy chutki i całkam estetyčny, — heta płomby z sučasnaha fotapalimieru, mahčyma, z papiarednim unutrykanalnym adbielvańniem zuba. Ale hety mietad moža padyści, kali zachavaŭsia vialiki abjom ścienak zuba, jany biez raskolin i nie zanadta vytančylisia. Kali paškodžańni ścienak značna bolšyja, to aptymalnym budzie vyrab kieramičnaha vinira. Heta bolš darahaja pracedura, pravodzicca jana ŭ niekalki naviedvańniaŭ, ale dazvalaje dasiahnuć vielmi vysokaj estetyki nadoŭha. Darečy, kieramičny vinir moža być vyrableny i na žyvy zub ź nievialikimi paškodžańniami.
Andruška: Ci možna realna adbialić zuby nadoŭha za nie vielmi vialikija hrošy?
MC: Choć adbielvańnie zuboŭ — heta nie lačebnaja, a kaśmietyčnaja pracedura, usio ž taki, pa maim hłybokim pierakanańni, nieabchodna papiarednie atrymać kansultacyju doktara. Vy ž źbirajeciesia akazać chimičnaje ŭździejańnie, časam razam ź fizičnym, na žyvy čałaviečy orhan — zub.
Biezumoŭna, najbolšaha efiektu ŭdajecca damahčysia prafiesijnym adbielvańniem u kreśle stamatołaha (fota abo łaziernym), dalej iduć pracedury adbielvańnia ŭ kaśmietyčnych sałonach, ale ŭ takim vypadku vami zajmajecca nie lekar i navat nie miedycynskaja siastra, a piersanał sałona pryhažości, pry hetym košt takich pracedur nienašmat tańniejšy za ofisnaje stamatałahičnaje adbielvańnie. Isnujuć taksama pracedury chatniaha adbielvańnia: ad indyvidualnych kap z admysłovymi srodkami da past z efiektam adbielvańnia, ałoŭkaŭ, pałosak i h.d. Za efiektyŭnaść hetych pracedur nichto nie adkazvaje, ale i košt ich nievialiki.
Jak doŭha zachavajecca efiekt adbielvańnia, zaležyć i ad mietadu adbielvańnia, i ad dohladu ŭžo adbielenych zuboŭ.
U našaj klinicy hetaje pytańnie my vyrašajem spałučeńniem mietadaŭ ofisnaha adbielvańnia i chatnimi pracedurami dla padtrymańnia efiektu.
NV: Paśla prablem z sercam zachistalisia i vypali zuby. Ci možna vydalić tyja šeść zuboŭ, što zastalisia, za adno naviedvańnie doktara?
MC: Takoje pytańnie, biezumoŭna, budzie vyrašać chirurh. Viadoma, rašeńnie moža zaležać ad vašaha ahulnaha stanu zdaroŭja, ale ŭ cełym heta mahčyma. Na moj pohlad, lepš źviarnucca pa dapamohu ŭ chirurhičny stacyjanar: u Minsku heta 11-ja haradskaja kliničnaja balnica, adździaleńnie skivična-tvarnaj chirurhii. Vaš stamatołah moža napisać dla vas nakiravańnie.
Andrej: Jakija karonki ciapier lepš stavić na vierchnija žavalnyja zuby?
MC: Viadoma, kankretnaja kliničnaja situacyja moža paŭpłyvać na vybar vida kanstrukcyi. Usie sučasnyja karonki ščylna prylahajuć da kuksy zuba biez utvareńnia zazoraŭ. A voś estetyka ŭ ich roznaja: celnakieramičnyja, biezumoŭna, napieradzie, vielmi vysokaj estetyki možna damahčysia ź mietałakieramičnymi, a adlivanyja mietaličnyja karonki — heta sierabrysty koler paliravanaha mietału. Cenavyja katehoryi raźmiarkoŭvajucca tak: u topie — celnakieramičnyja, razumnyja suadnosiny koštu-jakaści — heta mietałakieramika, ekanamičny varyjant — sucelnalityja mietaličnyja.
Pratezavańnie: Ci jość inšyja mahčymaści pratezavańnia, akramia impłantacyi?
MC: Viadoma, adnavić zub možna cełym šeraham sposabaŭ, akramia vydaleńnia i impłantacyi. Pa-pieršaje, kali korań zuba zachavany i dobra zahojeny, to možna vyrabić štyft z aporaj na korań i nadzieć štučnuju karonku. U zubach ź niekalkimi karaniami mahčyma taksama vydalić toj z karanioŭ, jaki nie paddajecca pieralečvańniu, i zrabić aporaj pakinuty «dobry» korań. Z ułasnaha dośviedu skažu, što hetyja apieracyi pa zachoŭvańni zuba i pratezavańnie na takich apieravanych zubach daje efiektyŭnyja vyniki ŭ 91% vypadkaŭ.
U situacyi, kali adzin zub adsutničaje, taksama isnuje masa varyjantaŭ: ad adhieziŭnych pratezaŭ, pry jakich stvarajuć adsutny zub z kampazitu i fiksujuć da susiednich škłovałaknom. Takija kanstrukcyi zachoŭvajucca ad 5 i bolš hadoŭ, jany stvarajucca za adno naviedvańnie, lohka paddajucca ramontu. Akramia taho, mahčyma vyrabić most z aporaj nie tolki na ceły susiedni zub, ale i na bolš zachavanyja tkanki susiedniaha zuba ŭkładki. Narešcie, isnujuć zdymnyja pratezy nievialikaj praciahłaści, na adzin-dva adsutnyja zuby, jakija nie patrabujuć «abtočvańnia» susiednich zuboŭ.
Juraś: Adny navukoŭcy kažuć, što ftor prosta nieabchodny dla zdarovych zuboŭ i što treba pić ftaryravanuju vadu. Inšyja ličać, što jon škodny dla arhanizma čałavieka i treba vykarystoŭvać zubnyja pasty biez ftoru. Dyk dzie praŭda?
MC: Ftor, jak luby mikraelemient, nieabchodny našamu arhanizmu dla cełaha šerahu bijachimičnych pracesaŭ, a taksama dla farmiravańnia karyjesrezistentnaści emali. Zuby farmirujucca ŭnutryčeraŭna i ŭ pieršyja 6 hadoŭ žyćcia. U hety pieryjad u ftoru, jaki pastupaje z vadoj, ježaj i pavietram, jość šaniec ubudavacca ŭ emal i ŭmacavać jaje. Dalej ftor moža ŭździejničać na emal tolki ŭ momant čystki zuba abo naniasieńnia śpiecyjalnych preparataŭ stamatołaham, pakul ślina nie zmyje jaho. Heta značyć, ftor pracuje tolki ŭ pavierchnievym płaście i moža paviarnuć nazad pačataje razbureńnie zuba.
U Biełarusi kancentracyja ftoru ŭ vadzie — jaho hałoŭnaj krynicy — u 10 razoŭ nižejšaja za normu. My chranična niedaatrymlivajem ftor, jak i jod. Tamu ciažarnym žančynam i dzieciam da šaści hadoŭ nieabchodna pastupleńnie ftoru ŭnutr. Astatnim — choć by zvonku, z pasty.
Časta my kuplajem sol, abahačanuju jodam, a jašče 5 hadoŭ tamu Mazyrski kambinat vypuskaŭ i ftaravanuju sol, pakul pracavała Nacyjanalnaja prahrama prafiłaktyki karyjesu i chvarob pieryjadontu.
Što tyčycca taksičnaha ŭździejańnia ftoru, to jašče Paracels kazaŭ, što ŭsio jość atruta i ŭsio jość leki, sprava tolki ŭ dozie. Tak, isnuje stan zališniaha nazapašvańnia ftoru ŭ tkankach zuba, ale takija paražeńni apisany ŭ miascovaściach z zališnim utrymańniem ftoru ŭ vadzie. Biełarusi heta nie pahražaje.
Vysnova: pradukty «ftor-free» — nie dla biełaruskich zuboŭ.
Śvieta: Čamu časta (raz na 2—3 miesiacy) źjaŭlajecca stamatyt? Jak jaho lačyć? Jak zrabić, kab jon nie tak časta źjaŭlaŭsia?
MC: Pryčynami mohuć być stan ślizistaj straŭnika (h.zv. chraničny recydyŭny aftozny stamatyt), a taksama časta recydyŭny hierpies, nie abaviazkova na vusnach. U lubym vypadku pry źjaŭleńni paražeńniaŭ na ślizistaj treba ŭžyvać antysieptyk ad chłorhieksidynu, sieptamirynu da zvyčajnych ramonkaŭ. Na ranki nanosić sałkasierył (dentalnuju adhieziŭnuju pastu) — budzie chutka zažyvać. Ale vyśvietlić pryčynu ŭsio ž taki treba!
Śvieta: Na jazyku ŭvieś čas źjaŭlajecca bieły nalot ź niepryjemnym pacham, i kali jaho nie čyścić ščotkaj kožny dzień, to jaho stanovicca ŭsio bolš. Ci heta kandydoz?
MC: Vyklučyć kandydoz nielha. Mahčyma, spatrebicca analiz na hrybok rodu Kandyda, jaki pravodzić paradantołah.
Darečy, kali abodva simptomy — stamatyt i nalot — nazirajucca ŭ adnaho čałavieka, to treba abśledavać straŭnik.
«Intelektualnaja stamatałohija»
32: Ci možna adbialić miortvy zub, što pačarnieŭ? Jak?
MC: Tak, možna. Stamatołah moža pravieści ŭnutrykanalnaje adbielvańnie paśla kantrolnaj renthienahramy i, mahčyma, pieralečvańnia kanała.
hata23: Paśla vydaleńnia nierva ŭ šostym zubie źnizu i płambavańnia troch kanałaŭ zub, amal praz hod, praciahvaje ŭmierana pabolvać pry nacisku na jaho. Płomba, miarkujučy pa zdymkach, narmalnaja, kisty niama. Stamatołah razvodzić rukami. Jakija mohuć być pryčyny i što rabić?
MC: Zrabić KT (kampjutarnuju renthienahrafiju) zuba. Mahčyma najaŭnaść dadatkovaha čaćviortaha kanała, a taksama doktar ubačyć bolš vyraznuju karcinu ŭ kaścianoj tkancy vakoł zuba. U klinicy, dzie buduć rabić KT, možna atrymać padrabiaznaje renthienałahičnaje apisańnie prablemnaha zuba.
Mimino: Lepš da apošniaha lačyć chvory zub abo stavić pratez? Jość mierkavańnie, što stamatołahi sami sabie pratezy nie staviać. Heta praŭda?
MC: Staviać! Dla ŭsiaho jość pakazańni. Vielizarnyja biasformiennyja płomby nie prynosiać zdaroŭja nie tolki hetamu zubu, ale i susiedziam pa bakach i źvierchu. A jakasnaja karonka nie razburyć zub.
Palak: Ci možna prybrać z zuboŭ nalot, jaki źjaŭlajecca paśla kureńnia?
MC: Rabicie prafiesijnuju hihijenu z paraškastrujnaj apracoŭkaj 2 razy na hod.
Alisa: U mianie dva impłanty. Ci treba kuplać iryhatar, kab dobra čyścić zuby? Moža, dastatkova zvyčajnaj ščotki?
MC: Impłanty vielmi adčuvalnyja da luboha zapaleńnia vakoł ich, tamu hihijena pavinna być amal idealnaj. Iryhatar — nie panaceja i ščotku nie zamienić, ale daje dadatkovaje ačyščeńnie ŭ niedastupnych miescach, antysieptyčnuju apracoŭku i masaž.
«Intelektualnaja stamatałohija»
Bulbaš: U syna (6 hadoŭ) časta źjaŭlajucca flusy. Naš stamatołah skazaŭ, što ničoha tut nie zrobiš — treba pierarasci. Ci praŭda heta, i jak zaścierahčysia ad recydyvaŭ?
MC: Tak, u małočnych zubach prajaŭlajecca chraničny pierajadantyt. Heta jaho abvastreńnie: hnoj nazapašvajecca vakoł korania, potym praryvajecca praź dziasnu. Pad hetym koraniem znachodzicca zarodak pastajannaha zuba. Treba rabić zdymak, hladzieć na stupień razbureńnia i, mahčyma, prymać rašeńnie ab vydaleńni. Kali tak zdarycca, na miescy vydalenaha zuba nieabchodna pastavić admysłovuju rasporku, kab zachavać miesca i nie vyklikać źmiaščeńnia zuboŭ. Heta nazyvajecca spejs-kantrol, i dapamoža ź im artadont.
Halina: Moj syn z asablivaściami razumovaha raźvićcia, jamu 25 hadoŭ. U jaho vielmi kryvatočać dziasny. Jon nie žuje, na zubach časta nakoplivajecca nalot. U kresła da stamatołaha jon nie siadzie, nie zachoča. Jak mnie być? Jak jamu palačyć zuby ci chacia b ahladzieć dla pačatku?
MC: Čyścić zuby, jak by tam ni było. Pasprabujcie ionnuju ščotku, u nas takija jość. Moža dapamahčy iryhatar. Viadoma, patrebny ahlad stamatołaha, mahčyma, lačeńnie pad narkozam. Kryvaciečnaść dziasnaŭ mohuć vyklikać lekavyja preparaty, jakija prymaje vaš syn.
Kantrabandystka: Kolki času pavinna stajać jakasna zroblenaja płomba?
MC: 5—7 hadoŭ. Za hety čas jana moža mianiać svoj źniešni vyhlad: farbujecca, ścirajecca — heta stareńnie materyjału ŭ połaści rota pad uździejańniem śliny i žavańnia.
Pčołka: Ci jość sposaby adciahnuć nastupleńnie apošnich stadyj paradantozu pry hipiertonusie skivic, što abumoŭlena niapravilnym prykusam? Kali łaska, adkažycie na majo pytańnie, situacyja vostraja. Brekiety stavić pozna.
MC: Artadantyčnaje lačeńnie nie maje ŭzrostavych abmiežavańniaŭ, a voś niapravilny prykus — heta nie pryčyna paradontozu, a faktar ryzyki. Tamu lačeńnie paradontozu, a dakładniej stabilizacyja pracesu i prypynieńnie jaho prahresavańnia, — heta hałoŭnaja zadača. Damahčysia pośpiechu ŭdajecca rehularnym paradantalnym lačeńniem (raz na 4—6 miesiacaŭ pravodzić prafhihijenu i zakryty kiuretaž, mahčyma — šyniravańnie i miedykamientoznuju terapiju). Heta zachvorvańnie nie bieznadziejnaje, pry rehularnaj terapii amal zaŭsiody ŭdajecca dasiahnuć stabilizacyi, situacyju moža paharšać tolki najaŭnaść dyjabietu.
Maryjka: Mnie 32 hady. Na apošnim ahladzie ŭ stamatołaha vyjaviłasia, što ŭ mianie złamany korań zuba. Zub niežyvy, nierv byŭ vydaleny hadoŭ 5 tamu, kanały dobryja. Ale lekar zaŭvažyła, što nad zubam na dziaśnie jość nievialiki naryŭ. Zdymak pakazaŭ, što korań złamany ŭpopierak. Jak mnie rastłumačyli, heta i źjaŭlajecca pryčynaj dyskamfortu, a taksama buharočku na dziaśnie, bo heta — zapaleńnie. Płombu mnie zrabili, ale skazali, što adzinaje vyjście — vydaleńnie zuba. Stavić impłant vielmi strašna, ale čytała, što kali ŭ takich vypadkach ničoha nie rabić, to moža padhnić skivičnaja kostka, i tady navat pratez nie pastaviš. A buharočak hety ŭ mianie davoli daŭno, bolš za hod. Dajcie, kali łaska, paradu: ci vydalać zub? Ci treba zrabić jašče jakija abśledavańni, kab być upeŭnienaj, što pratez možna stavić?
MC: Sprava ŭ tym, što ŭ zuboŭ ź niekalkimi karaniami zvyčajna składajecca situacyja, pry jakoj tolki adzin z karanioŭ nie paddajecca pieralečvańniu, astatnija pry hetym u dobrym stanie. Tady paŭstaje pytańnie ab vydaleńni ŭsiaho zuba. U takoj situacyi moža dapamahčy zubazachavalnaja apieracyja, pry jakoj pravodziać vydaleńnie tolki prablemnaha korania abo jaho častki, a astatniaja častka zuba stanie aporaj dla karonki. Prakansultujciesia mienavita na pradmiet takoha častkovaha zachavańnia zuba. Mahčyma, vam daviadziecca pačuć, što takoje ŭmiašańnie nienadziejnaje i karonka stajać nie budzie, adnak moj dośvied takich apieracyj i pratezavańnie na takich zubach pakazvaje efiektyŭnaść ŭ 91% vypadkaŭ. Nie śpiašajsia z vydaleńniem.
Tusia: Šmat hadoŭ pakutuju na paradantoz, straciła šmat zuboŭ. Na kansultacyi prapanavali impłantavać zuby. Ci nie adabjucca nastupstvy paradantozu na dalejšym vykarystańni impłantaŭ?
MC: Ličycca, što paśla vydaleńnia zuboŭ z zachvorvańniami paradontu zapalenčy praces u skivicy spyniajecca i impłantacyi ničoha nie pahražaje. Asabliva varta adznačyć, što najaŭnaść ahulnych zachvorvańniaŭ, takich jak dyjabiet, moža być ryzykaj dla pryžyŭleńnia impłantaŭ. Dumaju, kali chirurhi ŭpeŭnienyja ŭ prahnozie, to varta im pavieryć.
smbd: Ci varta čyścić zuby kožny raz paśla pryjomu ježy? Kali tak, to ci karystacca pry hetym zubnoj nitkaj?
Maryna Cimašenka: Čyścić zuby dastatkova dva razy na dzień — paśla śniadanku i pierad snom. Vykarystoŭvać zubnuju nitku nieabchodna jak minimum adzin raz na dzień. Vykarystoŭvać jaje čaściej metazhodna tym, u kaho jość šmat płombaŭ ci karonak, pakolki hetyja ŭčastki, jak praviła, źjaŭlajucca miescami bolšaha nazapašvańnia nalotu i reštkaŭ ježy.
Mikałaus: Ci čakajucca novyja praryŭnyja technałohii ŭ stamatałohii ŭ najbližejšy čas? Jak chutka technałohii buduć raźvityja da takoj stupieni, što zamiest sučasnych pratezaŭ buduć vyroščvać sapraŭdny karenny zub?
MC: Ličbavyja technałohii stvareńnia formy i 3D-druk užo ŭpeŭniena vykarystoŭvajucca ŭ stamatałohii, a taksama materyjały, jakija raźvivajucca ŭ bok maksimalnaj bijasumiaščalnaści. Niemałavažnym pytańniem ukaranieńnia praryŭnych technałohij źjaŭlajecca dosyć vysoki košt takoha abstalavańnia i, jak vynik, vysoki košt pasłuhi. A voś nakont vyroščvańnia karennych zuboŭ pakul u instytucie cytałohii i hienietyki NAN Biełarusi maŭčać, choć asobnyja kultury tkanak užo vyroščvać mohuć. Zub — vielmi składana arhanizavanaja šmatsłajovaja struktura. Budziem čakać!
UNP 192253037 TAA «Intelektualnaja stamatałohija»
