«Hetyja ludzi zasłuhoŭvajuć śmierci». Pravasłaŭny biznesmien z-pad Hrodna patłumačyŭ svaju šyldu «pi***asam uvachod zabaronieny»
Alaksandr Malankoŭ raniej traplaŭ u ŚMI jak prykład biznesmiena, jaki pierajechaŭ u viosku i zaniaŭsia haspadarkaj. Ale niadaŭna uvahu miedyja i sacsietak pryciahnuła niezvyčajnaje azdableńnie bramy jaho siadziby: pobač ź vialikim nadpisam «Słava Isusu Chrystu» visić šylda z papiaredžańniem, što «pi**rasam uvachod zabaronieny».
«Naša Niva» pacikaviłasia ŭ Malankova, što prymusiła jaho pierabracca z Rasii ŭ Biełaruś, pabudavać žyćcio pa radykalnych pravasłaŭnych pryncypach i zaniacca sielskaj haspadarkaj. Malankoŭ, nie saromiejučysia ŭ vyrazach, adkazaŭ amal na ŭsie pytańni.
«Naša Niva»: U naviny vy trapili jak «maskoŭski biznesmien, jaki pierajechaŭ u biełaruskuju viosku». Ale ž sami vy, zdajecca, z Vaŭkavyska?
Alaksandr Malankoŭ: Ja naradziŭsia ŭ Hrodnie, a kali mnie było čatyry hady, siamja pierabrałasia ŭ Vaŭkavysk. Tam ja vyras, paśla škoły pastupiŭ u Maskvu, tam atrymaŭ dźvie vyšejšyja ekanamičnyja adukacyi. Padčas vučoby pačaŭ zajmacca finansavym biznesam: aŭdytarskija, buchhałtarskija pasłuhi.
U Maskvie ja pražyŭ 15 hadoŭ. U Biełaruś viarnuŭsia jašče ŭ 2007 hodzie, ale i pa siońnia čamuści mnie ŭsie prypisvajuć, što ja nibyta maskvič.
«NN»: A jak pryjšli da viery? Ci heta ad baćkoŭ?
AM: Nie. Moj tata ŭvohule byŭ partyjny, dyrektar zavoda. Mianie navat nie chryścili. Viera pryjšła niejak sama, z razumieńniem žyćcia. Nu i adnojčy ja jechaŭ u kamandziroŭku i ŭziaŭ z saboj Bibliju. A kamandziroŭka zaciahnułasia. Ja čytaŭ Bibliju, razvažaŭ. I pacichu pačaŭ prychodzić da viery. Nu i ŭzrost, zvyčajna ž ludzi z uzrostam prychodziać da Boha, na žal. Raniej vychoŭvali dziaciej z samaha małoha ŭzrostu, i zusim inšyja ludzi byli. I heta pry tym, što kamunistami było ŭsio zamaročana, ale ŭsio roŭna ludzi byli bližej da viery.
I ŭ Maskvie ja pačaŭ zadumvacca nad hetym. A paśla pierajezda ŭ Biełaruś i naradžeńnia pieršaha syna adbyłosia razumieńnie.
«NN»: A čamu vy viarnulisia z Maskvy ŭ Biełaruś?
AM: Ščyra — Boh viedaje. Ja nie mahu navat skazać. Voś tak u žyćci atrymałasia. Napeŭna, Boh vyratavaŭ, bo ŭ Maskvie ž zusim inakš žyćcio prachodzić.
U vyniku ja pierajechaŭ u Hrodna. Pačaŭ znoŭ zajmacca biznesam, mieŭ budaŭničuju kampaniju, kampaniju, jakaja zajmałasia pieravozkami. Ale ja pryjšoŭ da taho, što ŭsio heta biessensoŭna: usie hetyja biznesy, usio hetaje biehańnie, dziorhańnie… Heta nie maje nijakaha sensu dla vyratavańnia čałavieka, dla jaho budučaha viečnaha žyćcia.
I pryjšło ŭśviedamleńnie, što jeści niama čaho. Dziaciej karmić niama čym. Maju na ŭvazie jakaść praduktaŭ u kramach i supiermarkietach. Atrymlivajecca, kali ja budu hetym karmić dziaciej, hetaj parašaj, to ja prosta *uka.
Tamu ja pierajechaŭ na ziamlu, staŭ budavać dom, staŭ vyroščvać usio naturalnaje. Siońnia ja ŭ kramu zusim nie chadžu. Ničoha z praduktaŭ nie nabyvaju zusim.
«NN»: Heta vaš baćkoŭski dom ŭ vioscy, ci vy nabyvali?
AM: Nabyvaŭ ziamlu, paśla budavaŭ dom. Doŭha šukaŭ ziamlu, a paśla raptoŭna — bach! — i Boh pasłaŭ dobry nadzieł.
«NN»: A žonka vaša maskvička?
AM: Nie, jana biełaruska. Ja paznajomiŭsia ź joj u Hrodnie. Prosta na vulicy.
«NN»: Jana nie była suprać pierajezdu ŭ viosku?
AM: Pryvatnaja tema… Nie chočacca abmiarkoŭvać.
«NN»: A čym jana zajmałasia raniej?
AM: Nu, jak usie… Niedzie pracavała, štości rabiła… Karaciej, była niaščasnaja.
«NN»: Vy sami nazvali Ścierlihava svaim siabram [rasijski miljanier Hierman Ścierlihaŭ taksama ŭdaryŭsia ŭ chryścijanstva i pierabraŭsia ŭ viosku, paśla adkryŭ sietku kramaŭ z naturalnymi fiermierskimi praduktami. Mienavita na kramach Ścierlihava pačali źjaŭlacca šyldy «pi**rasam uvachod zabaronieny» — Red.]. Nakolki jon paŭpłyvaŭ na vaš siońniašni śvietapohlad?
AM: Tak, my ź im siabry, paznajomilisia jašče ŭ Maskvie. I my razam pradumvali ŭsio heta, abmiarkoŭvali. Nie toje, kab jon na mianie paŭpłyvaŭ, ci ja na jaho… Prosta paśla šlachi razyšlisia, i jon pieršy pierabraŭsia ŭ viosku, staŭ fiermieram. Ja vyrašyŭ jašče trochi biznesam pazajmacca, na žal… Heta byŭ absalutna stračany čas. Tak, z punktu hledžańnia sučasnaha haradžanina majo žyćcio było vydatnym i zajzdrosnym: i hrošy byli, i mašyny, uvohule, usio, što ja chacieŭ, ja mieŭ. Ale ž heta ničoha nie značyć, nie maje nijakaha dačynieńnia da sapraŭdnaha žyćcia. I siońnia ja heta razumieju.
Mnie 44 hady. U vioscy ja žyvu ŭžo 5 hadoŭ, chacia, kaniečnie, zadumvacca pra ŭsio heta pačaŭ našmat raniej — z naradžeńniem syna. Jamu ciapier 10 hadoŭ.
I ja spakojna žyvu, nikudy nie lezu. Ja skažu tak: kab u nas dziaržava i naš kiraŭnik bolš uvahi nadzialali sialanam, to nijakich prablem by nie było z nasielnictvam. Bo sielaninu nie treba nikudy chadzić, nie treba nijakija Płoščy. Jamu ŭsio heta nafih nie treba. U jaho musić być siamja — pažadana šmatdzietnaja, jak raniej było, — u jaho musić być nadzieł ziamli. Jon musić mieć mahčymaść pajści ŭ les, uziać biaspłatna drovy, što siońnia nielha zrabić. Jamu musić ułada pradastavić mahčymaść biaspłatna ŭziać les, kab pabudavać dom ci chleŭ. I pakul takija ludzi na siale jašče jość, da takoj madeli i treba imknucca, bo hetych ludziej usio mienš i mienš.
«NN»: Ale ž praz dastupnaść infarmacyi pašyrajecca i ŭrbanizacyja nasielnictva. I ŭsio bolš i bolš narodu budzie źjazdžać u harady.
AM: Hetaja dastupnaja infarmacyja ŭsia vyvieranaja, jana takaja, jakaja viadzie tolki ŭ padman. Usio, što ni pračytaješ — usio padman. Niejkuju litaraturu brydka čytać, kali ščyra.
«NN»: Majecie na ŭvazie mastackuju litaraturu?
AM: Nie, maju na ŭvazie naviny, usio takoje. A mastackuju litaraturu my vykinuli ŭsiu, dy ŭ mianie jaje nikoli asabliva i nie było. Heta ŭsio vydumki i chłuśnia. Navošta heta čytać?
«NN»: A što tady čytajecie? Bibliju?
AM: Tak, ja čytaju Śviatoje pisańnie. Nu i naviny jašče.
«NN»: A dzieci vašy što čytajuć?
AM: Dzieci historyju vučać.
«NN»: Rastłumačcie, kali łaska.
AM: Jany chodziać u zvyčajnuju škołu, a paśla ja ich vuču toj historyi, jakuju liču patrebnaj.
«NN»: Čym jana adroźnivajecca ad toj, jakuju vykładajuć u škole?
AM: Jana praŭdzivaja.
«NN»: Dyk a ŭ čym pryncypovaja roźnica?
AM: Nu davajcie, skažycie, što vučać u škole, ja vam skažu, čamu heta padman. Nazavicie luby fakt.
«NN»: Nu, naprykład, skasavańnie pryhonnaha prava.
AM: Heta ŭvohule kałasalny padman! Bo kali ludzi byli pryhonnymi, za ich adkazvaŭ pan. Voś nidzie heta nie pišuć, a tak u historyi było. Pan adkazvaŭ, kab ludzi byli nakormlenyja, apranutyja, mieli abutak, žyllo i hetak dalej. A kali pryhonnaje prava skasavali, to niekatoryja niadbajnyja pany prosta zmahli vyhaniać ludziej.
«NN»: Dyk na vašu dumku, nie treba było admianiać pryhonnaje prava?
AM: Moža i treba było, ale nie tak, jak heta zrabili. Bo prosta masa ludziej apynułasia na vulicy. Chtości pa duraści svajoj — o, ja volny, nu i pajšoŭ. I adrazu źjavilisia kradziažy, zabojstvy — bo heta ž usio uzajemaźviazanaje. Heta taksama, ja liču, dyviersija była.
«NN»: A vašym dzieciam zabaroniena karystacca internetam? Smartfonam?
AM: Ja nie zabaraniaju, ale ŭ ich niama hetaha ŭsiaho.
«NN»: Dyk a kali syn padraście i paprosić, maŭlaŭ, chaču noŭtbuk, chaču zarehistravacca ŭ sacsietkach?
AM: Heta jamu treba z hłuzdu źjechać, kab takoje paprasić. Bo ŭ jaho vialikaja haspadarka. Jamu 10 hadoŭ, ale kali siezon uborki ŭradžaju idzie, u majho syna 15 čałaviek u padnačalenych. I tamu jamu ŭsio heta [internet, smartfony] nafih nie treba. Kali jamu budzie 18 hadoŭ, jon užo zmoža rabić što choča, nabyvać sabie, što choča. Ale ja spadziajusia, što jon budzie razumnym čałaviekam. Ja nastojvać nie budu ni na čym — jak vychavaŭ sam, tak jaho ciapier i ŭsprymaj. Ale ja spadziajusia, što syn zastaniecca praciahvać spravu baćki, pracavać na ziamli.
«NN»: Nu i nielha nie spytać pra vašu šyldu «pi***asam uvachod zabaronieny» Navošta vy jaje ŭvohule pryčapili?
AM: Ja ž, dziakuj Bohu, nie adziny. Były ministr MUS ź imi zmahaŭsia, pamiataju, što padymaŭsia šum. A ŭvohule ŭ Biblii napisana, što padobnyja ludzi zasłuhoŭvajuć śmierci.
«NN»: I vy tak ličycie taksama?
AM: Kaniečnie, absalutna. Ja ž pravasłaŭny chryścijanin.
«NN»: Ale navošta viešać šyldu, što im uvachod da vas zabaronieny? Niaŭžo sprabavali zajści?
AM: Nie, nie sprabavali. A šylda treba, kab ludzi, kali prachodziać mima, zadumvalisia, što adbyvajecca. Bo pad hryfam talerantnaści jany ž prałaziać paŭsiul, lezuć jak ja nie viedaju chto. A niekatoryja ludzi ničoha nie bačać. I plus ja chacieŭ pakazać svajoj šyldaj, što ŭ samaj lepšaj sielskaj haspadarcy krainy zabaronieny ŭvachod dla hetych vyradkaŭ.
«NN»: Vy byvajecie za miažoj? U Jeŭropie?
AM: Byvaju, my nabyvajem tam techniku.
«NN»: I što vy budziecie rabić, kali raptam sustreniecie paračku hiejaŭ prosta na vulicy?
AM: Plunu ŭ ich bok i pajdu, a što mnie rabić? Kali ja ich prystralu, to mianie pasadziać. I što, mnie praź niejkaha pi**asa hublać mahčymaść vychoŭvać syna?
«NN»: Ale ž vyraz pra «pi**asaŭ» visić u vas na bramie pobač z nadpisam «Słava Isusu Chrystu». Ja nie nastolki pahłybleny ŭ pravasłaŭje, tamu padkažycie, ci heta dapuščalna, kab imia Božaha Syna było pobač z takim vyrazam?
AM: Čamu nie? Heta ž napisana ŭ Śviatym pisańni, vy, moža, nie pačuli? Padobnyja ludzi zasłuhoŭvajuć śmierci, ja ž kazaŭ užo.
«NN»: Ja zaraz kankretna pra farmuloku — u carkvie ž, napeŭna, nielha tak vykazvacca?
AM: Tolki tak i treba vykazvacca, spytajcie luboha baciušku. Ci tak zvanaha baciušku. Prosta jany hetaha čamuści nie kažuć.
«NN»: Čamu «tak zvanaha»? Majecie pretenzii da aficyjnaj carkvy?
AM: Nie, vy što, jakija ja mahu mieć pretenzii. Dzie ja, a dzie hetaja machina. Nijakich pretenzij u mianie da ich niama, chaj jany jak chočuć, tak i hazujuć.
«NN»: Ale vaša piersanalnaja viera trochi adroźnivajecca, ja pravilna razumieju?
AM: Nu ja nie padtrymlivaju aborty, nie padtrymlivaju razvody. Ja nie padtrymlivaju pi**asaŭ. Ja suprać transpłantałohii. A jany ŭsio heta robiać.
«NN»: Nu słuchajcie, naŭrad ci vy budziecie suprać transpłantałohii, kali raptam pierasadka orhanaŭ spatrebicca vašamu dziciaci. Ci što, prosta daścio jamu pamierci?
AM: Davajcie nie budziem pahłyblacca ŭ hetuju temu, ładna? Vy mianie ŭsio roŭna nie zrazumiejecie, i 90% vašych čytačoŭ taksama.
«NN»: Jasna. A vy ščaślivy čałaviek?
AM: Nu pa-roznamu byvaje. Zbolšaha — tak. Ni pra što nie škaduju. U mianie 100 hiektaraŭ ziamli, ciapier płanujem jašče 100 ŭziać. Raźvivajemsia. My viadziem arhaničnaje ziemlarobstva, ani kropli chimii nie vykarystoŭvajem. Toje, što vyroščvajem, spakojna advozim dzieciam z čystym sumleńniem i dušoju. My kali našu bulbu na analizy advieźli, tam prosta abałdzieli, kažuć: my takoj bulby nie bačyli hadoŭ dvaccać!
