Vioska, dzie žyli apošnija prychilniki «staralitvy» FOTY
Piša Miečysłaŭ Jan Supron.
Išoŭ 1721 hod. U Vialikim Kniastvie razhladali sudovuju spravu ab hvałtoŭnym pieravodzie vaŭkavyskim łoŭčym Kazimiram Kałusoŭskim sialanaŭ svaich viosak (Niacieč, Staražymavičy i Čaplica) z unijactva ŭ ryma-katalictva.
Siarod pytańniaŭ, jakija zadavalisia śviedkam pa spravie, było i pytańnie, jakoj viery prytrymlivalisia sialanie da hetaha. U adkazach nazyvajucca kataliki, unijaty, schizma (pravasłaŭnyja). U šaści adkazach zhadvałasia «staralitva».
Mnohija daśledčyki tłumačać słova «staralitva» jak pahancy, jazyčniki. Cikava, što «staralitva» ŭzhadvajecca ŭ dakumientach parafij ź pieravahaj (abo značnaj častkaj) bałckaha nasielnictva. Heta daje padstavy niekatorym daśledčykam kazać, što majecca na ŭvazie pahanstva, abo štości vielmi blizkaje da jaho.
Adnak inšyja ŭpeŭnieny, što staralitva (Stara Litwa) — nazva peŭnaj častki litvinoŭ-katalikoŭ, jakaja časta sustrakajecca ŭ dakumientach Kaścioła Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ciaham XVI—XVIII stahodździaŭ.
Jak by tam ni było, podych pahanstva ŭ vioscy adčuvajecca. I voś čamu…
Pa-pieršaje, najaŭnaść u niedalokim minułym źmiainaha kultu (jaskravaje tamu śviedčańnie - najaŭnaść «źmiainych» arnamientaŭ na lištvach). Pa-druhoje, za vioskaj la bałota znachodzicca ŭročyšča Bałvan. Jak viedajem, bałvanom u dachryścijanskija časy nazyvali pahanskich idałaŭ. Supadzieńnie? Nie dumaju…
Ciapier Čaplicy (aficyjna Čapličy) - uzornaja katalickaja vioska, niahledziačy na toje, što zastałosia tut z try dziasiatki žycharoŭ. Na samym ujeździe ŭ viosku nas vitaje prydarožnaja kaplička z nadpisam: «Dajcie ukłon Jezusowi. 1936 r». Značnaja pałova ščytoŭ chat u vioscy majuć vyjavu kryža (jak nad ščytavym vakiencam, tak i pasiarod voknaŭ na fasadzie). Navat sustrakajucca takija varyjanty:
Z unikalnych rečaŭ u vioscy zachavałasia staražytnaja kamiennaja aharodža z boku vulicy. Sustrakajecca davoli časta ŭ vioscy, choć miescami mnohija haspadary razabrali jaje i pastavili kłasičny płot. Hladzicca vielmi niezvyčajna i archaična:
Polskaja brukavanka. Kažuć, u 1920-ja kožny haspadar abaviazany byŭ pakłaści bruk na vulicy nasuprać svajoj chaty. U advarotnym vypadku jamu pahražaŭ štraf.
Samaja cikavaja chata ŭ pasieliščy. U im pieraplalisia rysy jak chryścijanstva (kryž pad ščytom), tak i jazyčnictva (vyjavy vužoŭ na lištvach).
A voś inšyja najbolš cikavyja nam chaty:
Amal što ŭ samym kancy Čaplic staić samaja staraja chata - k. XIX - pač. XX st. Kaliści tut była škoła, niahledziačy na toje, što heta pryvatny dom. U mižvajenny čas u samym pačatku vioski była pabudavana novaja draŭlanaja škoła (razabrana na pačatku 2000-ch )
