Kłoŭny Jury Tarasionak i Natalla Suvorava raskazvajuć pra svaje pryhody: U hateli ŭ Salihorsku načavali razam ź miadźviedzichaj
Zaŭvažali la cyrka ŭ Minsku skulpturu kłoŭna? Dyk voś jaje skulptar Siarhiej Bandarenka lapiŭ z našaha surazmoŭcy, kłoŭna Juryja Tarasionka, jaki addaŭ hetaj nialohkaj i časam zusim nie śmiešnaj prafiesii 37 hod svajho žyćcia.
Nie tak daŭno Jury syšoŭ ź Biełdziaržcyrka i praciahvaje zajmacca lubimaj pracaj užo ŭ kamiercyjnych prajektach, a jaho žonka, Natalla Suvorava, na siońniašni dzień adziny kłoŭn, jaki praciahvaje pracavać u štacie našaha cyrka. Akramia pracy kłoŭna, Natalla vystupaje z dresiravanymi sabakami, a taksama krucić chuła-chupy.
Jury Tarasionak i Natalla Suvorava. Duet i na scenie, i pa žyćci.
Siamiejny i tvorčy duet kłoŭnaŭ Juryja i Natalli prychilniki cyrka viedajuć pad imionami pan Žoržyk i Haŭroš.
Pra tych, «kim zapaŭniajuć pierapynak», i čamu ni Natalla, ni Jury na heta nie skardziacca, u hutarcy z «Našaj Nivaj».
«Nami nie zapaŭniajuć pierapynak, kłoŭny — samyja važnyja ludzi ŭ cyrku»
Pačać treba z taho, što ampłua Natalli i Juryja ŭ cyrku — heta dyvanovy. Heta kłoŭny, jakija vystupajuć padčas źmieny dyvana ŭ paŭzach pamiž vystupami inšych artystaŭ.
«Nas zusim nie kryŭdzić, što my vychodzim pamiž vystupami inšych artystaŭ, nas kryŭdzić, kali kiraŭnictva cyrka zatrymlivaje zarobak», — śmiajecca Juryj Tarasionak.
Nasamreč, Jury i Natalla ličać, što dyvanovy — heta samaja prestyžnaja prafiesija ŭ cyrku.
«Vy nie zaŭvažycie, kali, naprykład, admienicca vystup pavietranaha himnasta ci ekvilibrysta, a kali ŭ pradstaŭleńni nie budzie kłoŭna — heta ŭžo nie cyrk. My — dyvanovyja — heta stryžań usioj prahramy. Pasprabujcie skancentravać uvahu publiki tolki na sabie, kali ŭniforma ŭ hety čas rasstaŭlaje tumby, rychtuje maniež. Heta vialikaje mastactva», — upeŭnieny Jury Tarasionak.
Hrymiorki kłoŭnaŭ va ŭsich cyrkach znachodziacca na pieršym paviersie akurat la vychadu na maniež.
«Tamu što kłoŭny ŭ cyrku hałoŭnyja. Jość kłoŭny hulniavyja, jak my z Natašaj, jość trukavyja. Jość sumnyja, jość viasiołyja, jość biełyja, jość rudyja. Ale va ŭsich nas zadača adna — ulubić publiku ŭ cyrk. I što samaje važnaje, ulubić maleńkich dzietak u cyrk. Tamu što kali darosły čałaviek, navat kali jamu nie śmiešna, moža tabie padyhrać, to dziciačyja vočy nie padmanieš. I kali dzicia tabie vieryć, śmiajecca, supieražyvaje tabie, značyć, vobraz skłaŭsia»,— upeŭnieny Jury.
Zaraz ciažka ŭ heta pavieryć, ale Jury Tarasionak u kłaŭnadu pryjšoŭ z akrabatyki.
«U dziacinstvie ja zajmaŭsia spartyŭnaj himnastykaj, atrymaŭ majstra sportu i staŭ razumieć, što čempijon užo ź mianie nie atrymajecca. Staŭ šukać, čym zajmacca. U DK Traktarnaha zavoda ŭ toj čas była vielmi mocnaja cyrkavaja studyja, pajšoŭ tudy. Niejak da nas pryjšli akrabaty z cyrka, jany šukali ŭ numar čałavieka, paprasili mianie prademanstravać, što ja ŭmieju. Ja pakazaŭ, jany mianie zapytalisia: «Pojdzieš da nas?» Ja taki: a čamu b nie pajści. Hady čatyry ja byŭ akrabatam, ale ŭsio čaściej hladzieŭ u bok kłoŭnaŭ. Nievierahodna padabałasia. Nu i pastupova staŭ zajmacca vyklučna kłaŭnadaj. I tak užo 37 hadoŭ», — dzielicca Juryj.
Tut, u Biełdziaržcyrku, Juryj sustreŭ i svoj los, Natašu Suvoravu, jakaja vystupała ŭ numary z chuła-chupami.
«Pryhladaŭsia da jaje, paśla pažanilisia, pracavali razam u cyrku, ale ŭ roznych numarach. I tolki praź niejki doŭhi pieryjad, kali mnie spatrebiŭsia asistent u numar, ja paprasiŭ Natašu», — raskazvaje Juryj.
«Ja adniekvałasia, kazała, što vyniesu niešta z rekvizitu, chucieńka padam i źbiahu z manieža. A tam pa siužecie treba było, kab ja abbiehła kłoŭna, ja tak i zrabiła. I padčas vystupleńnia Jury vypadkova mocna mianie šturchnuŭ, ja ad niečakanaści šmiaknułasia na piatuju kropku. I ŭsie zaśmiajalisia. Ja ad žachu, soramu, źbiantežanaści i razhublenaści nie viedała, kudy mnie padziecca, dumała, voś prosta zaraz źbiahu z manieža i bolš nikoli ŭ žyćci nie vyjdu na jaho. Ale ludzi śmiajalisia. Ja padumała: a raptam u mianie sapraŭdy atrymlivajecca być śmiešnaj?» — uklučajecca ŭ razmovu Natalla Suvorava.
Nataša i Juryj nikoli da cyrka dačynieńnia nie mieli. Jany nie vychoŭvalisia ŭ cyrkavych dynastyjach.
Natalla taksama pryjšła ŭ cyrk z himnastyki. Skončyła cyrkavuju studyju ŭ Maładziečnie. Z numaram z chuła-chupami jaje ŭziali na pracu ŭ fiłarmoniju. Paśla zaprasili ŭ šapito. I ŭžo potym uziali na pracu ŭ Biełdziaržcyrk, dzie i siońnia jana praciahvaje vystupać.
Ceły hod nie być doma dla kłoŭna —narmalna
Jašče ŭ adnoj viadomaj pieśni pra cyrkavych artystaŭ śpiavajecca, što ich dom — heta furhončyk u poli čystym. I heta praŭda.
«Adna prahrama stavicca na niekalki hadoŭ. I ŭ adnym i tym ža cyrku prahramu možna pakazvać nie čaściej čym raz na try hady. Tamu hastroli i cyrki šapito — heta chleb cyrkavych artystaŭ. Chleb ciažki. U nas ža niama numaroŭ-luks. Byvaje, pryjeździeš na hastroli, a cyrk tolki rasstaŭlajuć, tam navat prybiralni niama», — raskazvaje Juryj.
Ź Biełdziaržcyrkam Juryj i Natalla abjechali pałovu śvietu.
«Biełaruski cyrk — heta najlepšyja tradycyi savieckaj cyrkavoj škoły, samaj mocnaj u śviecie. Vy skažacie, što Dziu Salej samy viadomy cyrk. Ja nie pahadžusia. Dziu Salej — heta teatr, šou, ale nie cyrk. Raskažycie, jak možna hladzieć na žanhlora, jaki vystupaje na zadnim płanie pierad dvaccaćciu artystami kardebaletu?» — raspaviadaje Juryj.
Kali ŭ časy isnavańnia Savieckaha Sajuza hastroli ładzilisia ŭ asnoŭnym pa sajuznych respublikach i pa siabroŭskich krainach, to ciapier hieahrafija hastrolaŭ biełaruskaha cyrka achoplivaje ledźvie nie ŭvieś śviet.
«Nas vielmi ciopła prymajuć u arabskich krainach», — raskazvaje Juryj.
«U Kuviejcie była śmiešnaja historyja, — dadaje Natalla i raskazvaje dalej: — Naš numar pan Žoržyk i Haŭroš — heta historyja biełaha, surjoznaha kłoŭna, jakoha ihraje Juryj, pana Žorža, i mianie, rudoha kłoŭna — hareźlivaha chłopčyka Haŭroša. Numar-trasfarmacyja. Ja padčas numara dureju, daju kłoŭnu vyśpiatka, chiba što nie staju na hałavie. A ŭ kancy našaha pradstaŭleńnia zdymaju kaścium chłopčyka i zastajusia na kamplimient — heta tak nazyvajecca pakłon — u pryhožaj bliskučaj sukiency. Zdymaju kapialuš, pad jakim chavajecca maja doŭhaja bialavaja šavialura. Tak było ŭ Kuviejcie. Ja transfarmujusia, i ŭ zale nastupaje miortvaja cišynia… A heta momant, kali publika ŭžo pavinna apładziravać. Voś my tak staim ź Juram, łypajem vačyma, i nie možam zrazumieć: heta my voś tolki što pravalilisia? Paŭza, zdajecca, doŭžyłasia viečnaść. I raptam usie hetyja araby padskokvajuć ź miesca i pačynajuć kryčać ad zachapleńnia. Dla ich nastolki niečakanym i šakujučym było toje, što za vobrazam chłopčyka Haŭroša chavajusia ja», — raskazvaje Natalla.
A zdarałasia za doŭhaje tvorčaje žyćcio ŭ našych hierojaŭ i takoje, što pieraapranacca nie było ŭ što.
«Voś litaralna dva miesiacy tamu my hastralavali ŭ Simfieropali [u aneksavanym Krymie — «NN»], a Jura zabyŭsia čamadan z maimi rečami ŭ numary haścinicy. Pryjechali my tudy za dva dni da vystupu, a ŭ mianie sa sceničnaha kaściuma tolki štany. Što rabić? Znajšli na miescy atelje, dzie terminova pašyli patrebnuju kiepku. I vielmi paščaściła, što ŭ Sievastopali zaraz žyvie vydatny biełaruski kłoŭn Fiodar Hulevič. My pratelefanavali jamu, jon skazaŭ: padjazdžajcie, što-niebudź vam padbiarom. I jon mnie addaŭ na vystupleńnie svaje kłoŭnskija čaraviki 43 pamieru. A ja ž našu 35! Karaciej, jon vyratavaŭ naša vystupleńnie», — raskazvaje Natalla.
Ci viedali vy, što kłoŭny svaje nasy nie kuplajuć u kramie, a lepiać sami z papje-maše kankretna pad svoj nos?
«Navat u takich fors-mažornych situacyjach kłoŭn pavinien vychodzić i pracavać. Na vystupleńni dyvanovych zaviazany ŭsie numary prahramy. Nielha zachvareć, nie pryjści. Ja pamiataju, kali ŭ mianie pamierła babula, mnie paviedamili heta akurat pierad vystupam, i ja vymušany byŭ zhłynuć ślozy i vyjści na maniež. Byŭ taki vypadak z našymi kalehami. Kłoŭn złamaŭ nahu i, kab nie zryvać vystupleńnia, razmalavaŭ hips i mylicu pad biarozu i vystupaŭ tak», — dadaje Juryj.
Da žyviołaŭ u cyrku staviacca jak da dziaciej
Juryj i Natalla pryznajucca, što najbolš zaraz ceniacca artysty, jakija mohuć pracavać u cyrkavoj prahramie niekalki numaroŭ. Akramia hulniavoj kłaŭnady, Žoržyk i Haŭroš pakazvajuć numar z dresiravanymi sabačkami.
«Z nami sabaki pracujuć užo šmat hadoŭ. Naš papularny numar nazyvajecca «Aryfmietyka», naš pudziel ličyć da 10 i rašaje niekatoryja matematyčnyja prykłady. Druhi naš sabačka — tancor», — raskazvaje Natalla.
«Niapraŭda, što žyvioły ŭ cyrku pakutujuć. I toje, što ŭ cyrku žyvioły vystupajuć, heta narmalna. Zrazumiejcie, ciapier niama ŭtajmavalnikaŭ, a jość dresiroŭščyki. I paviercie, jany svaich žyvioł vielmi lubiać, nie ździekujucca ź ich. A dresiroŭka — heta taki ž elemient vychavańnia, jak vy vychoŭvajecie svaich chatnich hadavancaŭ», — ličyć Juryj.
Natalla i Juryj uspaminajuć, jak dresiroŭcy paddaŭsia ich chatni hadavaniec — 5-mietrovy piton Piatrovič.
«Jon adhukaŭsia na śvist. Byvaje, ja jaho zhublu niedzie ŭ kvatery, pazavu śvistam, hladžu, jon pavolna padymaje hałavu — akazvajecca, što jon na miescy», — raskazvaje Natalla.
«Sapraŭdy, Piatrovič pryznavaŭ tolki Natallu. Viedajecie, u Indyi pitony navat damy achoŭvajuć. Voś naš Piatrovič achoŭvaŭ Natallu. Jak tolki jana jaho padklikała, jon poŭz pahladzieć, ci ŭsio ź joj u paradku. Jon i spaŭ z nami razam. Oj, Natalla naohuł biasstrašnaja. U Salihorsku ŭ numary ź miadźviedzichaj načavała», — kaža Juryj.
Paśla hetaha vypadku dyrektarka salihorskaj haścinicy «Novaje Paleśsie» paabiacała nie toje što ź miadźviedziami, a navat samich artystaŭ cyrka ŭ haścinicy bolš nie sialić.
Sprava była tak. Artyst cyrka, dresiroŭščyk Siarhiej Pryčynič, vielmi paprasiŭ administracyju haścinicy zasialić jaho ŭ numar razam ź miadźviedzichaj Žyzel. Tyja pahadzilisia. Ale Siarhieju treba było syści nienadoŭha, jon paprasiŭ Natallu pryhledzieć za svajoj lubimicaj.
«Daŭ mnie pałku, jakoj ja pavinna była rabić miadźviedzisie «nu-nu» i syšoŭ. Jak tolki dźviery začynilisia, Žyzel adabrała ŭ mianie tuju pałku. A čas byŭ poźni. Ja stamiłasia, baču, što miadźviedzicha sama sabie niešta hulajecca, kapošycca, smokča łapu, ja i zasnuła. Kali pračnułasia, ubačyła, što ŭ numary ni štor niama, ni špaleraŭ. Žyzel pazabaŭlałasia», — raskazvaje Natalla.
«Miadźviedzi — samyja niepradkazalnyja istoty ŭ cyrku. Kali drapiežnika možna praličyć, ubačyć, što toj ža tyhr rychtujecca napadać, to miadźviedź usio robić spadciška. A potym jašče advierniecca, maŭlaŭ: «Nie, heta nie ja». Byŭ jašče vypadak, kali na hastroli ŭ Kalininhrad my jechali ŭ kupe z šympanze Aziza Askarana. Taksama paprasili pravadnika ciahnika puścić. Ujavicie sabie karcinu. Vy idziacie pa kalidory, a z kupe vysoŭvajecca vałasataja ruka i ciahnie vas unutr. Darečy, šympanze kaštuje 25 tysiač jeŭra. I artyst-dresiroŭščyk nabyvaje žyvioł za svaje hrošy. Jak vy dumajecie, ci budzie jon ź jaho paśla ździekavacca? Chacia, treba ŭsio ž pryznacca, što ŭ siamji nie biez vyradka. Ale heta ŭsio ž nie dresiroŭščyki», — dadaje Juryj.
«Chutka Novy hod. Užo treba rychtavać prahramu dla ranišnikaŭ. Heta samaja haračaja para ŭ artystaŭ cyrka. U dzień, byvaje, dajem pa čatyry pradstaŭleńni. I heta z zarobkam u 400 rubloŭ. Tak što biełaruski cyrk — heta daloka nie tak viesieła, jak zdajecca», —kaža Juryj.
«Ale ŭsio roŭna inšaj prafiesii my sabie nie ŭjaŭlajem», — dadaje Natalla.
