Niezvyčajnaje: jak jaščarki-samcy stanoviacca samkami
U časopisie Science Advancesapublikavany artykuł Ajry Deviesana i jaho kaleh z aŭstralijskaha Instytuta Harvan, u jakim jany tłumačać miechanizm, pry jakim pry tempieratury inkubacyi bolšaj za 32°S z usich jajek jaščarki, niezaležna ad naboru chramasom, vyłuplajucca samki.
liveanimalslist.com
Viadoma, što samcy jaščarak niasuć dźvie adnolkavyja pałavyja chramasomy (ZZ), a samki — roznyja (ZW).
Aŭtary publikacyi daśledavali transkryptomy — aktyŭnyja nabory hienaŭ, jakija vyrablajuć RNK — u roznych tkankach baradatych jaščarak roznych pałoŭ, uklučajučy narmalnych samak (ZW) i samcoŭ (ZZ), a taksama reviersiŭnych samak ZZ. Heta dazvoliła vyśvietlić, što ŭ ZZ-samak pavyšana aktyŭnaść hienaŭ JARID2 i JMJD3, jakija adnosiacca da siamiejstva hienaŭ Jumonji, što ŭdzielničajuć u pałavoj dyfierencyjacyi ŭ šmatlikich hrup žyviołaŭ. U ludziej (jak i va ŭsich sysunoŭ) hien Jumonji ŭdzielničaje ŭ zapusku raźvićcia jaječnikaŭ i błakuje pracu «lišnich» kopij hienaŭ na druhoj Ch-chramasomie ŭ žančyn. Takim čynam, hieny Jumonji ŭpłyvajuć na ŭvieś praces raźvićcia arhanizma z samych rańnich etapaŭ.
U ZZ-samak jaščarak hamałahičnyja hieny JARID2 i JMJD3 dziejničali i ekspresavalisia. Adnak atrymanaja ź ich RNK nie padviarhałasia dalejšaj apracoŭcy dla vydaleńnia lišnich ustavak (intronaŭ). Navukoŭcy pakazali, što heta viadzie da taho, što sintezavanyja na RNK białki nieaktyŭnyja. Mahčyma, niejki stresavy miechanizm upłyvaje na los RNK, sintezavanaj z hienaŭ Jumonji, što dazvalaje raźvivacca arhanizmu vielmi chutka i hnutka adaptavacca da ŭmovaŭ, jakija buduć pry naradžeńni.
