Kraj Biełarusi. Poŭdzień: Kamaryn
Repartaž ź miastečka, jakoje nie źniščyŭ Čarnobyl, ale ŭratavaŭ pryjezd Łukašenki. Druhaja častka prajekta fatohrafa «Našaj Nivy» Siarhieja Hudzilina ab uskrajkavych haradach krainy.
U samaje paŭdniovaje miastečka Biełarusi — pasiołak haradskoha typu Kamaryn, — možna trapić adrazu ź Minska. Aŭtobus chodzić čatyry razy na tydzień. Niejkija tam 10 hadzin — i ty na biełaruska-ŭkrainskaj miažy. Pravilnaje vymaŭleńnie — KamarYn (nacisk na apošnim składzie). Pravilnaja havorka — uschodniepaleskaja.
Kamaryn viadomy z XIV st. Tady vioska stała ŭłasnaściu Višniavieckich.
Aŭtobus zavaročvaje na kruhłuju placoŭku z šapikam-aŭtavakzałam. Hieahrafična Kamaryn mieścicca jak by na viaršyni pierakulenaha trochkutnika — źleva Kijeŭskaja vobłaść, sprava — Čarnihaŭskaja, a sam znachodzicca ŭ Brahinskim rajonie Homielskaj vobłaści.
Budaŭniki fiermaŭ zamiest turystaŭ
Dvuchpaviarchovaja panelnaja karobka hatela «Dniapro». Administratarka syšła ŭ kramu. Čakaju 40 chvilin. «Vam jaki numar? Adnamiascovy ci z chaładzilnikam?» — pytajecca žančyna. Numar z adnym łožkam i prybiralniaj kaštuje 50 tysiač za sutki. Saviecki budynak sa ścipłaj miakkaj kanapaj na «recepcyi» nie biez prykmiet sastarełaści, ale dahledžany. Turystaŭ u hateli nie byvaje. Asnoŭny kantynhient — budaŭniki małočna-tavarnych fiermaŭ i mantažniki dailnych aparataŭ. Za 4 nočy inšych tam nie sustreŭ. Pracujuć jany ŭ pamiežnych kałhasach, na miažy čarnobylskaj zony.
Jeduć na pracu rana, pryjazdžajuć pozna i viečarami pjuć — typovaja biełaruskaja «kamandziroŭka».
Moj susied pa «kuryłcy» na druhim paviersie hatela — Kola — ździŭlajecca, navošta ja siudy pryjechaŭ. Bolš ničoha ź jaho niećviarozych pramoŭ ja nie zrazumieŭ. Kola «nie viaža łyka», i jaho kaleha dapamahaje jamu dabracca da łožka.
Vychodžu z hatela na dvor. «Vy tolki nie pozna — ja spać budu», — pravažaje mianie administratarka na viačerni špacyr.
Vulicy ŭ Kamarynie pramaliniejnyja. Nazvy taksama — Kasmanaŭtaŭ, Kalinina, Karła Marksa, Kałhasnaja, Praletarskaja, Łuhavaja, Parkavaja, 30 hod Pieramohi, 60 hod Kastryčnika…
Z adnaho boku miastečka — Dniapro, z druhoha — šaša na Čarnihaŭ i Čarnobyl.Bierahi Dniapra ŭ hety čas mocna padtoplenyja. Miaža z Ukrainaj prachodzić pa siaredzinie raki. Pry takim raźmiaščeńni Kamaryna pamiežniki časam zatrymlivajuć miascovych rybakoŭ — čaściakom parušajuć pamiežny režym. Zatrymlivajuć čaściej za ŭsio pryjezdžych.
U pakinutych ci małanasielenych vioskach pobač z «zonaj» farmujecca novy vid turyzmu. Amatary palavańnia ci rybałki kuplajuć za nievialikija hrošy pakinutyja damy i abstaloŭvajuć ich jak palaŭničyja chaty. Bolš pradprymalnyja adčyniajuć ahrasiadziby.Dalokija hości časam tak zachaplajucca cišynioj pakinutych viosak, što zabyvajuć na palavańnie i pjuć sutkami, nie vychodziačy z apartamientaŭ.
U pajezdkach na zakupy kamaryncam praściej dabracca va ŭkrainski Čarnihaŭ, čym u Minsk ci Homiel. Dyj kažuć, što tańniej tam usio.
Prosta na vulicy znajomlusia z tatujavanym pa ŭsim ciele mužčynam. Pryciahnuŭ svaju ŭvahu tym, što skazaŭ kamuści pa telefonie, što idzie mianiać valutu. Valuta? Tut? Razumieju, što pamiežža, ale ž hetaja prostaja pobytavaja situacyja, zdavałasia mnie, mahčymaja tolkiŭ bolš bujnych nasielenych punktach. Kličuć Iharam. Na plačach niasie syna hadoŭ šaści. Z žonkaj raźviedzieny — zajmaŭsia ciažkaj atletykaj i chacieŭ vykanać narmatyŭ kandydata ŭ majstry sportu. Treniroŭki, charčavańnie, karaciej, — «nie skłałasia» jak skazaŭ sam. Žyvie ŭ Kamarynie. Syna zabiraje ad žonki na niekalki tydniaŭ. Pracuje budaŭnikom u Maskvie, tamu, pa miascovych patrebach, maje niebłahija hrošy.
Takich tut niamała — vachtava pracujuć za miažoj i samadastatkova žyvuć tut. Z pracoŭnych alternatyŭ u Kamarynie — lashas, kałhas, ŽKH i biudžetny siektar. Raniej byŭ pamiežny «bienzinava-ałkaholny» biznes, ale tyja załatyja časy ŭžo skončylisia.
Lakarnia, Sielsaviet, Dom tvorčaści, dziciačy sadok, Dom bytu, łaźnia, Dom kultury, škoła, pažarnaje depo, pošta, bankamat, abmieńnik «Biełarusbanka», niekalki kramaŭ, bar »Dniapro» i kaviarnia la šašy — za chvilin sorak Kamaryn udałosia abyści ŭvieś. Na dźvie tysiačy kamaryncaŭ hetaj infrastruktury ŭžo i zamnoha — kolkaść nasielnictva z kožnym hodam źmianšajecca.
Miastečka ŭ «zonie»?
«Čarnobyl siońnia nie vidać?» — tak pačynajecca dyjałoh pamiž dvuma dziažurnymi na ahladalnaj viežy brahinskaj filii Upraŭleńnia pa likvidacyi nastupstvaŭ Čarnobylskaj katastrofy. U dobraje nadvorje z 30-mietrovaj viežy vidać paznavalny siłuet reaktara. Mnie z nadvorjem nie pašancavała… Bolšaść kamaryncaŭ upeŭnieny, što ich pasiołak uvachodzić u 30-kiłamietrovuju zonu adčužeńnia — napramuju adlehłaść da reaktara tut kala 28—29 kiłamietraŭ, ale radyjacyjny fon adnosna nizki, radyjacyjnaja chmara prajšła bokam.
Ciapier na radyjacyju tut źviartajuć uvahu chiba što takija ž pryjezdžyja, jak i ja.
«Tyja, chto źjechaŭ adrazu paśla avaryi, pamierli chutčej, čym tyja, chto zastaŭsia», — kaža Ivan Michajłavič, jaki na svaim aŭtobusie vyvoziŭ ludziej z Prypiaci i pamiežnych viosak u «čystyja» harady adrazu paśla avaryi. Praz tyja pieravozki piensijanier Ivan atrymaŭ «čarnobylskuju» druhuju hrupu invalidnaści. Jaho žonka — Maryja Vasiljeŭna — pracavała ŭ čas katastrofy ŭ vajenkamacie. Niervova raskazvaje pra evakuacyjny verchał i narakaje na čynoŭnikaŭ, što ŭsie svaje siemji daŭno aformili jak likvidataraŭ ci invalidaŭ Čarnobyla i atrymali za heta kvatery.
Azłoblenaść na ich — prykmietnaja rysa prostych žycharoŭ u «čarnobylskich» rehijonach. Paciarpieli ad radyjacyi ŭsie, ale jość tyja, chto zmoh, dziakujučy svajmu stanovišču, vykarystać heta z bolšaj vyhadaj dla siabie.
Na školnym stadyjonie idzie ŭrok fizkultury — apošni ŭ hety dzień. Pieršakłaśnikaŭ amal niama. Jany raźjechalisia pa sanatoryjach pa prahramach azdaraŭleńnia, tam ža i skančajuć navučalny hod. Jašče adna hrupa z tryccaci dziaciej znachodzicca ŭ Italii. Padarožžami školnikaŭ tut nie ździviš — heta adna z pryjemnych realij žyćcia ŭ zabrudžanych rajonach.
«Mikołkavy» areli
Pa pryjeździe źviarnuŭ uvahu na dobraŭparadkavanaść Kamaryna. Hładki asfalt, jak u Minsku, tut na ŭsich centralnych vulicach. Jany ž abniesieny i žalezabietonnym «fihurnym» płotam. Abnoŭleny pa-sučasnamu Dom kultury sa škłopakietami. «Kulturna!» — kažu ludziam. Jany raskazvajuć, što ŭsio heta dziakujučy tamu, što siudy ŭ 2009 hodzie na viertalocie ź vizitam pa čarnobylskich rehijonach prylataŭ Łukašenka. Pad toj pryjezd Kamaryn i źviedaŭ kapitalny ramont. Za toj ramont Łukašenku tut i dziakujuć. I pokazku raskazvajuć. Pad pryjezd Łukašenki na šašy niepadalok ad Kamaryna pabudavali prydarožnuju placoŭku dla adpačynku. Navies-hrybok, stolik, łavy i areli. Kamaryncy kličuć ich «Mikołkavymi arelami» — usie čakali, što z prezidentam pryjedzie i jaho małodšy syn. Miascovyja dzieci da tych arelaŭ pieššu nie dachodziać. Z akna aŭtobusa, što vioz mianie ŭ Minsk, arelaŭ ja tak i nie pabačyŭ.
Kamaryn
Miastečka ŭ Brahinskim rajonie, na pravym bierazie Dniapra. Pamiežnaja zona z Ukrainaj. Upieršyniu Kamaryn zhadvajecca ŭ XIV st. Pad 1449 značycca ŭ Litoŭskaj mietrycy. Nasielnictva — 2,2 tysiačy čałaviek. U miastečku pracujuć škoła, sadok, lakarnia, biblijateka, Dom kultury. U Kamarynie jość pradpryjemstvy charčovaj i lasnoj haspadarki. Zamiest turystaŭ, u hateli «Dniapro» žyvuć budaŭniki.
Pieršuju častku «Kraj Biełarusi. Poŭnač: Aśvieja» čytajcie tut (abo ŭ «NN» №12, ad 28 sakavika 2012).
Kraj Biełarusi. Poŭnač: Aśvieja
