Jak byłyja siabry kinuli Arkadzia Izraileviča na miljon jeŭra
U asiarodkach minskich biznesoŭcaŭ užo peŭny čas chodziać razmovy, što adna ź niekali viadomych biznes-siemjaŭ prydumała sposab «lehalna» brać hrošy ŭ niedziaržaŭnych struktur i nie addavać. Achviary, maŭlaŭ, nijak nie mohuć viarnuć hrošy praź jurydyčnyja chitryki — siarod paciarpiełych i banki, i byłyja rabotniki, i biznes-partniory.
Havorka idzie pra siamju Mierkulaŭ — Śviatłanu i Dźmitryja, byłych kaśmietyčnych manapalistaŭ krainy. Admietna, što siarod kinutych pieradusim nazyvajecca ich daŭni kampańjon Arkadź Izrailevič i jahony siabar Uładlen Vialicki.
«Naša Niva» raźbirałasia ŭ hetaj historyi.
Najpierš treba patłumačyć, chto takija Mierkuli. Hramadstva vielmi mała viedaje pra niepubličnych biznesmienaŭ, chacia ich abaroty časam hihanckija.
Dźmitryj Mierkul naradziŭsia ŭ Minsku, jahonyja baćki z Puchavickaha rajona. U 1987-m skončyŭ narhas i pajšoŭ u bankiry, źmianiŭšy niekalki miescaŭ pracy: pačynaŭ jašče z «Budbanka» i dajšoŭ da namieśnika staršyni praŭleńnia «PošukBanka». Ale apošniaja historyja skončyłasia kryminalnymi spravami: bank nabraŭ hrošaj układčykaŭ biez mahčymaści ich viarnuć, uźnikła niešta kštałtu piramidy. Sam Mierkul paśla hetaj historyi bolš nie moh atrymać akredytacyju Nacbanka, tamu syšoŭ u biznes.
Dźmitryj Mierkul.
Siamiejnuju spravu jon raźvivaŭ razam z žonkaj Śviatłanaj. Jana naradziłasia ŭ Tbilisi, ale z baćkami pierabrałasia ŭ Minsk jašče dziciom. Jak i muž, skončyła narhas. Jaje biznes pačynaŭsia ź siekcyi ŭ HUMie, a pośpiech pryjšoŭ razam z uvarvańniem na biełaruski rynak zamiežnych brendaŭ: u 1993-m jana pieršaj zdoleła damovicca z francuzskim L'Oréal na pastaŭku kaśmietyki ŭ Biełaruś, staŭšy adzinym dystrybjutaram na rynku.
Śviatłana Mierkul.
Prybytki byli kałasalnyja! U najlepšyja hady Mierkuli atrymlivali miljony dalaraŭ i nie admaŭlali sabie ŭ samych vykštałconych žadańniach: jeździli na safary, zdymali VIP-łožu na adkrytym čempijanacie Francyi pa tenisie.
Siamja Mierkulaŭ šukała, kudy dziavać zvyšprybytki. Tak, kala $12 miljonaŭ jany ŭkłali ŭ łahistyčny centr u Kaladzičach.
Jany vykuplali sanatoryi i hrazielačebnicy, zasnavali biznes pa prodažy kaśmietyki i luksavaha adzieńnia — vazili navat «Bryjoni», jaki potym źjaŭlaŭsia na plačach isteblišmienta. Ale ŭ Biełarusi rynak dla takoha praduktu nie nadta spryjalny, tamu straty ŭ biznesie z adzieńniem pakryvalisia kaśmietykaj.
Schiema, pa jakoj vioŭsia biznes, była typovaj dla Biełarusi, ale «na tonieńkaha» — na padobnym pahareŭ, naprykład, Alaksandr Muraŭjoŭ (adzin z byłych uładalnikaŭ zavoda «Motavieła», prysudžany da 11 hadoŭ pazbaŭleńnia voli z kanfiskacyjaj majomaści): bolšaść padkantrolnych firmaŭ nie naležali Mierkulam naŭprost, dyrektarami i ŭłaśnikami tam byli inšyja ludzi, chacia niepasredna kiravali ŭsim Mierkuli.
Ej.by uklučaŭ Śviatłanu Mierkul u top-25 samych paśpiachovych biełaruskich biznes-vumien.
Datyčnyja da ich biznesu kažuć, što ŭ čas, kali «kamiercyja źvinić», ludzi mohuć hublać adčuvańnie miažy miž svaimi i kredytnymi hrašyma.
A kredytaŭ tych na pik raboty nabrałasia na $16 miljonaŭ! I treba takomu adbycca, što ŭsio lasnułasia, dy jašče i praz ukrainski Majdan. Prynamsi tak situacyju padajuć byłyja rabotniki firmaŭ.
«Sprava była tak: Mierkuli ž byli manapalistami ŭ śfiery pastavak kaśmietyki L'Oréal. Spačatku pracavali z Francyjaj, potym z rasijskim dystrybjutaram, potym z Ukrainaj. Ale praz Majdan i ŭsie hetyja chvalavańni ŭkrainski ofis na čas prypyniŭ svaju rabotu, a potym i ŭvohule syšoŭ u miesiačny adpačynak, pastaŭki padviśli. Śviatłana vyrašyła viarnucca da pracy praz Maskvu. Ale siamja nie spracavałasia z načalstvam rasijskaha dystrybjutara, u vyniku čaho manapolija była stračanaja.
Rasijanie adhruzili nam pradukcyju, zdajecca, na dva miljony dalaraŭ, a potym skazali «ŭsio». Pazvanili ŭ «Miłu», «Jeŭrahandal», «Vostraŭ čyścini» i skazali, što kaśmietyku možna brać nie ŭ Mierkulaŭ, a naŭprost u Maskvie.
I tuju kaśmietyku, što była, daviałosia pradavać z dyskontam. Biznes patrabavaŭ vializnych abarotnych srodkaŭ — i adzieńnie, i kaśmietyka. Zakup adnoj kalekcyi adzieńnia, naprykład, — heta 300 tysiač jeŭra. Kaśmietyka — miljony», — raskazaŭ «Našaj Nivie» adzin ź mieniedžaraŭ.
Pa jahonych słovach, kali stała jasna, što vychadu da kłandajka niama, daŭhi pa kredytach składali kala $16 miljonaŭ. I nabiralisia novyja!
««Biełhazprambanku» — kala $8 miljonaŭ, «Biełaruskamu narodnamu banku» — kala $600 tysiač, «Parytetbanku» — bolš za $800 tysiač, i inšym, i inšym… U tym liku firmam i prosta ludziam. Ale šmat z kim udałosia raźličycca — łahistyčny centr zabrali za $5 miljonaŭ, «Biełhazprambank» zabraŭ ofis. Razyšłasia ŭsia majomaść, da jakoj možna było jurydyčna padkałupnucca», — tłumačyć były mieniedžar.
A dalej pačałosia samaje cikavaje. Kredytory nie mohuć viarnuć hrošy praź jurydyčnyja chitryki.
Heta pieradusim datyčyć niedziaržaŭnych bankaŭ. Adnak tam, na žal, nie hatovyja publična havaryć pra situacyju, bo heta dla ich imidžava niavyhadna.
«Vidavočna, kali bank nie moža zabrać svaje hrošy, to niedzie jon prakałoŭsia», — takuju frazu daviałosia pačuć ad adnaho z top-mieniedžaraŭ «Biełaruskaha narodnaha banka».
Inšyja kažuć, što «nie adzin tut tak padymaŭsia — nabraŭšy hrošaj i abvieściŭšy bankructva», i što «kali b niechta byŭ vinien dziaržaŭnamu banku choć nievialikuju summu, jon by nie moh nie addać, praktyka reahavańnia na takija ž situacyi ŭ pryvatnych bankach absalutna inšaja».
Z atrymanych «Našaj Nivaj» dakumientaŭ vynikaje, što mahčymy sychod ad abaviazalnictvaŭ vyhladaje vielmi mudrahielista: niekalki firmaŭ z taksičnymi aktyvami abjadnoŭvajucca, paśla čaho ŭ pradpryjemstva ŭvodzicca jašče adna ci dźvie jurydyčnyja asoby-zasnavalniki, ale zamiežnyja — ukrainskija. I paśla hetaha abjadnanaje pradpryjemstva bankrucicca.
Navošta tut ukrainskija firmy? Adkaz vyhladaje vidavočnym — tak ciažej znajści kancy i vyznačyć inicyjatara bankructva.
Padavać u sud na Mierkulaŭ pry hetym biessensoŭna — možna tolki na jurydyčnyja asoby, ale što z taho, kali jurydyčna jany nie źjaŭlajucca bienieficyjarami kantralavanaj sietki firmaŭ? Zasnavalniki tam — zamiežnyja, a ŭ tych zasnavalnikaŭ — inšyja zasnavalniki.
Takim čynam, vychodzić, možna lehalna kinuć bank.
Usia taja majomaść, jakaja naležyć Mierkulam aficyjna, znachodzicca abo pad zabaronaj adčužeńnia (10.07.2017 № b/n pradpisańnie Pieršamajskaha adździeła prymusovaha vykanańnia), jak učastak Dźmitryja Mierkula pad Minskam, naprykład, abo ŭ zakładzie bankaŭ, jak majomaść Śviatłany ŭ Ždanovičach.
Ciapier pytańnie: a pry čym tut skandalna viadomy Arkadź Izrailevič?
Čytajcie:
Izraileviča vyzvalili ź SIZA KDB
Izrailevič patuzaŭsia la restarana ŭ Kurapatach z pratestoŭcami: «Tam ludzi stajać za hrošy»
Arkadź Izrailevič, archiŭnaje fota.
Akazvajecca, jon, jak i jahony asnoŭny kampanjon Uładlen Vialicki — daŭnija siabry Mierkulaŭ, jašče z 1990-ch. Siabroŭstva było, zdajecca, ščyrym. Z ahulnymi pasiadziełkami i ŭzajemadapamohaj, ale pajšło raskolinaj, kali vyjaviłasia, što Mierkuli abkrucili pryjacielaŭ na miljon jeŭra: pra heta akurat i platkarać u biznes-supolnaści. Jak heta było, «Naša Niva» raspytała samoha Izraileviča (№102 u rejtynhu samych paśpiachovych i ŭpłyvovych biznesmienaŭ Biełarusi pa viersii ej.by).
«Niejak jany źviarnulisia da nas z prośbaj dapamahčy hrašyma na zakupku kaśmietyki. Dać u abarotku, karaciej, z umovaj paśla padzialić prybytak. Havorka viałasia pra 500 tysiač jeŭra, — raskazvaje Izrailevič. — My dali. Čakajem, čakajem. Ničoha niama. Spačatku admazki byli, što pieršasny prybytak pajšoŭ na pakryćcio ŭvoznaha PDV. Ładna, čakajem dalej. Potym pačalisia siabroŭskija finty: «kryzis 2014 hoda, zrazumiejcie situacyju». I tut ža — zaprašeńni ŭ hości, šašłyki. Było takoje razumieńnie, što heta svaje, prosta ŭ ciažkim stanoviščy. Nu ale ž havorki nie viałosia pra toje, kab addavać piać hod!»
Ale tak vyjšła, što hetyja ž ludzi ŭ vyniku nie tolki nie addali toj doŭh, ale i ŭchitrylisia kinuć Izraileviča jašče raz, u 2015-m, i znoŭ na vialikuju sumu — 480 tysiač jeŭra.
«U ich byŭ nibyta likvidny tavar, ale nie było hrošaj na zakupku. Brać u mianie było ŭžo niajomka, jany źviarnulisia ŭ bank i paprasili majho partniora, Vialickaha, kab našaja kampanija vystupiła paručalnikam pa kredycie: «Prakrucim, addamo i vam, i banku». Nu jon i padmachnuŭ, a ciapier raźličvajecca z ahulnych hrošaj, bo toj kredyt Mierkuli nie viarnuli banku, i nam daviałosia addavać majomaść, jakaja była ŭ zakładzie!», — raskazaŭ Izrailevič.
Izrailevič sprabavaŭ dakazać u sudzie, što ŭ Mierkulaŭ nasamreč jość aktyvy, jakija možna zabrać u zalik kredytu, ale sud reziumavaŭ: «vy sami i spahaniajcie, a ŭ miežach damovy daviadziecca addać pamiaškańnie».
«Nadzieja na viartańnie srodkaŭ zhasła, bo jany pačali bankrucicca. My sustrelisia ŭ «Płaniecie», i kažam, što ŭsio razumiejem, ale voś hety kredyt u banku — nu heta kankretna vaš prakoł. U adkaz — «usio budzie». Ale ničoha niama», — narakaje Izrailevič.
Nadziei viarnuć hrošy, kaža jon, u jaho nievialikija.
«My pisali zajavy i ŭ DFR, i ŭ milicyju, ale ničoha dabicca niemahčyma. Apošni adkaz uvohule dabivaje: «My nie zdoleli znajści Mierkulaŭ dla taho, kab dapytać pa sutnaści pravierki, takim čynam, zrabić vysnovy ab najaŭnaści ŭ ich dziejańniach prykmiet składu złačynstva niemahčyma», — Izrailevič cytuje adkaz ź Pieršamajskaha ABEZa.
Jon taksama źviartaje ŭvahu na toje, što bankructvy — farmalnyja.
«Z taho, pra što my viedajem, krama na vulicy Kamunistyčnaj. Jaje pradali letaś u kastryčniku za $600 tysiač, i choć by što! Takoje adčuvańnie, što dziaržava naziraje za hetaj situacyjaj i čakaje, pakul i my taksama zbankrutujem», — kaža kinuty biznesmien.
Izrailevič z kampańjonami śćviardžajuć, što jany zdahadvajucca, kudy pieraciakli hrošy z pradadzienaj kramy: jana była zarehistravana na firmu «Dolča Vita», taja pieradała jaje «Natura Vicie», taja pradała kramu i viarnuła hrošy «Dolča Vicie», a «Dolča Vita» raskidała hrošy na inšyja firmy — nie ŭsačyć!
Firma «Toreks» taksama kantralujecca Mierkulami.
Dalej biznesmieny vyvodziać teoryju, što hrošy pieraciakli na rachunki brytanskich kampanij Elmchase Limited i Fitzalan Asset Management Ltd., adkul — na rachunki dźviuch firmaŭ z kiprskaj rehistracyjaj — afšoraŭ, siarod jakich Bettenson Marketing Ltd.
Ab uzajemnym ruchu srodkaŭ pa rachunkach hetych kampanij im stała viadoma ad krynic z detektyŭnych biuro Łatvii.
Praŭda, usio ŭpirajecca ŭ toje, što nieviadomy ŭłaśnik afšora. Heta ž nie mohuć vyśvietlić i biełaruskija siłaviki.
Ale robicca heta prosta — dastatkova źviarnucca da publičnaj bazy Panama Papers. Heta masiŭ dakumientaŭ, źlitych u internet.
Pa zapycie kampanii Bettenson Makreting Ltd. sistema vydaje ŭłaśnika — «Ms. Svetlana Merkoul», a taksama ŭsiu dadatkovuju infarmacyju: ad daty rehistracyi i rehistrujučaj kampanii da ŭpraŭlajučych.
Ci źjaŭlajecca takaja schiema sposabam sychodu ad padatkaŭ i nievykanańnia abaviazkaŭ? Napeŭna, na heta mohuć adkazać kampietentnyja orhany.
My ž paprasili prakamientavać situacyju prakurorskaha rabotnika, jaki vykazaŭsia ananimna:
«Kali pasłuchać banki i hetych ludziej i ŭjavić, što ŭsio tak i było, to niekalki kryminalnych składaŭ tut prahladajecca. Pačynajučy ad machlarstva i da naŭmysnaha nievykanańnia damoŭnych abaviazkaŭ. Ale heta treba dakazać. A dla hetaha treba, kab zavarušylisia orhany, a orhany zvyčajna varušacca, kali ŭ historyi prahladajecca słova «dziaržava».
Sprava ŭ tym, što ŭ siłavych strukturach isnuje takaja niehałosnaja dumka: kali za hrošy spračajucca kamiercyjnyja struktury, a ty tudy lezieš, to isnuje imaviernaść, što ty ŭstupiŭsia za čyjeści hrošy.
I takija precedenty ŭžo byli, i niamała. Apieratyŭnik moža razvažać, što lepš jamu tudy ŭvohule nie leźci, kali niama zahadu razabracca źvierchu. Heta pieršaje. A druhoje — praktyčnaje pytańnie. Kab dakazać namier u bankructvach i nievykanańni abaviazkaŭ, treba pryznačyć i pravieści ceły šerah ekśpiertyz, za šmat hadoŭ, z dopytami adkaznych asobaŭ za kožny pieryjad. Heta taki abjom raboty, što mała chto pa svajoj voli ŭ heta budzie pahłyblacca, kali nie pakryŭdžanyja intaresy dziaržavy. Voś kali jość patencyjny sychod ad padatkaŭ, heta ŭžo cikaviej, ale z afšorami ŭsio nie tak prosta, bo atrymać infarmacyju ź inšych krain vielmi prablematyčna. Tamu i atrymlivajecca, što chacia dekłarujecca roŭnaść usich formaŭ ułasnaści, na praktycy pryjarytet addajecca tolki dziaržaŭnym kryŭdam».
Siamja Mierkulaŭ admoviłasia havaryć z «Našaj Nivaj».
