Viktar Marcinovič: 5 praviłaŭ anłajn-adukacyi, jakija daviadziecca zasvoić Minadu
Viktar Marcinovič z pazicyi vykładčyka dzielicca na budzma.by ułasnym dośviedam dystancyjnaha navučańnia, jakoje ŭžo daŭno praktykujecca ŭ EHU.
Chacieŭ by padkreślić: ja taksama Zoom-piesimist.
Ja taksama liču, što niama ničoha kaštoŭniejšaha za žyvy kantakt pamiž vykładčykam i studentam. Kali niama situacyi «vočy ŭ vočy», adukacyja maje ŭsie šansy pieratvarycca ŭ imitacyju i padman.
Ale voś i Nasim Taleb (jaki sam pa sabie nie vialiki aŭtarytet, ale jon z tych niešmatlikich, što 5 hadoŭ tamu pradbačyli najvialikšym vyklikam dla ekanomiki mienavita epidemiju) kaža, što tradycyjnaj adukacyi paśla pandemii moža prosta nie zastacca. Što najvialikšaj źmienaj, jakuju prynosić karanavirus, jość admova ad lubych fizičnych kantaktaŭ u škole i ŭniviersitecie.
EHU zasvoiŭ Moodle, Zoom i BlueJeans, kali nichto pra hetyja prahramy asabliva nie viedaŭ.
My byli pijanierami.
Situacyja adarvanaści vykładčykaŭ i studentaŭ ad stałaha miesca žycharstva zmusiła abžyvać budučyniu, kali pra kontury toj budučyni nichto i nie zadumvaŭsia. Ciapier pryjemna atrymlivać padziaki ad kalehaŭ samaj prestyžnaj u śviecie ŭstanovy Liberal Arts Education, amierykanskaha Bard College, u partniorstvie ź jakim naš univiersitet viadzie niekalki sumiesnych kursaŭ (na pazaminułym tydni ŭ maich studentaŭ byli cikavyja žyvyja debaty pa kursie Nations and Nationalism z Bard Berlin i AUCA).
Ciapier, kali parady Suśvietnaj arhanizacyi achovy zdaroŭja adnosna nieadkładnaha pierachodu na dystans u Biełarusi zrabilisia bolš nastojlivymi, kali da ich dałučyłasia i pradstaŭnictva AAN, prytrymlivacca raniejšaj pazicyi i nie pierasvarycca z usim śvietam, u tym liku z patencyjnymi kredytorami, Biełarusi ŭžo niemahčyma.
To voś niekalki paradaŭ.
1. «Pravierka viedaŭ» bolš niemahčymaja. Dystans — heta farmat, kali pierad vačyma studentaŭ i školnika — ekran, a pad rukoj — kłava. Prakantralavać, ci nie lezie jon u Google šukać adkaz na pytańnie, u jakim hodzie naradziŭsia Janka Kupała, technałahična niemahčyma. A sučasnaja moładź — vielmi śpiecyfičnyja ludzi. Nichto dahetul nie mieŭ takich mahčymaściaŭ viedać usio i nie viedaŭ pry hetym aničoha! To zamiest «pravierki viedaŭ» dziejnaść vykładčyka i nastaŭnika musić skancentravacca na prapanovie ich interpretacyi. Z Google lohka daviedacca, chto ŭdzielničaŭ u bitvie pad Oršaj, ale niemahčyma chutka daviedacca, jak by prajšła taja bitva, kali b VKŁ uznačalvaŭ Mindoŭh.
2. «Prysutnaść» vučniaŭ vymiarajecca ŭ siecivie zusim inakš: mikrafony ŭ Zoom i BlueJeans davodzicca adklučać, bo jany dajuć vialikija šumy, uklučanyja kamiery viaduć da łahaŭ. To vykładčyku davodzicca kamunikavać z čornymi prastakutnikami, jakija ažyvajuć tolki paśla prostych i adrasnych pytańniaŭ. Heta viadzie da taho, što bolšaść času ty byccam razmaŭlaješ sam z saboj, bačyš na ekranie tolki svoj tvar. Čym zajmajucca słuchačy, ci nie hulajucca jany tam u Dota 2 — vialikaje pytańnie. Adsiul niesuvymiernaja kolkaść vysiłkaŭ, patrebnych dla taho, kab «zastavacca cikavym».
3. Rychtujciesia da tekstavaj navały. Naohuł, u siecivie pracuješ značna bolš. Kolkaść hadzin, jakija davodzicca pryśviačać rabocie pa-za pracoŭnym hrafikam, pavialičvajecca, jak kolkaść chvorych na karanavirus u Biełarusi voś prosta ciapier. Kali ŭsie zadańni interpretacyjnyja, ich treba ŭvažliva čytać. Dajučy pry hetym razhornutyja pisanyja kamienty. Jak i pradkazvaŭ Umberta Eka ŭ časy, kali ŭsim navakoł padavałasia, što budučynia internetu — za vidosami, internet zastajecca tekstavaj źjavaj.
4. Biaspłatnaja viersija Zoom — heta piekła. U mianie asabista sarvalisia čatyry pary praz karystańnie hetaj štučkaj. Raniej, kali Zoom byŭ nikomu nie cikavy, adzinym niepryncypovym abmiežavańniem trial-viersii było toje, što praz kožnyja 40 chvilin treba było adklučacca i padklučacca nanoŭ. Paśla taho jak da Zoom padłučyłasia ŭsia płanieta, prahrama pačała zmušać karystalnikaŭ nabyvać płatnyja akaŭnty. Z «prykołaŭ» Zoom časoŭ apakalipsisu — nieabchodnaść zahadzia rehistravać zapłanavanyja zaniatki. I kali lekcyja ŭžo ŭniesienaja ŭ kalandar, Zoom vyrašaje sinchranizavacca z časam u Łos-Anželesie ci Bierlinie (ci inšym horadzie, ź jakoha ty zachodziŭ u svoj akaŭnt Google) i ŭ vyniku, kali treba pačynać zaniatki, sistema haścinna kaža, što jany ci to jašče nie pačalisia, ci to ŭžo skončylisia. Z pracazdolnych biaspłatnych zamianialnikaŭ Zoom mahu paraić Jitsi Meet: tam tolki treba mieć Chrome u jakaści braŭziera.
5. Kančatkovaja erozija roli nastaŭnika. Heta pačałosia, kali prafiesura straciła manapoliju na viedy, ale ciapier pahoršyłasia praz farmat anłajn-płatformaŭ. Dyzajn Zoom, BlueJeans i Jitsi zrobleny takim čynam, što anijakich ijerarchij u im nie zastajecca, usie roŭnyja, čutno i bačna taho, chto havoryć. Nastupstvam tut jość adčuvalnaje vypiačvańnie pasrednaści, niesučy bzduru, student ci vučań stračvaje «adčuvańnie kłasa», nie bačyć mikrareakcyj i mimiki astatnich. Jak ni dziŭna, ale heta nie viadzie da skasavańnia patreby ŭ viedach: Google — miesca, dzie možna znajści lubyja adkazy na lubyja pytańni, u tym liku adkazy pamyłkovyja. Čałaviek, jaki sapraŭdy niešta viedaje, robicca jašče bolš važnym. Ale tolki dla toj častki kłasa, jakaja imkniecca da viedaŭ. U astatnich zastajucca indyvidualnyja čaty, u jakich možna paralelna padžartoŭvać nad «Marjaj Ivanaŭnaj», budučy ŭpeŭnienymi ŭ tym, što jana hetych pisulek nie pabačyć.
Biełaruskaja sistema admietnaja tym, što z usich sił namahajecca žyć «jak było da».
Rańš jana trymałasia rytuałaŭ savieckaj nabrydzi, ciapier čaplajecca za tuju «narmalnaść», da jakoj pryzvyčaiłasia padčas darahoj nafty. Kali b situacyja ŭ śviecie (i ŭnutry Biełarusi!) była bolš biaśpiečnaj, siudy možna było b vazić ekskursii tych, chto nastalhuje pa śviecie «da karanavirusa». Ale byłoj «normy» nie budzie. Budučynia ŭžo tut. Čym chutčej Minad pačnie adaptavacca, tym mienš abituryjentaŭ budzie źbiahać za miažu, chapajučysia za Vilniu, Prahu ci Bierlin jak za apošni kvitok na Nojeŭ kaŭčeh.
