Ci stanieš bratu na hałavu?
U lampadcy maleńkija ptuški zrabili hniazdo. Vyłupilisia ptušaniaty i ŭžo vyhladajuć ź lampadki. Zrazumieła, hladzicca heta vielmi miła. Kali tolki nia viedać niekatorych abstavin… Z błoha ajca Alaksandra Šramka.
Drazdy – miesca režymnaje. Tamu doŭha našamu prychodu nie davali dazvołu na budavańnie chramu, chacia heta adno z samych śviatych miescaŭ Biełarusi. A historyja jaho dramatyčnaja i, padobna jak i Pietra-Paŭłaŭskaha sabora, znoŭ ža źviazanaja z ahulnym losam Pravasłaŭja ŭ Biełarusi.
U tyja samyja ciažkija dla pravasłaŭnych pieršyja hady ŭnii tut na krynicy Božaja Maci cudadziejna pakazała im svaju łasku i zastupnictva. Pavodle padańnia, na krynicy źjaviłasia jaje ikona, jakaja stała nazyvacca Krupieckaj. Až ź Vilni, kudy dajšła viestka pra cud, pryjšli manachi i pabudavali tut pieršy draŭlany chram. Ź ciaham času byŭ pabudavany i muravany chram, a pałomniki prychodzili nia tolki z blizkich navakollaŭ, ale navat z Kijevu. Dva razy ŭ hod u Miensku prachodziła asablivaje śviatoje šeście z Krupieckaj cudatvornaj ikonaj. Sprava ŭ tym, što chram u Krupcach nie aciaplaŭsia, a tamu pierad zimoj ikonu ŭračysta pieranosili ŭ Miensk, a pierad letam taksama ŭračysta viartali nazad…
Ale ŭ XX-m stahodździ znoŭ nastaŭ čas žorstkich vyprabavańniaŭ dla Pravasłaŭja. I, jak šmat inšych chramaŭ, u 30-ch hadach chram u Krupcach byŭ zrujnavany. A potym navat krynica była zakidana budaŭničym śmiećciem, tamu što ludzi praciahvali na joj źbiracca i malicca…
I voś u 90-ch hadach pravasłaŭnyja vierujučyja vyrašyli ŭznavić carkoŭnaje žyćcio ŭ Krupcach i pabudavać novy chram. Jak ja ŭžo kazaŭ, ułady ŭspryniali hetuju ideju davoli niehatyŭna. I tady vyrašyli dziejničać biez dazvołu. U 1995-m hodzie niekalki entuzijastaŭ za adno leta, pakul načalstva horada adpačyvała, uziali i pabudavali maleńki chram ź jak raz achviaravanych blokaŭ. I jak ni lutavała potym načalstva, ale vymušana było z chramam źmirycca…
Ciapier pobač pabudavany ŭžo vialiki chram, i słužby ŭ bolšaści iduć tam. Ale, zrazumieła, dobryja pačućci da pieršaha našaha chramu zachavalisia. I voś hetym letam zdaryłasia cikavaja padzieja, jakaja stała nahodaj dla dadatkovych sentymentaŭ.
Jak bačna na druhim fota, nad uvachodam u chram znachodzicca ikona i pierad joj visić lampadka. Jana daŭno nie zapraŭlałasia alejem, i voś prama ŭ joj unutry maleńkija ptuški zrabili hniazdo. Vyłupilisia ptušaniaty i ŭžo vyhladajuć ź lampadki (na žal ŭ mianie jak raz niama zaraz fotaaparatu). Zrazumieła, hladzicca heta vielmi miła. Kali tolki nia viedać niekatorych abstavin…
Sprava ŭ tym, što vyhladajuć nia ŭsie ptušaniaty, a tyja, chto bolš mocny. A słabiejšych jany zataptali nahami i za ich pajadajuć usio, što prynosiać baćki. Tamu moža tyja słabiejšyja ŭžo i nie žyvyja…
Zrazumieła, zakon pryrody, baraćba za isnavańnie i h. d. Ale ŭsio heta niejak vymušaje zadumacca nad našym, čałaviečym žyćciom… Nas zaŭsiody ciešyć, kali źvierchu ŭ žyćci my ci tyja, kaho my ličym blizkimi. Kali my heta bačym, usio nam zdajecca miłym, jak vyhlad ptušaniat ź lampadki… Ale nie pieraškadžaje padumać.. za košt čaho? Moža ty kahości padmiaŭ? A moža tady, kali padtrymlivajecca taki paradak, zaŭtra i ty budzieš padmiaty? I tady takaja dobraja i spraviadlivaja raniej sytuacyja
Heta možna prystavać jak naohuł da žyćcia, tak i dla bolš vuzkaha koła. U tym liku i relihijnaj historyi. Ja ŭžo ŭzhadvaŭ, jak ciažka było pravasłaŭnym ŭ adpaviednyja hadziny historyi, adnak kamuści ŭ hety ž čas zdavałasia, što nastaŭ ledź nie «załaty viek». Byvała i naadvarot. «Pośpiech» pravasłaŭju zabiaśpiečvała moc Rasiejskaj imperyi, taksama jak raniej katalictvu moc Polskaha karaleŭstva. Moža ad hetaj našaj blizarukaści ŭ tym liku Boh papuściŭ, što raptam akazalisia prymiatyja na doŭhi čas i tyja, i druhija. I trecija – pratestanty.
Ale na žal, nia žadajem my vučycca ŭ historyi… Znoŭ i znoŭ my čujem z raznych bakoŭ halasy – to chram zabrać, to niešta kamuści zabaranić. I tady pačniecca roskvit? Za košt taho, što stanieš bratu na hałavu?
