Čamu inviestary pazbaŭlajucca ad biełaruskich jeŭrabondaŭ i pra što heta śviedčyć?
Niekalki zachodnich inviestycyjnych fondaŭ zajavili ab prodažy jeŭrabondaŭ Biełarusi, vypuščanych u červieni minułaha hoda.
Prybytkovaść hetych kaštoŭnych papier z pačatku sakavika ŭpała na 6,27 pracentnych punkta. Tut.by raźbiraje z analitykam daśledčaj hrupy BusinessForecast.by Alaksandram Muchaj, što adbyvajecca ź biełaruskimi dziaržablihacyjami, čaho čakać dalej i jakoje dačynieńnie toje, što adbyvajecca na rynku kaštoŭnych papier, maje da šarahovych biełarusaŭ.
Što adbyvajecca ź biełaruskimi jeŭrabondami?
Kaciroŭki biełaruskich jeŭrabondaŭ rezka pajšli ŭniz. Naprykład, pa raźmieščanych u červieni dziaržablihacyjach terminam pahašeńnia ŭ 2031 hodzie na Frankfurckaj biržy na ranicu 15 sakavika jany ŭpali da 92,04% ad naminału. Heta nie samaje vialikaje padzieńnie kacirovak jeŭrabondaŭ Biełarusi, raźmieščanych u červieni minułaha hoda. Najbolšy pravał zdaryŭsia adrazu paśla prezidenckich vybaraŭ u žniŭni — vieraśni.
— Vidavočna, što inviestary, u pieršuju čarhu jeŭrapiejskija i amierykanskija, vymušanyja byli pazbaŭlacca ad hetych papier na fonie ŭzrosłych palityčnych i ekanamičnych ryzyk u našaj krainie, — udakładniaje Alaksandr Mucha.
Paźniej kaciroŭki adnavilisia i navat tarhavalisia na ŭzroŭni, ledź vyšejšym za naminał. A ciapierašniaje padzieńnie kacirovak, uzmocnienaje ŭ sakaviku, źviazana ŭ tym liku z pryciahnieńniem uvahi da prablemy Biełarusi z boku Narodnaha antykryzisnaha kiravańnia, ličyć analityk. Na fonie zajaŭ šerahu inviestycyjnych fondaŭ ab prodažy biełaruskich jeŭrabondaŭ z 11 da 15 sakavika adbyłosia padzieńnie z 95,48% da 92,04% ad naminału.
— Trymalniki vyrašyli skinuć jeŭrabondy hetaha vypusku. Napeŭna, rasprodaž praciahniecca i ŭ najbližejšy čas. Adpaviedna, možna prahnazavać, što cana hetaha skandalnaha vypusku budzie źnižacca, tamu što NAK aficyjnymi zvarotami ab prablemach, źviazanych z raźmiaščeńniem apošniaha vypusku suvierennych jeŭrabondaŭ Biełarusi, pryciahnuła uvahu nie tolki suśvietnaj hramadskaści i inviestycyjnaj supolnaści, ale i ŭładaŭ jeŭrapiejskich dziaržaŭ i ZŠA.
Čamu trymalniki kaštoŭnych papier ad ich pazbaŭlajucca?
Pryčyn niekalki. Nie vyklučana, što moža być inicyjavanaje rasśledavańnie rehulataraŭ ES i ZŠA ŭ častcy raźmiaščeńnia apošniaha vypusku suvierennych jeŭraablihacyj Biełarusi, kaža ekśpiert. U vypadku vyjaŭleńnia ŭ ramkach nazvanaha rasśledavańnia parušeńniaŭ zakanadaŭstva ES i ZŠA mohuć być zabłakavanyja raźliki pa jeŭrabondach Biełarusi ŭ viadučych mižnarodnych depazitaryjach Depository Trust Company( DTC), Euroclear Bank SA/NV (Euroclear) i Clearstream Banking s.a. (Clearstream, Luxembourg). U vyniku Minfin Biełarusi budzie nakiroŭvać kuponnyja dachody płaciežnamu ahientu Citibank N. A. (London Branch), ale toj nie budzie dalej vypłačvać ich trymalnikam biełaruskich papier da momantu zakančeńnia rasśledavańnia, jakoje moža doŭžycca hadami.
— U kančatkovym vyniku ŭ ramkach rasśledavańnia ŭładaŭ ES i ZŠA mohuć źjavicca pravavyja padstavy dla admieny ździełki pa raźmiaščeńni apošniaha vypusku jeŭrabondaŭ u sudovym paradku i prymianieńni da jaje nastupstvaŭ mizernaści. Praściej kažučy, u vypadku admieny nazvanaj ździełki ŭrad Biełarusi budzie vymušany viarnuć inviestaram raniej pryciahnutyja hrašovyja srodki, a ŭ inviestaraŭ buduć anulavanyja adpaviednyja zapisy na rachunkach pa ŭliku jeŭraablihacyj u bankach i depazitaryjach. Pry hetym užo atrymanyja kuponnyja dachody inviestary buduć abaviazanyja viarnuć biełaruskamu boku, — tłumačyć Alaksandr Mucha. — Dumaju, što asobnyja trymalniki jeŭrabondaŭ mohuć vyjści ź biełaruskich papier, bajučysia stać fihurantami rasśledavańnia.
Akramia aściarohi mahčymaha rasśledavańnia z boku ŭładaŭ krain ES, pradaŭcy biełaruskich dziaržablihacyj aceńvajuć ryzyki. Pry zachavańni ciapierašniaj situacyi dosyć prykmietna raście vierahodnaść defołtu pa jeŭrabondach, ličyć ekśpiert. Pradajučy biełaruskija papiery ciapier, jany žadajuć skaracić svaje straty.
Danyja Frankfurckaj biržy pa canie biełaruskich ablihacyj, raźmieščanych letam 2020 hoda (pahašeńnie — 2031 hod)
Treciaja pryčyna źviazana z reputacyjnymi ryzykami. Da taho času, pakul trymalniki biełaruskich jeŭrabondaŭ atrymlivali dyvidendy ŭ cišyni, jany mahli nie zadumvacca ab reputacyi svajho daŭžnika abo zapluščvać vočy na palityčny i pravavy kantekst. Ale jak tolki pytańnie finansavańnia imi biełaruskaha ŭrada stała abmiarkoŭvacca ŭ kantekście palityčnaha kryzisu i parušeńniaŭ pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi, to ryzyka zaśviacicca ŭ hetaj historyi nabyła novy źmiest. U hetym vypadku reputacyjnyja straty tamu mohuć być značna vyšejšymi za realnyja ad prodažu biełaruskich dziaržablihacyj ciapier.
Chto ciapier kuplaje hetyja jeŭrabondy?
Cikavaść da vypuščanych letaś Minfinam jeŭrabondaŭ mohuć prajaŭlać biełarusy, rasijcy, a taksama zachodnija inviestary, jakija vierać u palityčnyja pieramieny ŭ Biełarusi.
— Pakupniki nabyvajuć jeŭrabondy Biełarusi ŭ raźliku na sychod Łukašenki, źmienu ŭłady i ŭrehulavańnie palityčnaha kryzisu, što pryviadzie da mocnaha rostu kacirovak biełaruskich jeŭrabondaŭ. U hetym vypadku takija inviestary zmohuć zarabić dadatkovy dachod na roście cany biełaruskich papier, — aceńvaje situacyju ekanamist. — Naprykład, my možam za ablihacyju naminałam u 200 tysiač dalaraŭ pry kaciroŭcy 92% zapłacić pa fakcie 184 tysiačy dalaraŭ. Heta aznačaje, što možna zarabić jak minimum 16 tysiač dalaraŭ na adnoj jeŭraablihacyi apošniaha vypusku.
Navošta naohuł jeŭrabondy, kali jość zvyčajnyja kredyty?
Jeŭrabondy ŭjaŭlajuć saboj kłasičnyja ablihacyi, jakija raźmiaščajucca pa zakanadaŭstvie jeŭrapiejskich dziaržaŭ i ZŠA. Hetyja kaštoŭnyja papiery, nasupierak naźvie, čaściej za ŭsio raźmiaščajucca ŭ dalarach.
— Emitent kaštoŭnych papier raźmiaščaje ablihacyi, u našym vypadku jeŭraablihacyi, a pakupnik hetych kaštoŭnych papier takim čynam pazyčaje ŭ ramkach hetaha instrumienta svaje hrašovyja srodki pad peŭnuju staŭku, jakaja nazyvajecca kuponnym prybytkam. Naprykład, kuponny prybytak pa vypusku červienia 2020 hoda z pahašeńniem u 2031-m składaje 6,378% hadavych, što vypłačvajecca raz na paŭhoda, — tłumačyć ekśpiert.
Raźmiaščeńnie takich kaštoŭnych papier — heta mahčymaść dla ŭrada Biełarusi i inšych rezidentaŭ krainy pryciahnuć na paraŭnalna kamfortnych umovach bujnyja sumy hrašovych srodkaŭ na dosyć praciahły pieryjad času.
— Heta važnaja krynica źniešnich zapazyčańniaŭ dla finansavańnia ekanamičnaha rostu Biełarusi. U hety momant u abaračeńni znachodzicca adrazu piać vypuskaŭ jeŭrabondaŭ urada na ahulnuju rekordnuju sumu 3,250 młrd dalaraŭ. Plus ablihacyi na sumu 500 młn dalaraŭ Banka raźvićcia, jaki pa sutnaści padkantrolny ŭradu, i 210 młn biełaruskich rubloŭ.
Navošta nam jeŭrabondy, kali pracenty pa ich vyšejšyja, čym pa kredytach Rasii ci MVF?
Sapraŭdy, kredyty mižnarodnych finansavych instytutaŭ i Rasii dla Biełarusi tańniejšyja za pryciahnieńnie srodkaŭ praź jeŭraablihacyi, tamu što pa sutnaści jany pradastaŭlajucca na lhotnych umovach.
— Heta instrumient tannaha finansavańnia, jaki pryciahvajecca na rynkavych umovach. Jaho pieravaha ŭ tym, što ŭrad i inšyja rezidenty Biełarusi mohuć pryciahnuć dosyć bujnyja sumy zamiežnych resursaŭ biez vykanańnia jakich-niebudź inšych ekanamičnych i palityčnych umoŭ, tamu što ŭ adroźnieńnie ad kredytaŭ Rasii i mižnarodnych finansavych instytutaŭ, pryciahnieńnie srodkaŭ nie supravadžajecca vykanańniem takich umoŭ, u tym liku niehałosnych. U hetym sensie jeŭrabondy — heta instrumient zabieśpiačeńnia ekanamičnaj niezaležnaści krainy, pakolki dazvalaje piersanifikavać hieahrafičnuju strukturu źniešniaha dziaržaŭnaha doŭhu, razam sa źnižeńniem zaležnaści ad asnoŭnaha zamiežnaha kredytora — Rasijskaj Fiederacyi.
Raźmiaščeńnie kaštoŭnych papier taksama dazvalaje subjektam haspadarańnia pryciahvać na roznyja prajekty bujnyja sumy, jakija składana znajści na ŭnutranym rynku.
Čym lepš ekanamičnaja situacyja ŭ krainie, čym bolš davieru da jaje, tym nižej staŭki. Naprykład, u śniežni minułaha hoda Ukraina raźmiaściła pad rekordna nizkuju prybytkovaść za historyju jaje niezaležnaści — 6,2% hadavych z pahašeńniem ŭ 2033 hodzie.
— Kali b u nas byŭ urehulavany palityčny kryzis, Biełaruś mahła b pryciahnuć zamiežnyja resursy pa rekordna nizkaj staŭcy, jakaja była b nižejšaja, čym va Ukrainy, mienš za 6% hadavych. Za košt novaha vypusku suvierennych jeŭrabondaŭ Minfin moh by pryciahnuć bolš tannyja doŭhija zamiežnyja resursy, tym samym źniziŭšy siaredni košt absłuhoŭvańnia źniešniaha dziarždoŭhu, a značyć i pamienšyć vydatki biudžetu na heta, — ličyć ekśpiert.
Inviestfondy pradajuć jeŭrabondy. A što nam z hetaha?
— Na toj ža Frankfurckaj biržy jość taki pakazčyk, jak prybytkovaść — ciapier jon 7,6505%. Prybytkovaść pa jeŭrabondach źjaŭlajecca adlustravańniem usiaho śpiektru krainavych ryzyk. Na hetuju kuponnuju prybytkovaść hladziać zamiežnyja inviestary i kredytory rezidentaŭ Biełarusi. Vidavočna, što na fonie paharšeńnia dostupu [da novych zamiežnych kredytaŭ] heta pryvodzić da padaražeńnia ŭsich źniešnich zapazyčańniaŭ, — tłumačyć Alaksandr Mucha. — Straty, źviazanyja z padaražeńniem novych źniešnich zapazyčańniaŭ i pradaŭžeńniem biahučych daŭhavych abaviazkaŭ (nie tolki ŭrada, ale taksama biełaruskich kampanij i bankaŭ — Zaŭv. red.), naminavanych u zamiežnaj valucie, mohuć vymiaracca sotniami miljonaŭ dalaraŭ.
Ale ŭsio ž rasprodaž jeŭrabondaŭ Biełarusi, jak i padaražeńnie patencyjnych źniešnich pazyk — heta nie chvaroba, a jaje simptom. Jon uskosna adlustroŭvaje acenki i vieru inviestaraŭ u biełaruskuju ekanomiku.
Kali palityčny kryzis nie budzie ŭrehulavany, na fonie ekanamičnych sankcyj ES, ZŠA i ich partnioraŭ, značnych płaciažoŭ pa vonkavym doŭhu va ŭmovach pahoršanaha dostupu da novych zamiežnych pazyk i vysokich devalvacyjnych čakańniaŭ ekanamičny spad praciahniecca. Heta moža vieści da rostu praterminavanaj zapazyčanaści kampanij i bankaŭ pa źniešnich kredytach, a pa łancužku i ŭnutry krainy.
— U kančatkovym vyniku heta pryviadzie da istotnaha paharšeńnia biełaruskich pradpryjemstvaŭ i bankaŭ, što pa łancužku vyljecca ŭ padzieńnie hrašovych prybytkaŭ nasielnictva ŭ realnym vyražeńni i ŭ dalaravym ekvivalencie.
