Baza adrasoŭ chvorych u publičnym dostupie i tatalny kantrol. Jak Sinhapuru ŭdałosia strymać Covid-19 — raskazvaje biełaruska
Pieršy vypadak karanavirusa ŭ Sinhapury zafiksavali jašče 23 studzienia. Na siońnia takich vypadkaŭ 212 — i nivodnaj śmierci.
Heta pry tym, što ščylnaść nasielnictva tut nadzvyčaj vysokaja, a kraina — adzin z asnoŭnych dziełavych partnioraŭ Kitaja.
Sinhapur nie ŭvodziŭ tatalny karancin, ale raspracavaŭ paśladoŭnuju sistemu prafiłaktyki, raskazała biełaruska Taćciana Ivaševič, jakaja była ŭ Sinhapury ŭ čas pandemii.
Fota Lily Banse, unsplash.com.
Kab nie dać virusu chutka raspaŭsiudžvacca, daktary tut adsočvajuć kožnaha chvoraha i łancužki jaho kantaktaŭ.
I nie tolki daktary.
Pra kožny vypadak miascovaja presa daje padrabiaznuju infarmacyju. Uzrost chvoraha, ad kaho i dzie zaraziŭsia, dzie žyvie, kim pracuje, kudy zachodziŭ. Jość navat mabilny dadatak, dzie adznačany hetyja adrasy. Kab kožny moh pilnavacca, kali jon byŭ u tym miescy ŭ toj čas.
Raśpisany ŭsie ahmiani zachvorvańnia. Naprykład, adna hrupa — heta tyja, chto śviatkavaŭ kitajski Novy hod u takim i takim restaranie, druhaja — prychadžanie takoj i takoj carkvy, treciaja — supracoŭniki takoj i takoj IT-kampanii i h.d. Heta ŭ tym liku i dla taho, kab ludzi, jakija mahčyma kantaktavali z chvorym, ale vypali z pola zroku miedykaŭ, sami źviarnulisia ŭ špital.
U Sinhapury infarmacyju pra chvorych (biez nazyvańnia imion) ličać publična važnaj, a nie miedyčnaj tajamnicaj.
Sinhapurskaja haziety The Straits Times zrabiła multymiedyjny prajekt pra ŭsie kiejsy.
Na ŭvachodzie ŭ fitnes-centry, chramy, administracyjnyja budynki naviednikam mierajuć tempieraturu i zapisvajuć ich dadzienyja ŭ žurnał.
Kali raptam akažacca, što tut byŭ chvory na karanavirus, heta dapamoža vyličyć koła kantaktaŭ. Plus pa horadzie visić vielmi šmat kamier videanazirańnia — dla vyvučeńnia zapisaŭ ź ich na čas pandemii naniali asobnych «detektyvaŭ».
Ciapier u kramach ažyjatažu niama. Ale pieršyja dni była panika. Ludzi źmiatali z pryłaŭkaŭ pradukty, jakija doŭha zachoŭvajucca, tualetnuju papieru. Vyras popyt na… preziervatyvy.
Ich vykarystoŭvali, jak napalečniki, kab naciskać na knopku ŭ lifcie. Paśla na pakupki ŭłady ŭviali abmiežavańni — u adny ruki adpuskać nie bolš za dva pački rysu, čatyry — makarony, dźvie ŭpakoŭki tualetnaj papiery i h.d.
Miežaŭ Sinhapur nie zakryvaŭ, ale zabaraniŭ ujezd tym, chto byŭ u krainach mocnaha raspaŭjudžvańnia epidemii — u Kitai, Paŭdniovaj Karei, Iranie, Paŭnočnaj Italii (ad paniadziełka u hety śpis dadaducca Ispanija, Francyja i Hiermanija). Zabarona tyčycca ŭ tym liku i tranzitnych rejsaŭ.
U miedustanovy i punkty ŭjezda nabrali časovych supracoŭnikaŭ, jakija mierajuć tempieraturu. Śpiecyjalnaj adukacyi nie patrabavałasia — zaprašali luboha, kamu spoŭniłasia 18.
Tym, chto pasprabuje schavać svoj stan zdaroŭja, pahražaje surjoznaje pakarańnie — štraf da $7000 ci aryšt na termin da paŭhoda.
Fota Duy Nguyen, unsplash.com.
Treba taksama ŭličvać, što ŭ Sinhapury nadzvyčaj efiektyŭnaja miedycyna (i vysoki ŭzrovień davieru nasielnictva da jaje), što dapamahaje ratavać chvorych u krytyčnym stanie.
Sinhapur — heta horad-dziaržava ŭ Paŭdniova-Uschodniaj Azii z prykładna 5,6 miljona žycharoŭ. Heta vysokaraźvitaja kraina i pry hetym paŭaŭtarytarny palityčny režym, adziny takoha kštałtu siarod ekanamična pieradavych krain.
Biełaruska Taćciana Ivaševič padarožničaje pa Azii i była ŭ Sinhapury paru dzion tamu. Jana padzialiłasia svaimi nazirańniami.
«Na pamiežnym kantroli ŭ aeraporcie zadavali pytańnie pra naviedanyja krainy za apošnija 14 dzion. Aficer uvažliva razhladała kožny štamp u maim pašparcie», — raskazvaje Taćciana.
Dośvied Sinhapura atrymaŭ vysokuju acenku Suśvietnaj arhanizacyi achovy zdaroŭja, naroŭni z padychodam Paŭdniovaj Karei. Choć hetyja krainy, jak susiedzi Kitaja, byli siarod pieršych achviar virusa, im udałosia davoli chutka źnizić kolkaść zaražeńniaŭ. A ličba śmiarotnych vypadkaŭ u ich vielmi nizkaja. Pa stanie na ranak 15 sakavika ŭ Karei pamierli 76 čałavieki z 8172 zaražanych, u Sinhapury — 0 z 212.
Ličba novych zaražeńniaŭ źnižajecca, choć novyja kłastary pieryjadyčna źjaŭlajucca — i heta niepaźbiežna, pakul karanavirus chodzić pa płaniecie.
I Kareja, i Sinhapur, (i Biełaruś taksama) dziejničajuć mietadam masavaha teściravańnia koła «pieršaha kantaktu» i «druhoha kantaktu». Ale jość i dva vialikija adroźnieńni. I Kareja, i Sinhapur vykarystoŭvali dla vyjaŭleńnia koła kantaktaŭ zaražanych danyja ź sistem videanazirańnia i mabilnych sietak. A ŭsia infarmacyja pra vypadki zaražeńnia adrazu robicca publičnaj, kab ludzi sami mahli pieraścierahacca. Biełaruskaja sanitarnaja słužba hetaha nie robić.
Taćciana adznačaje, što ŭ horadzie paŭsiul visiać abjavy pra asnoŭnyja praviły pavodzin padčas raspaŭsiudžvańnia virusa, šmat dzie prymacavany da ścienaŭ antysieptyčnyja srodki. Maski nadzietyja ŭ asnoŭnym tolki ŭ absłuhoŭvajučaha piersanała.
Bary i kramy adkryty, ale na ŭvachodzie ŭsich praviarajuć.
Biełaruska taksama raskazvaje, što Sinhapur karystajecca dronami. Jany zdolnyja nie tolki na toje, kab rabić zamiery tempieratury z pavietra. Drony mohuć raspylać dezinfiekujučyja srodki z vyšyni i patrulavać vializnyja płoščy.
Heta nie adzinaja technałahičnaja navacyja.
«Dziakujučy sinhapurskamu startapu KroniKare tempieraturu možna vyjaŭlać z dapamohaj kamier z termačujnikami. Jak heta pracuje? Śpiecyjalnaja sistema z dapamohaj infračyrvonaha vypramieńvańnia i kampjutarnaha zroku dapamaje vyjavić tempieraturu da 200 čałaviek za chvilinu. Dadzienyja vyvodziać na śpiecyjalny manitor.
Hetaja technałohija pracuje va ŭsich publičnych miescach: na ŭvachodzie ŭ handlovyja centry, kinateatry, vialikija praduktovyja kramy, banki, lakarni. Kali tempieratura čałavieka vyšej za 37,3, sistema pačynaje sihnalizavać pra niebiaśpieku».
Navat na ŭvachodzie ŭ hatel Taćciana prachodziła kantrol: joj kožny raz mierali tempieraturu śpiecyjalnym pryboram.
Taki strohi kantrol dazvoliŭ Sinhapuru svoječasova vyjaŭlać patencyjnych pieranosčykaŭ virusa.
