Paškievič: Šatłandcy nie zachacieli niezaležnaści, bo ich nichto nie pryhniataje
Pastajanna siońnia prakidajucca ŭ stužcy narakańni na toje, što voś ža nie ŭdałosia taki šatłandcam nabrać bolšaść na refierendumie dla taho, kab stać niezaležnaj dziaržavaj. I vinavatyja šukajucca — to emihranty zvonku Brytanskich vyspaŭ, to «panajechaŭšyja» impierskija anhielcy. I tanalnaść časta takaja, što nibyta hetym samym šatłandcy sami siabie pachavali jak narod.
U toj čas jak ničoha trahičnaha, zdajecca, nie adbyłosia — refierendum byŭ demakratyčny, pravodziŭsia pa ŭsich praviłach takoha rodu mierapryjemstvaŭ, rychtavaŭsia zadoŭha zahadzia, usie baki mieli roŭnyja mahčymaści dla ahitacyi, vybarščyki mahli sto razoŭ uzvažyć i vyrašyć, jak im budzie lepiej. Bolšaść paličyła, što sumiesnaja dziaržava daje im bolš mahčymaściaŭ, i buryć jaje tamu nie treba. U čym tady prablema?
A prablema ŭ tym, što ŭ mnohich z nas u hałavie ćviorda zamacavałasia, što kali jość u niejkaj krainie nacyjanalnaja mienšaść, to jana abaviazkova musić pryhniatacca i ŭ bolšaj ci mienšaj stupieni abmiažoŭvacca bolš mocnym narodam u svaim nacyjanalna-kulturnym raźvićci. I dać rady svaim prablemam možna tolki dabiŭšysia dziaržaŭnaj niezaležnaści, inačaj poŭny hamon.
Dumaju, takaja śpiecyfika myśleńnia našych ludziej u tym liku jość i adnoj z pryčynaŭ padśviadomaj padazronaści, ź jakoj jany niaredka hladziać na sproby biełaruskich palakaŭ ci ŭkraincaŭ aktyvizavać navat čysta kulturna-adukacyjnuju dziejnaść. Taki advarotny bok taho ž miedala.
Što da narodaŭ Brytanii, to im ciapier mienavita što «dali poŭnuju svabodu», tamu niezaležnaść dla hetych narodaŭ ciapier nie pytańnie žyćcia i śmierci. Jany mohuć spakojna ŭzvažvać ekanamičnuju metazhodnaść takoha kroku.
