Mieljancoŭ: «Biełaruś hublaje svoj ekskluziŭny status sajuźnika № 1 dla Rasii»
U Rasii — novaja kancepcyja zamiežnaj palityki.
12 lutaha 2013 prezident Rasii Pucin zaćvierdziŭ abnoŭlenuju Kancepcyju źniešniaj palityki Rasijskaj Fiederacyi.Napiaredadni publikacyi dakumienta nieadnarazova padkreślivałasia, što heta nie novaja kancepcyja, a adaptacyja staroj, jakaja była pryniataja ŭletku 2008 hoda. Ci sapraŭdy źniešniepalityčnyja padychody i pryncypy Rasii zastalisia raniejšymi?
Novyja paniaćci
U novaj viersii kancepcyi źnikaje niekalki paniaćciaŭ i źjaŭlajecca šerah novych. Naprykład,
bolš nie vykarystoŭvajecca termin «Ruski śviet», zamiest jaho źjaŭlajecca «kansalidacyja ruskaj dyjaspary» i «raźvićcio suviaziaŭ słavianskich narodaŭ».Cikavymi navacyjami aŭtaraŭ stali taksama paniaćci «hnutkich pazabłokavych siecievych aljansaŭ» (niečym nahadvaje amierykanskija coalition of willing), «siecievaj dypłamatyi» i «reideałahizacyi mižnarodnych adnosinaŭ». Źjaŭlajecca taksama papularny ŭ sučasnaj teoryi mižnarodnych adnosinach kancept «miakkaj siły».
Akramia hetaha apošniaha, vyznačeńniaŭ paniaćciaŭ nie dajecca, tamu ciažka zrazumieć, jaki mienavita sens aŭtary kancepcyi ŭ ich układajuć.
Padychody da mižnarodnych adnosin
Što da «miakkaj siły», to adaptacyja hetaha kancepta, uviedzienaha ŭ navukovy zvarot Džozefam Najem, da rasijskaj źniešniaj palityki pačałasia jašče ŭ minułym hodzie z pryznačeńniem novym kiraŭnikom ahiencyi «Rossupracoŭnictva» Kanstancina Kasačova.
Sens «miakkaj siły» — u zdolnaści dziaržavy damahacca svaich metaŭ nie praz prymus («ćviordaja siła»), a na padstavie dobraachvotnaha ŭdziełu, pryvabnaści instytutaŭ, kaštoŭnaściaŭ i spažyvieckich standartaŭ. I hetaje paniaćcie ŭžo zaniało tryvałaje miesca ŭ źniešniepalityčnych padychodach ZŠA i Kitaja. Rasija vyrašyła nie adstavać.
U novaj Kancepcyi «miakkaja siła» zhadvajecca ŭ kantekście supraciŭleńnia vykarystańniu «miakkaj siły» inšymi dziaržavami z destruktyŭnymi metami (u tym liku ŭ miežach prajektaŭ pa abaronie pravoŭ čałavieka), i ŭ kantekście raźvićcia ŭłasna rasijskaj «miakkaj siły» (z dobrymi metami, naturalna) (s. 7 i s. 21).
Raździeł «Sučasny śviet i źniešniaja palityka RF» staŭ, z adnaho boku, bolš antyzachodni (imknieńnie Zachadu zachavać daminujučyja pazicyi viadzie da narastańnia niestabilnaści; niavyrašanyja prablemy Zachadu niehatyŭna ŭpłyvajuć na hłabalnaje raźvićcio i h.d.), a ź inšaha — bolš ścipły ŭ paraŭnańni z papiaredniaj viersijaj. Raniej Rasija padavałasia jak najbujniejšaja jeŭrazijskaja dziaržava i adna ź viadučych dziaržaŭ śvietu, a zaraz kraina bačycca ŭ jakaści ŭraŭnavažvajučaha faktaru ŭ mižnarodnych spravach i raźvićci suśvietnaj cyvilizacyi (s. 8).
Što datyčyć inšych pryjarytetaŭ źniešniaj palityki, to tut dadalisia «pravy ruskich dziaciej» (paśla Aktu Mahnickaha i antymahnickaha zakona), ŭ raździele «Mižnarodnaje humanitarnaje supracoŭnictva i pravy čałavieka» źnikła spasyłka na Ŭsieahulnuju dekłaracyju pravoŭ čałavieka jak na asnovu dla mižnarodnaha dyjałoha pa prablemie abarony pravoŭ čałavieka i padkreślivajecca «adstojvańnie (…) rasijskich padychodaŭ pa temie abarony pravoŭ čałavieka». Što heta za padychody — dadatkova nie tłumačycca.
Rehijanalnaje supracoŭnictva
Hety raździeł istotna pyšyryŭsia, ŭ asnoŭnym, za košt Jeŭrasajuza i asobnych padpunktaŭ, pryśviečanych kožnamu kankretnamu rehijonu śvietu i niekatorym asobnym krainam (naprykład, Manholii).U raździele pra ES viadziecca pra admienu šenhienskich viz, Partniorstva ab madernizacyi, ahulnym rynku i kaardynacyi źniešniaj palityki.
Pry hetym aŭtary zajaŭlajuć, što Rasija — heta «nieadjemnaja častka jeŭrapiejskaj cyvilizacyi» i stavicca meta stvareńnia adzinaj ekanamičnaj i humanitarnaj prastory ad Atłantyki da Cichaha akijana.Pobač taksama prysutničaje dziŭnaja fraza pra
Dalej.
«Rasija zachoŭvaje svajo admoŭnaje staŭleńnie da pašyreńnia APAD (NATO)», ale pry hetym dekłarujecca stratehičnaja ahulnaść metaŭ pa padtrymańni mira i stabilnaści (s. 27). Stavicca taksama meta supraćdziejničać sankcyjam ZŠA.
Dadaŭsia punkt pra Jeŭrazijski ekanamičny sajuz jak «efiektyŭnaje źviazujučaje źviano pamiž Jeŭropaj i
Pra Biełaruś, jak i raniej, havorycca ŭ kantekście Sajuznaj dziaržavy. Ale raniej farmuloŭka była nastupnaj: «Praciahvać uzhodnienuju liniju na stvareńnie ŭmoŭ dla efiektyŭnaj pabudovy Sajuznaj dziaržavy praz paetapny pieravod adnosinaŭ pamiž Rasijaj i Biełarusijaj na rynkavyja pryncypy ŭ pracesie farmavańnia adzinaj ekanamičnaj prastory». Zaraz ža viadziecca pra «ŭzajemadziejańnie ź Biełarusijaj u miežach SD z metaj pahłybleńnia intehracyjnych prajektaŭ». To bok, atrymlivajecca, što Sajuznuju dziaržavu ŭžo «efiektyŭna pabudavali» i zaraz možna prosta ŭzajemadziejničać. Abo nie pabudavali, i takoj mety bolej nie stavicca. Z tekstu heta niezrazumieła.
U Kancepcyju asobnym punktam dadałasia Ŭkraina, jakoj u 2008 hodzie nie nazirałasia. Płanujecca «vybudoŭvać adnosiny z Ukrainaj jak pryjarytetnym partnioram u SND (paraŭnajcie z farmuloŭkaj pra Biełaruś) i spryjać jejnamu padklučeńniu da pahłyblenych intehracyjnych pracesaŭ» (vidavočna majecca na ŭvazie Jeŭrazijski sajuz).
Z novaj redakcyi Kancepcyi źnikli krainy Bałtyi i prablemy abarony tam pravoŭ ruskamoŭnych. Kalininhrad i jaho prablemy taksama źnikli. Heta, vidać, revierans u bok ES, jakomu, jak užo adznačałasia, adviedziena našmat bolš miesca i značeńnia.
Razam z tym, dadałasia pretenzija adyhryvać rolu va ŭrehulavańni kanfliktaŭ na prastory SND. I ŭ raździele pra realizacyju źniešniaj palityki RF dadałasia dziejnaść ahiencyi pa spravach SND, suajčyńnikaŭ i mižnarodnym humanitarnym supracoŭnictvie.
Kali vielmi karotka padsumavać, to
prajekt novaj Kancepcyi źniešniaj palityki Rasii pakidaje dvaistaje ŭražańnie: z adnoha boku Rasija imkniecca pašyryć svoj upłyŭ na bližejšych susiedziaŭ, a ź inšaha — demanstruje hatovaść da kanstruktyŭnaj kaapieracyi z Zachadam. Pry hetym Biełaruś hublaje svoj ekskluziŭny status sajuźnika № 1.
