Rabotnikam TAA «Minski dom voknaŭ» i fabryki «Marusia» nie vypłačvajuć zarpłaty
fota Siarhieja Hudzilina
Dziaržava ničoha nie moža zrabić ź niadobrasumlennymi pracadaŭcami, jakija nie raźličvajucca sa svaimi supracoŭnikami. Sudovyja pastanovy niaciažka abyści ci prosta praihnaravać. A ludzi čakajuć svaich hrošaj i pa siońnia: chtości niekalki miesiacaŭ, chtości amal hod. Mnohija ŭžo i nie spadziajucca ich atrymać.
Vokny ŭ nikudy
«Užo bolš za 6 miesiacaŭ my nie možam atrymać svoj zarobak»,— paskardziŭsia ŭ «Našu Nivu» Uładzimir, były supracoŭnik TAA «Minski dom voknaŭ».
U žniŭni 2014 jon uładkavaŭsia na pradpryjemstva rabočym. Prablemy pačalisia ŭžo praź miesiac, kali pryjšoŭ čas pieršaha zarobku: zamiest abiacanych 6 miljonaŭ mužčyna atrymaŭ tolki 1 miljon. Pryčym nie tolki jon — poŭnyja sumy nie dali nikomu.
«Ja pracavaŭ na pradpryjemstvie kala 6 hadoŭ, — kaža Maksim, były inžynier «Doma voknaŭ». — Minułaj viasnoj pierastali davać hrošy na amartyzacyju aŭtamabila, a napačatku leta pierastali płacić zarobak. Zusim. Navat kamandziroŭki ja apłačvaŭ sa svajoj kišeni».
Kiraŭnictva paprasiła troški pačakać, maŭlaŭ, ź imi jašče nie raźličylisia za pracy ŭ aeraporcie. Prajšoŭ miesiac. Ničoha nie źmianiłasia.
Kiraŭnictva patłumačyła prablemy ŭsio tymi ža klijentami.
«Tady my, rabočyja, spynili pracu na dzień. Da nas pryjechaŭ hiendyrektar Valeryj Bardun i skazaŭ: «Što chočacie možacie sa mnoj rabić, ale hrošaj usio roŭna niama», — uzhadvaje Uładzimir.
Uvosień z pradpryjemstva zvolniłasia bolš za 200 čałaviek. Hrošaj nie dali nikomu.
Byłyja rabotniki źviarnulisia ŭ sud, jaki pastanaviŭ, što pradpryjemstva pavinna raźličycca ź ludźmi.
Ale nichto tak i nie ŭbačyŭ ni kapiejčyny. Pałova akcyj pradpryjemstva raniej naležała miljanieru Juryju Čyžu, ale ŭ śniežni 2014 hoda jon pazbaviŭsia ad svajoj častki aktyvu. Akcyi ŭ jaho nabyŭ Dźmitryj Rubleŭski, ułaśnik kampanii «AksAlumPro». Jon ža i staŭ dyrektaram. Były kiraŭnik — Valeryj Bardun — zaniaŭ pasadu namieśnika pa kamiercyjnych pytańniach. Ale ničoha nie źmianiłasia.
«U śniežni ja atrymała kala 1,5 miljona rubloŭ, u studzieni — jašče 1,2 miljona. Voś i ŭvieś moj zarobak za paŭhoda, — kaža supracoŭnica pradpryjemstva.
— Tych, chto zastaŭsia pracavać, abiacajuć aformić jak supracoŭnikaŭ «AksAlumPro», kab my mahli atrymlivać zarobak, ale na spravie ničoha nie robicca. Tamu ludzi zvalniajucca.
Kali ŭletku pracavała 500—600 čałaviek, to ciapier zastałosia kala 150. «Kali ludzi niešta atrymajuć? Ja taksama chacieŭ by viedać. Toje, što mahu, ja rablu. Ale jość dasudovyja i sudovyja pracedury, na jakija ja paŭpłyvać nie mahu, — kamientuje situacyju Dźmitryj Rubleŭski. — Što tyčycca ciapierašnich rabotnikaŭ, to biudžet pražytačnaha minimumu jany atrymlivajuć. Sud daje dazvoł, i my im płacim».
Pa słovach starejšaha sudovaha vykanaŭcy Leanida Michaleviča, jaki zajmajecca hetaj spravaj, chutka hrošy mohuć być vypłačanyja.
«Majomaść pradpryjemstva ŭžo apisanaja. Ale jaje realizacyju pakul što spynili. «Dom voknaŭ» choča častku abstalavańnia, jakaja budzie pradadziena, zamianić inšym, — tłumačyć Michalevič.— 24 lutaha budzie sudovaje pasiadžeńnie, na jakim vyrašycca, ci dazvolać pradpryjemstvu taki manieŭr. Hrošy ad prodažu praz kanfiskat pojduć na vypłatu zapazyčanaściaŭ byłym supracoŭnikam».
Dziciačaje adzieńnie i darosłaje «kidałava»
Padobnaja biada zdaryłasia i z rabotnicaj šviejnaj fabryki «Marusia», jakaja źviarnułasia ŭ «Našu Nivu». Pradpryjemstva abiacała dobry zarobak, ale abiacanki akazalisia cacankami.
«Za try miesiacy majoj pracy ja atrymała tolki 1,3 miljona rubleŭ — častku zarpłaty za pieršy miesiac. I ŭsio, — kaža žančyna. — Mnohija ŭvosień jašče nie atrymali ŭsie hrošy za maj.
Kali niechta vykazvaŭ niezadavolenaść takoj situacyjaj, inšyja pytalisia, a jak heta tabie buduć płacić, kali ty aburaješsia? Maŭlaŭ, nie treba psavać adnosiny z načalstvam, dyk, moža, choć niešta zapłaciać. Kiraŭnictva «Marusi», u svaju čarhu, adkazvała prosta: hrošaj niama».
Praz try miesiacy biaspłatnaj pracy žančyna zvolniłasia. Ale raźličvacca ź joj «Marusia» nie źbirałasia.
Tady byłaja supracoŭnica pajšła ŭ sud. Sudovyja rabotniki paraili padpisać z pradpryjemstvam miravoje pahadnieńnie, kab chutčej atrymać hrošy. Na praciahu dvuch tydniaŭ «Marusia» miełasia raźličycca, ale praihnaravała ŭsie terminy. Hrošy nie vypłačanyja i dahetul. Praz devalvacyju, jany ŭžo i «patańnieli» na tracinu.
«Sudovy vykanaŭca Hanna Dudko kaža, što na rachunkach kampanii hrošaj niama, apisać majomaść niemahčyma — jana ŭ zastavie. Ale firma pracuje. Jak — nieviadoma», — kaža čytačka.
Jak vyśvietliłasia, kampanija «Marusia» składajecca ź niekalkich roznych jurydyčnych asobaŭ. U adnosinach da adnoj ź ich — STAA «Marusia» — užo ŭvohule raspačata pracedura bankructva.
U 2011-m kiraŭnica «Marusi» Maryna Padabied zaniała piataje miesca ŭ rejtynhu samych paśpiachovych biznes-łedzi Biełarusi. Ciapier Maryna i jaje muž Viktar Padabied mohuć być pryciahnutyja da adkaznaści praz zapazyčanaść pa kredytach, jakaja, pa roznych dadzienych, składaje ad 1 da 2 miljardaŭ rubloŭ.
Pracu acenščykaŭ nichto nie acaniŭ
«Ja ŭžo i nie čakaju, što mnie zapłaciać», — sumna paśmichajecca hrodzieniec Siarhiej Klimovič.
U mai 2014 hoda Siarhieju, jaki zajmaŭsia acenkaj aŭtamabilaŭ, nadakučyła pracavać biez zarobku na minskim pradpryjemstvie «Biełpramacenka». Dalejšy chod padziej standartny: jon zvolniŭsia, pajšoŭ u sud, sud pastanaviŭ pracadaŭcu vypłacić hrošy… Klimovič nie atrymaŭ ničoha.
I nie tolki jon — kalehi, jakija taksama zvolnilisia, hrošaj nie ŭbačyli. Dalej čakańnie, novyja pastanovy suda… Ale ŭsio darma. «Biełpramacenka» praciahvała ihnaravać svaich byłych supracoŭnikaŭ. Ahulnaja suma, jakuju pradpryjemstva pavinna vypłacić, užo nabližajecca da miljarda rubloŭ.
«Usim abyjakava. Da sudovych vykanaŭcaŭ prosta nie dazvanicca.
Ja navat skarhu na ich napisaŭ va upraŭleńnie justycyi, — kaža Klimovič. — Choć na hrošy ŭžo i nie raźličvaju, budu rychtavać list u Administracyju prezidenta. Kali jany nie adkažuć, to i ŭsio. Niama ŭžo ni času, ni žadańnia z hetym zmahacca».
Alena Šeŭčyk, jakaja vykonvała abaviazki dyrektara «Biełpramacenki», chutka ŭznačaliła novaje pradpryjemstva — «BPO-Ekśpiertyza». Jano akazvaje takija ž pasłuhi i navat pracuje pa byłych telefonnych numarach «Biełpramacenki». Źviazacca z Šeŭčyk niemahčyma — mabilnik niedastupny, a na pracy jaje niama.
Prahnoz nie suciašalny
«Kali firma nie płacić hrošaj byłym supracoŭnikam, ale na joj pracujuć ludzi, jakija atrymlivajuć zarobak, to ŭźnikaje pytańnie, adkul hetyja hrošy biarucca. U takoj situacyi varta źviartacca ŭ prakuraturu. Takija pavodziny kiraŭnictva mohuć razhladacca jak machlarstva — kali zasnavalnik adkryvaje inšuju kantoru mienavita kab nie płacić pa zapazyčanaściach. Aceńvajuć heta śledčyja orhany i sud. My padavali takija zajavy, i nam admaŭlali, bo adnym z kryteryjaŭ machlarstva źjaŭlajecca namier, to bok kali asoba płanavała vykarystać ludziej i nie zapłacić. A dakazać heta vielmi ciažka,— kamientuje advakat Siarhiej Zikracki. — Uvohule, prahnoz nie suciašalny. Historyi, kali ŭ kiraŭnictva niekalki firmaŭ ci kali jany kidajuć adnu i adkryvajuć inšuju — nie redkaść. I pravaachoŭnyja orhany za takija spravy biarucca vielmi nieachvotna».
***
Pa infarmacyi Biełstata, pa stanie na 1 lutaha 2015 hoda 277 arhanizacyj mieli praterminavanyja zapazyčanaści pa zarpłacie. Svaich hrošaj čakajuć 49 300 rabotnikaŭ. Praterminavanaja zapazyčanaść pieravyšaje 170 miljardaŭ rubloŭ.
