Staršynia kałhasa pra ŭciekačoŭ z Danbasa: Pryjechali, pabyli i ŭžo źbiehli!
Z pačatku hoda ŭ Biełaruś pierajechała 25 tysiač ukraincaŭ. Jeŭraradyjo cikavicca, dzie i jak im udajecca ŭładkavacca na pracu.
Amal 26 tysiač hramadzian Ukrainy pryjechała ŭ Biełaruś za apošnija dva miesiacy ŭ suviazi z vajnoj na Danbasie. Takuju ličbu ahučyŭ 18 žniŭnia ambasadar našaj krainy va Ukrainie Valancin Vialička. Načalnik Departamienta pa hramadzianstvie i mihracyi MUS Biełarusi Alaksiej Biahun udakładniaje źviestki dypłamata.
Alaksiej Biahun: «My možam havaryć tolki pra asob, jakija prajšli adpaviednuju praceduru: zarehistravalisia ŭ orhanach unutranych spraŭ. Takich u nas z 1 studzienia 25 tysiač. A pierasiačeńnia miažy, kali jany pryjazdžajuć ci to ŭ hości, ci ź niejkich inšych nahodaŭ, to heta (26 tysiač, pra jakija kazaŭ Valancin Vialička — Jeŭraradyjo) moža być i za dva miesiacy».
Pa źviestkach načalnika Departamienta, pa status uciekača źviarnułasia 250 čałaviek.
Alaksiej Biahun: «Jość 250 zvarotaŭ ab pradstaŭleńni statusa ŭciekača — hetyja ličby jość. Nu, a astatnija… Da prykładu, bolš za 7 tysiač atrymała dazvoł na pracu. Chacia zrazumieła, što jašče ź minuła hoda niechta pracuje. Niechta atrymaŭ dazvoł na časovaje pražyvańnie ź inšaj nahody — albo na PMŽ, albo ŭvohule ŭžo atrymlivaje hramadzianstva».
Pa słovach surazmoŭcy Jeŭraradyjo, niejkich łahieraŭ uciekačoŭ dla ŭkraincaŭ u Biełarusi niama, jak i miesca ich «kampaktnaha znachodžańnia» — hramadzian Ukrainy raśsialajuć pa ŭsich rehijonach krainy.
Alaksiej Biahun: «U adździełach pa hramadzianstvie i mihracyi ich kansultujuć i havorać, jaki pravavy status na terytoryi Biełarusi jany mohuć atrymać. My rekamiendujem im pačynać (uładkoŭvacca ŭ našaj krainie — Jeŭraradyjo) z tych rehijonaŭ, jakija adčuvajuć nieabchodnaść u śpiecyjalistach i jakija mohuć im realna dać žyllo. Vy ž razumiejecie, što va Ukrainie byli raspaŭsiudžanyja ŭtrymanskija nastroi. A my ŭtrymanskija nastroi nie vielmi lubim, vy ž viedajecie. My kažam: «Voś, my vam spryjajem u lehalizacyi i padrychtoŭcy adpaviednych dakumientaŭ. A ŭ astatnim pracujcie, zarablajecie, žyvicie, karystajciesia ŭsimi našymi dabrotami».
Aksana, sacyjołah pa adukacyi, pryjechała ŭ Biełaruś z Daniecka bolš za miesiac tamu. Jechała da baćkoŭ-biełarusaŭ svajho chłopca. Kali b nie kachany, to ad vajny biehła b nie za miažu, a ŭ Lvoŭ albo ŭ Kijeŭ. Ciapier šukaje pracu ŭ Minsku, pakul aformiła časovaje prybyćcio terminam na try miesiacy.
«Padkazkaj», kudy jechać uładkoŭvać žyćcio, ad padnačalenych Alaksieja Biehuna karystacca nie zachacieła.
Aksana: «Ja była ŭ adździele mihracyi bolš za miesiac tamu, ja tut ŭžo paŭtara miesiaca, i mnie skazali, što status uciekača ŭvohule ŭ pryncypie nie vydajuć, a jość tolki varyjanty pasialeńnia ŭ siołach, vioskach i pracaŭładkavańnie tam. A voś kab mienavita status uciekača i praciah rehistracyi, mnie skazali, što takoje nie praktykujecca i zakon hety nie dziejničaje ŭvohule. I heta było ŭ centralnym, u minskim adździele».
Dziaŭčyna kaža, što praktyku nakiravańnia ludziej u sielskuju haspadarku, dzie ludziej nie chapaje, razumieje. Praŭda, samu jaje pierśpiektyva sielskaha žyćcia nie zadavalniaje, tamu jana sprabuje ŭładkavacca samastojna. I kali znojdzie dobruju pracu, to budzie praciahvać dazvoł na časovaje znachodžańnie ŭ Biełarusi. I maryć praz hod viarnucca va Ukrainu.
Što za ludzi jeduć z Danbasa ŭ Biełaruś? Pa słovach Aksany, siarod jaje znajomych našu krainu abrali tyja, u kaho tut jość svajaki ci dobryja siabry, da kaho možna źviarnucca pa dapamohu i z žyllom, i z pošukam pracy. Ale takija nie ŭsie. U staršyni akcyjaniernaha tavarystva «Kasakoŭski» Uładzimira Mikałajevičadośvied ad uładkavańnia na pracu ŭ svaju haspadarku «ŭciekača» z Ukrainy zastaŭsia nie vielmi pryjemny. U razmovie ź Jeŭraradyjo jon nie chavaje svajho rasčaravańnia.
Uładzimir Mikałajevič: «Heta ludzi, jakija nie zrazumiej što, ja vam prama skažu! Chočuć vialiki zarobak, ja tak zrazumieŭ, a pracavać asabliva nie chočuć. Voś adzin tut u mianie taki kadr. Zarabiŭ za miesiac kala 4 miljonaŭ — 3 miljony 700 tysiač — i kaža: «Heta mała! Ty pavinien dać mnie 8 miljonaŭ!» U mianie dajarki atrymlivajuć 5-6 miljonaŭ! Nu, adna doić 100 hałoŭ i atrymlivaje 12 miljonaŭ. Dyk jana 100 hałoŭ doić! A hetaha adrazu ŭziaŭ zahadčykam majsterni. Pahladzieŭ, tołku niama. Pasadziŭ jaho na mašynu, dumaju, pakul pa miescy tut pajeździć. A potym hladžu: to rybałka ŭ jaho, to jašče što-niebudź — dva dni piŭ, chavaŭsia ad mianie. Voś i ŭsio. A jašče choča, kab ja jamu płaciŭ».
Bolš za ŭsio staršyniu aburaje toje, što pracaŭniku z Ukrainy stvaryli ŭsie ŭmovy: dapamahli z afarmleńniem dakumientaŭ, pa damovie ŭładkavali na pracu, dali adnapakajovuju kvateru, vałanciory tudy pryvieźli ŭsio, pačynajučy ad posudu i mebli da televizara.
Uładzimir Mikałajevič: «Voś, dumaju: vajna, źbieh, zdarovy, małady, bieź siamji, kinuŭ usio i źbieh! Nie mahu zrazumieć: čaho jany ad nas chočuć? Ci jany chočuć tut čas pieračakać, a potym nazad pajechać — nie viedaju. Ja viedaju, što voś pryjechali ŭ susiedniuju haspadarku, pabyli i źbiehli ŭžo. Potym, jašče i ŭ «Jahdačy» taksama pryjechali ŭkraincy i, zdajecca, taksama ŭžo źbiehli. A ŭ toj škole, ź jakoj vałanciory zrabili časovy prytułak dla ŭciekačoŭ, amal miesiac siadzić try siamji. Jeździŭ ja da ich, pytaŭsia, što jany sabie dumajuć. Kažuć: «Šukajem pracu». Tak možna miesiac šukać — pracy chapaje!»
Zaŭtra, kaža surazmoŭca Jeŭraradyjo, pracaŭniku z Ukrainy pa jaho prośbie daduć raźlik. Kudy pajedzie — dyrektar nie viedaje, ale ŭ susiednich haspadarkach zarobki nie bolšyja. Na pytańnie, što budzie rabić, kali pryjeduć prasić prytułku novyja ŭciekačy z Ukrainy, Uładzimir Mikałajevič adkazu nie maje. Kaža tolki, što niekalki razoŭ padumaje, pierš čym niekaha prymać. Voś, pryznajecca, siabra pryvioŭ maładuju siamju i paprasiŭ uładkavać. Staršynia pahadziŭsia dać im vyprabavalny termin tolki tamu, što ich parekamiendavaŭ «svoj čałaviek».
