Pra Adesu, Rasieju, habrejaŭ i «Likvidacyju»

A ci išoŭ u Biełarusi cudoŭny, adnosna niadaŭni rasiejski seryjał «Likvidacyja» režysiora Siarhieja Ursulaka?

Seryjał (ci, lepiej, šmatseryjny film) raspaviadaje pra rabotu kryminalnaha vyšuku ŭ paślavajennaj Adesie. Pasiarod zvyčajnaha kišeńnictva i rabaŭnictva ŭ horadzie rychtujecca bujnaja pravakacyja z boku antysavieckich lasnych band-farmavańniaŭ, jakuju kaardynuje špijon, što zasieŭ u samym sercy adeskich siłavych orhanaŭ i pošukam jakoha zajmajecca hałoŭny hieroj filma, namieśnik načalnika adeskaha kryminalnaha vyšuku David Hocman. Film amal čorna-bieły, z dobra pieradadzienaj adeskaj atmasferaj, sakavitym adeskim suržykam. Asabista ja atrymaŭ vializnuju asałodu — varta pahladzieć chacia b pieršuju seryju, kab uciahnucca i prahladzieć usie čatyrnaccać.

***

U savieckaj i postsavieckaj śviadomaści macniej za ŭsio zastałasia Adesa habrejskaja, jakoj bolš niama: apaviadańni Isaka Babiela, Leanid Uciosaŭ, cytaty Astapa Bendera («čto vy na mienia smotritie, kak sołdat na voš!»), Michaił Žvaniecki i Adeskaja kamanda KVK. Pobač z hetym — Adesa handlovaja-prypartovaja, «no i Mołdovanka, i Pieriesyp obožajut Kostiu-moriaka». «Likvidacyja» biezumoŭna prasoŭvaje mienavita hetyja vobrazy horada.

Ale zvyčajna abychodziać uvahaj inšuju Adesu, jakoj jana taksama była kaliści — Adesu dvaranska-kupieckuju, niamiecka-francuzskuju, jakaja pa architektury i pa svajoj historyi ŭ niečym nahadvaje mnie hetki paŭdniovy Sankt-Pieciarburh.

Adesu, miž inšym, z vulicaj Litoŭskaj i pomnikam Adamu Mickieviču.

U nasielnikach Adesy ad hetaj epochi nie zastałosia, zdajecca i śledu, chacia zastalisia pomniki architektury, jakija buduć stajać navat tady, kali pamiać ab Adesie habrejskaj zastaniecca tolki ŭ padručnikach historyi.

Jak užo pisaŭ kaliś raniej, mnie zdajecca, što Adesa była tym trecim horadam Rasiei, akramia Maskvy i Pieciarburha (čaćviortym, kali ŭ hety šerah ŭklučyć i Kijeŭ), jaki vałodaŭ svaim jaskravym kalarytam, jaskravym «imidžam». U sučasnaj Rasiei jość Maskva, Pieciarburh i biaźlikaja biednaja pravincyja.

Vy nie sustreniecie jakohaś modnaha moładzievaha filma ci rok-pieśni pra Nižni Noŭharad, Samaru ci Novasibirsk.

Kaliści Śviardłoŭsk (ciapierašni Jekaciarynburh) byŭ viadomy svajoj rok-kulturaj, jakaja sparadziła «Nautiłus Pompilius», «ČajF» i «Ahatu Kristi», ale ž i toje ŭžo dalokaja historyja. Jość, Maskva, jość Picier i jość zabytaje ŭsio astatniaje.

Adesa ciapier daŭno nie Rasieja i Rasiejaj užo nikoli nia budzie.

Ciapier Adesa zusim inšaja — dvaccaty viek vymyŭ ź jaje i habrejstva, i «pieciarburskaść», i zasialiŭ jaje ŭkraincami z navakolla.

Hetaksama i biełaruskija harady za hety čas pierastali być habrejskmi štetlami (nazvy Mir ci Vałožyn chasidzkamu rabinu mohuć skazać bolš, čym niekatorym mienskim abyvatalam) i zasialilisia ŭčarašnimi sialanami.

Adesa zaraz — heta «Maski-šoŭ», elitnaje žytło, što vyrasła adrazu za śpinoju opernaha teatra, brendavyja kramy i cudoŭnyja letnija kafe na ryšeljeŭskich i arnauckich vulicach. Tak, chacia Adeskaja vobłaść — rasiejskamoŭny i typovy «bieła-sini» rehijon, ułady dyŭno viarnuli asnoŭnym vulicam horada pieršapačatkovyja, darevalucyjnyja nazvy.

Adesa była, jość i zastajecca cudoŭnym miescam, novaj sustrečy ź jakim ja čakaju ź vialikim nieciarpieńniem.

A seryjał pry mahčymaści 'taki pahladzicie.

Jakimi by nie byli «Stomlenyja soncam-2», ale ŭsio ž kino ŭ Rasiei zdymać jašče nie razvučylisia, na ščaście.

P.S.

Tolki što znajšoŭ na sajcie sankt-peterburskaha «Piataha kanała» dakumentalny seryjał pra Adesu: «Kak eto diełałoś v Odieśsie»:

Pieršaja seryja:

http://www.5-tv.ru/video/1016155/

Inšyja tut: http://www.5-tv.ru/video/history/

// Błoh Alesia Čajčyca

Aleś Čajčyc

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj
ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru
«Našaj Nivy» ŭ TH