Samy biełaruskamoŭny futbalist krainy raspavioŭ pra pierachod na movu, «Pahoniu» i čamu jaho navučyła apošniaja kniha Aleksijevič
U ciapierašnim siezonie forvard salihorskaha «Šachciora» pryciahvaje da siabie ŭvahu nie tolki hałami. Ź niadaŭnich časoŭ Mikałaj Januš aktyŭna papularyzuje biełaruskuju movu. Na joj forvard viadzie svoj instahram, pieryjadyčna daje paślamatčavyja ekspres-intervju i navat kamientuje futboł. Ab svaim zachapleńni nacyjanalnaj kulturaj Januš raspavioŭ Andreju Masłoŭskamu z Tribuna.com.
Tribuna.com
Pryvodzim niekalki vytrymak z materyjału.
Ab biełaruskaj movie i knizie, ź jakoj usio pačałosia
— Pierad novym hodam Voŭka Piroh (žurnalist haziety «Priessboł») u adnym ź intervju zavioŭ temu biełaruskaj movy. Ja jamu na movie adkazaŭ. Zatym na ŭznaharodžańni ŭ Salihorsku mianie upiknuŭ: «Nu, raz pramaŭlaŭ tady, davaj i ciapier». I ja spantanna niešta vydaŭ. A na «Zornym miačy» ŭžo Uładzimir Navicki padšturchnuŭ — vyjšła taksama niadrenna. A potym padumaŭ: a čamu b nie rabić tak pastajanna? I pajšła temka. Ja zachacieŭ pryciahnuć uvahu da taho, što my — biełarusy, i što ŭ nas jość svaja mova. Ja vielmi zajzdrościŭ Mikalunasu [futbalist «Šachciora], jaki ź siamjoj, nie saromiejučysia, pierachodziŭ na litoŭskuju.
Maja ciešča z-pad Pinska, dzie razmaŭlajuć na sumiesi ŭkrainskaj, polskaj, biełaruskaj i ruskaj movaŭ. Tam takaja salanka! Kali mnie było 20, ja, słuchajučy jaje, dumaŭ: «Nu kałhas. Što jana kaža naohuł?» Ciapier ža biehaju za joj i prašu rastłumačyć značeńnie niekatorych słoŭ.
Uvohule, padumaŭ, a čamu my nie možam razmaŭlaŭć na svajoj movie, i advažyŭsia pasprabavać.
Ja jašče nie mahu havaryć svabodna na movie, bo jaje niama vakoł. Ja nie čuju jaje pa telebačańni, u kramach, na vulicach. Kali raniej na movie išli naviny, pieradačy, spartyŭnyja tranślacyi, to ciapier hetaha niama. Kali kamientavaŭ futboł z Navickim, skazaŭ čystuju praŭdu — ja vyras na jaho biełaruskamoŭnych repartažach. Ciapier, darečy, sprava pastaŭlena tak, što kali ja zahavaru na movie, usie buduć ličyć mianie apazicyjanieram.
Toje ž samaje i z «Pahoniaj». Heta naš histaryčny simvał.
Nakont ściaha nie viedaju, ale hierb dakładna. I mianie karabacić, što ciapier, kali ja nadzienu majku z «Pahoniaj», mianie nazavuć apazicyjanieram. Čamu?! Ja nie razumieju hetaha. Treba, naadvarot, prasoŭvać movu i ŭsio kulturnaje, a nie stvarać takija ŭmovy.
Pra Aleksijevič
Paśla taho, jak Śviatłana Aleksijevič atrymała Nobieleŭskuju premiju, aznajomiŭsia ź jaje tvorčaściu. Pračytaŭ dźvie knihi — pra Čarnobyl i pra razvał Savieckaha Sajuza.
Ja sam z čarnobylskaj zony i ŭ dziacinstvie biaspłatna jeździŭ azdaraŭlacca ŭ sanatoryi. Ciapier starejšy syn idzie tym ža šlacham. Tamu mnie było vielmi cikava pračytać «Čarnobylskuju malitvu». I ja skažu, heta žorstkaja i vielmi ciažkaja kniha. Mnie było niejmavierna składana prapuskać praź siabie pakuty ludziej, ale ja daviedaŭsia praŭdu pra toje, jak usio adbyvałasia. Doŭhi čas ja ros z takim viedańniem: hrymnuŭ reaktar, i ŭsich vyvieźli.
I tolki paśla čytańnia daviedaŭsia, jak ludzi pakutavali, kali pakidali svaje damy, jak stanavilisia adrynutymi na novych miescach, jak SSSR usie chavaŭ.
Majo mierkavańnie — nie kožny hatovy daviedacca hetuju praŭdu. I ja nie rekamienduju čytać knihu ŭražlivym ludziam.
A voś pra razvał SSSR vielmi spadabałasia. Ciapier mnie stanovicca zrazumiełaj pryroda pavodzinaŭ tych ža pradavačak z salihorskaha ŭniviermaha. Hetaja kniha pra ich.
Pra ludziej, jakija pražyli vialikuju častku žyćcia pry Sajuzie, jakija tak i nie zmahli pierabudavacca i prystasavacca da novaha času.
U žonki dva braty ŭ Mikaševičach zajmajucca pradprymalnictvam. Kali da ich u kramu zachodziać pakupniki, ich atačajuć uvahaj. Padkazvajuć, što lepš vybrać. Da ludziej staviacca pavažliva, bo jany prynieśli svaje hrošy. I ŭ hetuju kramu buduć prychodzić, niahledziačy na toje, što tam krychu daražej. A niadaŭna byŭ u salihorskim univiermahu. Za pryłaŭkam siadzić žančyna z takim vyhladam, byccam ja joj vinien usio na śviecie. Pytajusia: «A dzie ŭ vas voś heta?» - «A, idzi vuń tam pahladzi». Robić mnie łasku.
Raniej asudžaŭ takija pavodziny, a ciapier razumieju. Voś mienavita hetamu navučyła mianie kniha «Čas second hand» - razumieć ludziej, jakija nie zmahli pierabudavacca paśla razvału SSSR.
Jašče spadabałasia bijahrafija Marharet Tetčer. Mocnaja kniha pra Žaleznuju łedzi. Było vielmi cikava daviedacca, jak jana mianiała Vialikabrytaniju. Pavodle jaje słoŭ, było heta vielmi ciažka. Za miesiac biespracoŭje mahło vyraści z adnaho miljona da troch! I treba było spraŭlacca ź niezadavolenaściu, ale Tetčer pryviała usio ŭ normu.
Jašče krutaja kniha Złatana Ibrahimaviča. Rekamienduju ŭsim. A zaraz čytaju Uładzimira Poźniera «Raźvitańnie ź iluzijami».
Pra movu
— Sioleta zavioŭ akaŭnt na istahram. Dakładniej, mnie zaviali. Vypadkova ŭ Salihorsku sustreŭ chłopcaŭ, jakija zajmajucca našymi sacyjalnymi sietkami. Razhavarylisia pra toje, čamu ludzi nie chodziać na «Budaŭnik». Chłopcy skazali, što ciapier usie ŭ sietcy, i prapanavali zavieści instahram, kab być bližej da zaŭziataraŭ. Spadziavaŭsia, što zmahu ich zacikavić.
Pieršyja paru zapisaŭ byli na ruskaj, a kali ŭbačyŭ, što dla majho telefona možna spampavać biełaruskuju movu, pierajšoŭ na «movu». Pajšła tema.
