U čym hałoŭnyja prablemy chutkaj dapamohi? Manałoh zahadčyka stancyi ŭ adnym z rajcentraŭ
Pakul uvaha hramadstva pryciahnutaja da pracy miedykaŭ u suviazi z karanavirusam, kiraŭnik adnoj z rajonnych słužbaŭ chutkaj dapamohi śviazaŭsia z «Našaj Nivaj» praz telehram i raskazaŭ pra realii raboty.
Hety doktar choča źviarnuć publičnuju ŭvahu na prablemy śfiery, kab dać impuls ich vyrašeńniu.
My publikujem jaho słovy ŭ farmacie manałohu.
U čym hałoŭnaja prablema chutkaj?
Słužba chutkaj dapamohi ŭ Biełarusi padparadkoŭvajecca terytaryjalnym miedycynskim ustanovam, kali nie brać horad Minsk.
Voś tut, ja liču, u nas i pačynajucca ŭsie prablemy. U siaredniestatystyčnym rajonie chutkaja dapamoha — heta padraździaleńnie rajonnaj balnicy.
Čamu heta kiepska? Kala 70% vyklikaŭ u nas — tyja, na jakija chutkaja nie pavinna vyjazdžać uvohule: heta hałaŭny bol, niekrytyčnyja pavyšeńni cisku, inšyja niepahroźlivyja stany.
Jość ludzi, jakija ciaham niekalkich hadoŭ kožny dzień vyklikajuć sabie chutkuju zrabić ukoł, «kab nie baleła hałava», jość vykliki, kali ŭ čałavieka niešta nie tam zaśviarbieła — ja nie žartuju.
Chutkaja, pa sutnaści, padmianiaje rabotu paliklinik i ŭčastkovaj słužby, bo jany toje nie mohuć vykanać pa svaich arhanizacyjnych pryčynach.
Naš hałoŭny płanavy pakazčyk — heta kolkaść vyklikaŭ na tysiaču nasielnictva ŭ hod, ad jaho zaležać premii i hetak dalej.
I realnaja kolkaść vyklikaŭ prykładna ŭ 2-2,5 razu bolšaja za daviedzieny płan.
Kali pakazać realnuju kolkaść vyjezdaŭ, to akažacca, što terytaryjalnaja miedycynskaja słužba achovy zdaroŭja nie pracuje, tamu nas zmušajuć iści na roznyja chitryki, kab schavać heta: tak, dzionnyja vykliki zapisvajucca asobna i nie ŭklučajucca ŭ vynikovuju statystyku, jany iduć jak nieadkładnyja vykliki, jakija nibyta absłuhoŭvajuć palikliničnyja rabotniki.
Kiraŭniku rajonnaj ci haradskoj balnicy vyhadny taki stan rečaŭ, bo pa papierach atrymlivajecca, što vykanana bolš raboty za mienšy biudžet, tamu jon — efiektyŭny mieniedžar, chacia i ja, i jon viedajem, chto pracavaŭ nasamreč.
I tyja hrošy, jakija terytaryjalnaja miedycyna vydatkoŭvaje na chutkuju dapamohu! Kiraŭniki słaba ŭjaŭlajuć sabie patreby, finansavańnie idzie nie zusim, jak chaciełasia b, chacia ŭ krainie ŭžo jość prykłady, kali hrošy iduć biez trecich ruk naŭprost z abłasnoha biudžetu.
A hałoŭny doktar, jak praviła, pieradusim źviartaje ŭvahu na tuju śfieru, ź jakoj sam vyjšaŭ: chirurh — na chirurhiju, terapieŭt — na terapieŭtaŭ i hetak dalej.
Ahulny pryncyp kiravańnia ŭ tym, kab tušyć pažary — źviartać na niešta ŭvahu i vyrašać tolki tady, kali jano zaharełasia. A ŭ chutkaj, zdajecca, nie haryć: techničnaja ŭkamplektavanaść narmalnaja, ale nie na ŭzroŭni mahčymaściaŭ 2020 hoda. Tamu hrošy na ŭsio treba vyprošvać.
Rajonnaja pryviazka robić niemahčymym aptymizacyju vyklikaŭ. Heta kazki, što kali vam stanie kiepska na krai adnaho rajona, to da vas pryjedzie bryhada z susiedniaha — na praktycy takoje byvaje vielmi redka i patrabuje ciopłych adnosin miž kiraŭnikami balnic.
I tut nie treba vynachodzić rovara ci krucić koły ŭ inšy bok — dastatkova zirnuć, jak usio arhanizavana chacia b u prybałtaŭ, i skasavać terytarylny pryncyp padparadkavańnia.
Zarobki i pobyt:
Pahladzicie na pažarnikaŭ, ci ŭbačycie vy, kab tam ludzi byli ŭ roznaj formie ci pryjazdžali ŭ svaim? Rytaryčna.
U nas ža takoje pastajanna — u kahości štany formiennyja, u kahości svaje, niechta ŭ čyrvonym, niechta ŭ sinim, kašuli va ŭsich svaje, prynamsi ŭ nas.
Heta vyniki niepramoha finansavańnia i taktyki tušeńnia pažaraŭ, ja liču.
Zarobak maładoha fielčara, jaki ŭžo nie maje statusu maładoha śpiecyjalista, — 600 rubloŭ čystymi na adnu staŭku.
Hetaha mała, dyj ludziej zaŭsiody nie chapaje — balničnyja, adpačynki. Tamu ŭsie pracujuć na paŭtary, dźvie staŭki.
Paŭtary — heta 800 rubloŭ čystymi, ale vielmi šmat raboty.
Kiroŭca zarablaje pryblizna na 100 rubloŭ mienš.
Kaniečnie, fielčaram kryŭdna, jany na rabocie dniami i načami, a atrymlivajuć mienš za miedsiastru ŭ reanimacyi.
U daktaroŭ budzie 750 rubloŭ na ruki na staŭku, u zahadčyka chutkaj — 1000 rubloŭ čystymi.
Ludzi sychodziać pa dźviuch pryčynach: abo na piensiju, abo praz hrošy i pobyt. U chutkaj dapamozie, jak praviła, pracujuć fanaty, jakija hatovyja admaŭlacca ad lepšych prapanoŭ.
Naprykład, zarobak kasira ŭ rytejle bolšy za zarobak sanitarki ŭ chutkaj, da taho ž jašče i adpačyvaješ unačy. Fielčaru vyhadniej pajści ŭ punkt zdaroŭja na pradpryjemstva, kiroŭcu — u dalnabojščyki.
Ale da niejkaha času nie iduć. Ci nie sychodziać zusim i pracujuć, nizki im pakłon za heta.
Moładź sutykajecca z prablemaj žylla. Jana ad samaha pačatku, u pryncypie, bo ŭ Minzdaroŭja niama svaich niejkich internataŭ, prynamsi ŭ nas.
Ja chadžu pa inšych arhanizacyjach i vyprošvaju pakojčyk u internacie. Ale prychodzić momant, kali čałaviek bolš nie choča žyć u pakoi, a choča ŭ kvatery. I jamu hetuju kvateru treba kuplać, na što treba hrošy — jon idzie pracavać u inšaje miesca.
Vialikaja prablema taksama — prafiesijnaje vyharańnie. Heta kali pry pavieličeńni intensiŭnaści raboty padaje jaje jakaść.
Situacyja takaja: užo pad siaredzinu hoda ŭ siarednim rajonie tyja 900 hadzin, jakija možna pracavać zvyš staŭki, užo vypracavanyja. Pišucca zahady, vydumlajucca chitryki, kab heta abyści jurydyčna.
Ludzi mała byvajuć doma i tam tolki adsypajucca, arhanizavać adpačynak na rabocie niama jak: nie viadziecca havorki pra niejkija zony adpačynku z hulniavoj prystaŭkaj ci tenisnym stałom, bo zaŭsiody jość kudy ŭkłaści hrošy, kali jany jość.
Jak vyharańnie prajaŭlajecca na praktycy? Z taho, što zaŭvažaŭ ja, — zvyšdaśviedčany čałaviek u niejkich situacyjach, u jakich jon cudoŭna viedaje, jak dziejničać, robić niapravilna i potym sam nie moža heta patłumačyć: «Ja nie viedaju, pieraklin niejki», — kaža.
I ty jaho navat nie pakaraješ, bo jasna, ad čaho heta. Tady jaho treba prosta na adpačynak adpraŭlać.
U kirujučaha składu vyharańnie prajaŭlajecca ŭ niejkim manijakalnym razumieńni raboty: addača miljarda niezrazumiełych zahadaŭ i farmalnaje razumieńnie abaviazkaŭ.
Padrychtoŭka rabotnikaŭ:
Ja trymajusia dumki, što ŭ našych univiersitetach kafiedr ekstrannaj dapamohi jak takich niama. Moža być, niedzie jość, ale ŭ našym abłasnym univiersitecie niama.
U maim idealnym razumieńni luby vypusknik musić umieć akazvać ekstrannuju dapamohu pry pahroźlivych stanach. Ale bolšaść našych chirurhaŭ i terapieŭtaŭ ekstrannuju dapamohu akazvać nie ŭmiejuć — heta toje, što ja bačyŭ.
Ale heta našy ŭnutranyja pretenzii, kali hladzieć bolš šyroka: naša nasielnictva nie razumieje absalutna ničoha ŭ svaim zdaroŭi, a pieršaja dapamoha zaŭsiody akazvajecca tym, chto akazaŭsia pobač.
I nie tolki dapamoha, ludzi elemientarna nie viedajuć, kali treba vyklikać chutkuju, a kali treba adkryć aptečku. Kali treba samomu lacieć u balnicu, a kali dastatkova zaŭtra pajści ŭ palikliniku.
Tamu ja b niejak vučyŭ ludziej, ładziŭ niejkija prymusovyja kursy na pradpryjemstvach, kurs u škołach, kab ludzi sami viedali, jak siabie pavodzić. Nie adzin raz pakazać, jak cisnuć na hrudzi, a zamacavać hetyja viedy, jasna i dakładana, bo sami ludzi mahli b vyratavać šmat žyćciaŭ, jakija nie paśpiejem vyratavać my.
I z našaj kolkaściu rucinnych vyjezdaŭ, jak mnie zdajecca, u daktaroŭ i fielčaraŭ hublajecca navyk dziejańniaŭ u krytyčnych situacyjach. Adna sprava, kali ty pryjechaŭ na panos da niejkaha spažyvieckaha terarysta, i druhaja — realnaja biada: kroŭ, miasa, kali treba dziejničać chutka i biespamyłkova.
Takaja raspylenaść funkcyj chutkaj moža być niebiaśpiečnaj, kali my sutykniomsia z sapraŭdy šokavaj i maštabnaj situacyjaj.
