Pinihin pastaviŭ Kołasa
19 listapada — premjera kasmahaničnaha «Symona-muzyki» ŭ pastanoŭcy Pinihina ŭ Kupałaŭskim.
Nivodzin spektakl Mikałaja Pinihina na kupałaŭskaj scenie nia streliŭ u małako. «Tutejšyja», «Idylija» stali klasykaj. Nia bačyŭ ich — usio adno, što nia byŭ u Kupałaŭskim. Kanflikt režysera z kiraŭnictvam teatru i adjezd u Rasieju byŭ znakam kanca 90-ch u Biełarusi. I voś Pinihin viartajecca, kab pastavić tolki adzin spektakl. Heta budzie «Symon-muzyka» pavodle paemy Jakuba Kołasa.
Ciažka ŭjavić mienš prydatny dla pastanoŭki tvor: dźvieście staronak tekstu, «zakadravyja» apisańni, pejzažy, składanyja dla sceny vobrazy, bieź jakich paema hublaje smak. I ciažka ŭjavić sabie bolš vyhadny vybar. Siońnia biełaruskich imprezaŭ niašmat. A ŭ Pinihina — Jakub Kołas, siužet kasmahaničnaha maštabu, paezija.
Kołas viadzie Symona prystupkami spaznańnia. Spaznańnia samoha siabie, spaznańnia svajho talentu, spaznańnia svajoj radzimy. Sam Kołas prachodziŭ hetaj leśvicaj. Kožny idzie hetaj leśvicaj. I nia fakt, što nia spynicca na adnoj z prystupak. Pieršy krok — baluča irvucca kreŭnyja suviazi — tyja, što nie trymajucca ni na čym, aproč kryvi. Heta adbyvajecca, kali Symon u svajoj inšaści, čužarodnaści asiarodku, pierastaje bačyć ułasnuju vinu. Uśviedamlaje svajo prava na inšaść, svoj talent. Potym darastaje da niežadańnia marnavać jaho na drobiazi, na čužoje ŭzbahačeńnie — «pieć žabrackija litańni». Paśla bačyć, što jaho słužeńnie vyšejšaje i za ŭzbahačeńnie ŭłasnaje. Kidaje «hrać praz cełych try hadziny nieskančonuju kadryl».
Apošni krok — samy składany: paźbiehnuć spakusy słužyć panam. Mikałaj Pinihin bačyć u hetaj častcy paemy pavievy sacyjalna-revalucyjnych idejaŭ pačatku XX st. Tamu sceny z pažaram pałacu, zabojstvam kniazia ŭ spektakl nie ŭvajšli. Ale słužba panam vyhladaje rečču hłybiejšaj za žadańnie «ŭ śpievach bury adnavicca i ažyć». «Mastactva pavinna słužyć narodu» — taksama adzin ź lozunhaŭ taje panščyny. Pany jość va ŭsie časy, i słužba im dla talenavitaj asoby zusim nie ciažkaja fizyčna. Patrabujecca tolki kanfarmizm: tvorčy, hramadzianski, nacyjanalny. Žyvi pry panoch. Svaim isnavańniem paćviardžaj, što prymaješ ich praŭdu, nia majučy svajoj. Paćviardžaj racyju ich sposabu žyćcia i myśleńnia. Nia hraj na zabaronienych kancertach. Nie padpisvaj listoŭ pratestu. Nie pali śviečku salidarnaści ŭ aknie. I budzieš mieć «i chleb, i dom». Ale «voli, voli i prastoru» mieć nia budzieš.
Paema adbiła i trahiedyju samoha Kołasa, jaki musiŭ na paciechu novym panam pierapisvać šekśpiraŭski finał svajho tvoru. U pačatkovym varyjancie Symon, adrokšysia kniaskaha zamku, zasynaje na mohiłkach, dzie pachavanaja Hanna — nadzieja na lepšuju dolu dla tvorcy i krainy ŭ ahladnaj budučyni. U druhim varyjancie, jaki ŭsie vyvučali ŭ škołach, Hanna «nie pamierła, ale śpić». I, abudžanaja Symonam, kročyć razam ź im u «śvietłaje zaŭtra». Toj nastrajovy złom — kali ŭ paemie raptoŭna źjaviŭsia chepi-end — Kołas nia zhładziŭ kančatkova. Pinihin uziaŭ u pracu druhi varyjant «Symona-muzyki». Mo jakraz nastrajovy złom jaho i pryvabiŭ. Pabačym 19 listapada.
