«Znutry Biełarusi vajna ŭsprymajecca jak niešta dalokaje, nierealnaje, a zvonku — jak važnaje i zvyšdramatyčnaje» — sacyjołah Vardamacki
Sacyjołah Andrej Vardamacki ŭ novym vypusku prajekta «Mnie taksama nie padabajecca» raskazaŭ pra toje, jak źmianiŭsia ŭzrovień davieru da niezaležnych miedyja i jak pamienšyć infarmacyjny razryŭ pamiž dyjasparaj i biełarusami ŭnutry krainy. Asnoŭnyja tezisy navukoŭca pierakazała «Salidarnaść».
Andrej Vardamacki
Šeść ź dziesiaci biełarusaŭ nie hladziać televizar: ci dobraja heta navina dla niezaležnych miedyja? Ci daviarajuć ludzi ŭ Biełarusi prapahandzie, čamu hramadstva depalityzujecca, i chto pieramahaje ŭ baraćbie za ŭvahu aŭdytoryi?
«Vierchniuju pazicyju ŭ ijerarchii tych ŚMI, adkul ludzi atrymlivajuć infarmacyju, usio ž zajmaje televizar — 41,5% respandentaŭ čerpajuć naviny adtul (heta studzieńskija źviestki, u paraŭnańni ź minułym hodam jany vyraśli — było 30%). Zatym idzie YouTube, a dalej — dziaržaŭnaje telebačańnie Rasii, zatym telehram.
Adnak ja nie staŭ by mierkavać pra pośpiech uładaŭ u terminach futbolnaha liku, tamu što situacyja składaniejšaja. I YouTube, jaki ŭ topie krynic infarmacyi na druhim miescy, u daminancie svajoj nie dziaržaŭnyja miedyja.
Niezaležnyja krynicy zajmajuć dosyć vysokuju pazicyju, i jość vialikaja kolkaść sacyjałahičnych indykataraŭ, jakija paćviardžajuć ich značnaść. Heta pieršy momant, jaki važna adznačyć. I druhi — kolkaść prahladaŭ, rejtynh nie aznačaje ŭpłyŭ.
Zhadajcie zbory tvoraŭ Brežnieva, jakija stajali ŭ pazałočanych vokładkach va ŭsich vysokich kabinietach — a z druhoha boku byli začytanyja da dzirak sšytki ź vieršami Vysockaha, jakija akazvali bolš upłyvu, čym uvieś šmatfinansavany brežnieŭski zbor tvoraŭ.
Situacyja takaja, što Trust Index ŚMI na hety momant roŭny — indeks davieru da niedziaržaŭnych miedyja nie mienšy, čym da rasijskich, jakija ciapier intensiŭna pranikajuć na terytoryju Respubliki Biełaruś.
Razryŭ jość, ale jon niaznačny. Heta značyć mierkavańnie, jakoje ciapier isnuje — što adbyŭsia rezki abvał davieru da niezaležnych miedyja, — nie adpaviadaje rečaisnaści».
Čamu biełarusy ŭ paraŭnańni z rasijanami nie schilnyja całkam vieryć dziaržTV? Na dumku Andreja Vardamackaha, na miedyjapavodziny ŭpłyvajuć niekalki pryčyn — u pryvatnaści, bolšaje praniknieńnie internetu ŭ Biełarusi, a taksama nieadpaviednaść «infarmacyjnaha pramiania», jaki tranślujecca telebačańniem, mientalitetu i čakańniam hramadstva.
«Možna kazać pra pavyšeńnie prahladu fonava-reflektornaha, — adznačaje sacyjołah, — «kab prosta išło». U svoj čas hetuju ž funkcyju vykonvała radyjokropka ŭ sielskaj miascovaści. Heta nie źviazana z hłybinnymi patrebami, prosta fon».
Razvažajučy pra toje, ci relevantny kantent niezaležnych miedyja dla biełarusaŭ, jakija znachodziacca ŭnutry krainy, ekśpiert taksama nie vykazaŭ aptymizmu:
«Kali kazać uvohule — nie. Pravodziacca rehularnyja vymiareńni z bazavym pytańniem: jakija asnoŭnyja prablemy ciapier stajać pierad krainaj. Miarkujučy pa apošnim vymiareńni, heta ekanamičnyja pytańni — rost cenaŭ, dabrabyt i h. d., a taksama ryzyka pramoha ŭklučeńnia Biełarusi ŭ vajnu z Ukrainaj.
Ja nie kažu pra toje, majuć racyju ludzi ci nie ŭ svaich acenkach, ale subjektyŭna jany ŭsprymajuć najvažniejšyja prablemy tak.
A kali pahladzieć na top-prablem u tematycy niedziaržaŭnych ŚMI, to jon krychu inšy. Tamu adbyvajecca pralot dvuch samalotaŭ u roznych pavietranych kalidorach, i ludzi ŭ kožnym ź ich nie viedajuć, što robicca ŭ tym, inšym samalocie».
Zrešty, miarkuje ekśpiert, jość i inšyja faktary, jakija ŭpłyvajuć na źnižeńnie rejtynhu niezaležnych miedyja, i sprava nie tolki ŭ błakavańniach i zabaronach na «ekstremiscki» kantent.
«Havorka pra niemahčymaść praktyčnaha vykarystańnia toj infarmacyi, u pryvatnaści, palityčnaj, jakaja pastupaje sa ŚMI. Chtości kaža, što ludzi «stamilisia ad palityki», ja b udakładniŭ: nie toje kab stamilisia, a ničoha nie mohuć źmianić, nie mohuć paŭpłyvać na toje, što adbyvajecca».
Jašče adzin vyklik dla miedyja, na jaki nie ŭpieršyniu źviartaje ŭvahu Andrej Vardamacki — praces «kakanizacyi» infarmacyjnych patokaŭ i śvietapohladaŭ, roznaści pamiž biełarusami ŭnutry Biełarusi i dyjasparaj.
«Upieršyniu heta vyjaviłasia na prykładzie staŭleńnia da vajny: «nie vajnie» i «niama vajny».
Znutry Biełarusi vajna ŭsprymajecca jak niešta vielmi dalokaje, nierealnaje abo maleńkaje, a zvonku — jak vialikaje, važnaje, katastrafičnaje i zvyšdramatyčnaje. Hetaja roźnica bačnaja i pa hieapalityčnych aryjentacyjach — na Jeŭropu albo na RF, ekanamičnamu samaadčuvańniu i h. d.
Prablema ŭ tym, kab hetyja kokany nie «zabietanavalisia», niedziaržaŭnym miedyja važna ich prabivać».
Čytajcie taksama:
