Palitołah: ZŠA nie buduć patrabavać, kab Biełaruś adyšła ad statusu sajuźnika Rasii
1 lutaha Biełaruś naviedaje dziaržaŭny sakratar ZŠA Majk Pampea. Doktar palityčnych navuk, dyrektar instytutu «Palityčnaja sfera» Andrej Kazakievič tłumačyć, čamu takaja važnaja dla Miensku padtrymka niezaležnaści Biełarusi z boku Vašynhtonu, i zajaŭlaje, što Biełaruś pry hetaj uładzie nie admovicca ad sajuźnickich adnosin z Rasiejaj, a Vašynhton nia budzie hetaha patrabavać, piša Radyjo Svaboda.
— Pra što śviedčyć sam fakt vizytu dziaržaŭnaha sakratara ZŠA Majka Pampea ŭ Miensk? Vizyt užo zahadzia možna nazvać «histaryčnym», bo heta samy vysoki amerykanski čynoŭnik, jaki naviedvaje Biełaruś paśla vizytu prezydenta Biła Klintana ŭ 1994 hodzie. Jak źmianiłasia staŭleńnie ZŠA da biełaruskaj tematyki za apošnija hady?
— Ja b razhladaŭ hety vizyt jak praciah toj pazytyŭnaj dynamiki ŭ dvuchbakovych stasunkach, jakaja ŭstalavałasia za apošnija dva hady. U minułym hodzie my taksama bačyli «histaryčnyja» vizyty amerykanskich čynoŭnikaŭ u Biełaruś, jakija tak i nazyvalisia. Tamu vizyt Pampea — heta lahičny praciah. Sapraŭdy, adnosiny źmianilisia, źmianiłasia toje, jakim čynam Biełaruś usprymajecca ŭ ZŠA.
Kali raniej pytańni rehijanalnaj biaśpieki ZŠA abmiarkoŭvali biez udziełu Biełarusi jak dziaržavy, praz svaich partneraŭ u rehijonie, to ciapier pramyja kantakty stali normaj.
— Jakija ciapier hałoŭnyja temy i patencyjnyja dasiahnieńni ŭ biełaruska-amerykanskich dačynieńniach? Jakija realistyčnyja mety baki mohuć pastavić pierad saboj, čaho varta dasiahnuć najbližejšym časam?
— Sytuacyja raźvivajecca vielmi dynamična, pazytyŭnyja źmieny adbyvajucca tolki dva hady. Baki pačynajuć ź vielmi nizkaha startu, Biełaruś farmalna dahetul maje samyja horšyja stasunki z ZŠA ŭ rehijonie — Miensk dahetul nia maje amerykanskaha ambasadara.
Tamu karotkaterminovaja meta — vyvieści stasunki na narmalny eŭrapiejski ŭzrovień. Kab Biełaruś mieła narmalnyja dyplamatyčnyja stasunki, zmahła adnavić svoj udzieł u roznych amerykanskich prahramach, kab byŭ abmien infarmacyjaj, kab u ZŠA lepš razumieli pazycyju i intaresy Miensku, kab heta ŭsio ŭličvałasia. Taksama raspracoŭka mapy kropkavaha ŭzajemadziejańnia, naprykład, u vajskovaj sfery.
To-bok meta pakul — heta narmalizacyja adnosin, a nie stvareńnie niejkich sumiesnych aljansaŭ i sajuzaŭ. Choć sytuatyŭna ZŠA mohuć być vielmi karysnymi dla Biełarusi.
— Źjaŭleńnie ŭ Miensku ambasadara ZŠA i adnaŭleńnie poŭnamaštabnaj pracy ambasady ZŠA ŭ Biełarusi. Baki mohuć uračysta abviaścić pra heta padčas vizytu i narešcie pastavić tut kropku?
— Heta było b pryhoža, i, mahčyma, hetaha možna čakać. Detali pakul nie publikujucca, adnak heta było b lahičnym.
— Jakija jość čyrvonyja linii ŭ adnosinach Miensku i Vašynhtonu — uličvajučy roznyja palityčnyja systemy i roznyja hieapalityčnyja nakiravanaści? Dzie taja miaža, za jakuju ZŠA i Biełaruś (pry ciapierašniaj uładzie) nikoli nie piarojduć, navat kali ŭdasca naładzić niejki paŭnavartasny dyjaloh?
— Chutčej za ŭsio, u bližejšaj perspektyvie Biełaruś nie admovicca ad sajuźnickich adnosin z Rasiejaj. Heta budzie zrabić vielmi składana, navat pry najaŭnaści vialikich prablemaŭ pamiž Mienskam i Maskvoj, što my zaraz i nazirajem. Vyjści z ADKB i pačać ščylna supracoŭničać z NATO — heta dla Miensku amal vyklučana.
Taksama nia dumaju, što Biełaruś moža radykalna źmianić svaju źniešniuju palityku, naprykład, padtrymlivać ZŠA pry hałasavańni ŭ AAN. Asabliva pa takich adčuvalnych dla Rasiei pytańniach, jak Ukraina dy inšyja.
Dumaju, što čyrvonaja linija dla Miensku (jak i dla Vašynhtonu) — nie parušać status-kvo jak sajuźnika Rasiei ŭ rehijonie. Biełaruskija ŭłady da hetaha nie hatovyja, heta moža vyklikać niepradkazalnuju reakcyju Rasiei. U svaju čarhu, dla ZŠA taksama niama sensu dziela Biełarusi vielmi mocna złavać Rasieju. Tamu ZŠA nia buduć zaachvočvać Biełaruś mocna adychodzić ad Rasiei ci zajmać radykalna antyrasiejskuju pazycyju na mižnarodnaj arenie. Ja dumaju, što abodva baki heta razumiejuć i bačać, što jość šmat čaho rabić u dvuchbakovych dačynieńniach i biaz hetaha.
— Jakim dyplamatyčnym i palityčnym sposabam ZŠA mohuć «abaranić» Biełaruś ad intehracyjnaha nacisku Rasiei? Što jany ŭ stanie zrabić, a čaho jany nia buduć i sprabavać rabić, kab nie złavać tuju ž Rasieju?
— Pierš za ŭsio, pazycyja ZŠA jak zvyšdziaržavy vielmi važnaja ŭ pytańni biełaruskaha suverenitetu. Što jon dla ich aznačaje? Kali b ZŠA pakazvali, što im usio roŭna, ci źniknie biełaruskaja niezaležnaja dziaržava, to heta značna spraščała b radykalnyja kroki z boku Rasiei. Kali ž vykazvajecca adnaznačnaja pazycyja, jak ciapier, što ZŠA padtrymlivajuć niezaležnaść Biełarusi i nia prymuć źniknieńnia biełaruskaj dziaržavy z mapy Eŭropy, to lubyja takija zachady Rasiei nia buduć pryznanyja ZŠA, a značyć, i ichnimi sajuźnikami. Usio heta vielmi mocny čyńnik strymlivańnia dla Rasiei.
Zaručycca takoj padtrymkaj dla biełaruskich uładaŭ vielmi važna. Takaja padtrymka ŭžo jość, i jana maje charaktar niepasrednaj kamunikacyi.
Akramia hetaha, ZŠA mohuć być krynicaj enerhanośbitaŭ. Albo niepasredna, albo praz kamunikacyju sa svaimi sajuźnikami. Tamu padtrymka ZŠA i ŭ hetym pytańni moža istotna ŭzmacnić pazycyi Miensku ŭ supraćstajańni z Rasiejaj.
— Staŭleńnie Miensku da vučeńniaŭ NATO i da pašyreńnia prysutnaści NATO ŭ rehijonie, najpierš u Polščy i Litvie, davoli nieadnaznačnaje. Prynamsi, my čuli roznyja zajavy biełaruskich vyšejšych čynoŭnikaŭ nakont hetaha. Nakolki heta moža stać składanaj temaj u adnosinach ZŠA i Biełarusi?
— Dumaju, surjoznaj prablemaj heta nia stanie. Naŭrad ci ŭ Biełarusi razhladajuć prysutnaść NATO ŭ rehijonie jak realnuju pahrozu. Tut pahroza chutčej uskosnaja. Bo čym bolšaja prysutnaść NATO ŭ rehijonie, tym bolš Rasieja budzie cisnuć na Biełaruś, kab pavialičvać vajskovaje supracoŭnictva, naprykład, adkryć rasiejskuju bazu.
Tamu stratehična Biełarusi takija zachady NATO nie patrebnyja, i ŭ hetym krynica nehatyŭnaj reakcyi na hetyja padziei. Ale ja nia dumaju, što Biełaruś sapraŭdy razhladaje rost prysutnaści NATO jak realnuju vajennuju pahrozu dla siabie (u adroźnieńnie ad Rasiei).
— Ci była realnaja intryha ŭ tym, što Pucin zaprašaŭ Łukašenku na sustreču ŭ Sočy mienavita na hetyja dni, na dni vizytu ŭ Miensk Pampiea? Ci pastaviła Maskva Łukašenku pierad peŭnym vybaram? I jon zrabiŭ vybar?
— Ja takoj intryhi nia baču. Miarkuju, u Rasiei razumiejuć, što nia tak važna, ci budzie hety vizyt, bo heta ŭžo fakt — Biełaruś maje pramyja stasunki z ZŠA i budzie ich raźvivać. Bolš istotna, što tam budzie abmiarkoŭvacca. Heta sapraŭdy moža chvalavać Rasieju, i nakont hetaha była niejkaja hulnia pamiž Mienskam i Maskvoj.
Sam vizyt Pampiea daŭno byŭ pryznačany, jaho pieranieśli z pryčyny iranskich padziej. Tym bolš ciapier kantakty pamiž Łukašenkam i Pucinym adbyvajucca rehularna. Dumaju, što, kab tam byŭ pradmiet dla istotnaj razmovy, jany b znajšli čas dla sustrečy, nie pieraškadžajučy pryjezdu Pampiea ŭ Miensk.
