Jak našaje zdaroŭje zaležyć ad našych siabroŭ
Naša zdaroŭje i ład žyćcia zaležyć ad našaha atačeńnia značna bolš, čym zdajecca na pieršy pohlad, piša VVS.
My ŭpeŭnienyja, što siła voli i samakantrol — rysy, jakija zaležać vyklučna ad nas samich. Ale ludzi, jakimi my siabie atačajem, mohuć istotna ŭpłyvać na našu vahu, adnosiny z ałkaholem, staŭleńnie da ekałohii i našaha ŭłasnaha zdaroŭja ŭ cełym.
Heta nie prosta cisk z boku sacyjalnaj hrupy, u jakoj vy kruciciesia. Vaš mozh nieśviadoma padchoplivaje sihnały ad ludziej vakoł vas i, hruntujučysia na ich, farmuje vašy pavodziny.
Nastupstvy hetaha mohuć być vielmi surjoznymi.
«Nie sakret, što čym bolš vy źviazvajecie svaju identyčnaść z peŭnaj hrupaj, tym bolš jaje kaštoŭnaściaŭ vy padzialajecie», — kaža Embier Hiefni, sacyjalny psichołah ź Dziaržaŭnaha ŭniviersiteta Humbalta.
Studenty, naprykład, čaściej vystupajuć za lehalizacyju narkotykaŭ i bolš horača padtrymlivajuć achovu navakolnaha asiarodździa, čym astatnija sacyjalnyja hrupy.
Heta nazyvajecca sacyjalnymi normami, i hetyja normy davoli ŭstojlivyja.
Adnak varta tolki adnamu čałavieku ŭ hrupie parušyć normu, pačynajuć adbyvacca dziŭnyja rečy.
Adno daśledavańnie, jakoje pravodziłasia siarod studentaŭ Univiersiteta Humbalta, pakazała, što ludzi mohuć kardynalna źmianić svajo mierkavańnie ab ekałahičnym turyźmie, kali inšyja členy ich sacyjalnaj hrupy pavodziać siabie kryvadušna, heta značyć, kažuć adno, ale robiać zusim inšaje.
U psichałohii heta źjava nazyvajecca «ŭskosny dysanans».
«Kali vy ŭbačycie, što chtości pavodzić siabie nasupierak vašym pohladam, vy možacie ich źmianić», — adznačaje Hafni.
«Ja pavinna była być zasmučanaja, kali ŭbačyła, što pavodziny siabroŭ supiarečać maim mierkavańniam pa niekatorych pytańniach, ale heta nie zaŭsiody tak», — tłumačyć daśledčyk.
«Ja nie abaviazkova pačnu kapijavać ich dziejańni, ale zmahu źmianić svajo staŭleńnie da ich, bo liču siabie častkaj hetaj hrupy, ja liču, što hetyja ludzi źjaŭlajucca praciaham mianie».
Niekalki aŭstralijskich daśledavańniaŭ pa vykarystańni soncaachoŭnaha kremu paćvierdzili hetyja dadzienyja.
Atrymlivajecca, što pad upłyvam navakolnaha asiarodździa my možam źmianić svaje pohlady navat u pytańniach, jakija vielmi važnyja dla našaha zdaroŭja i žyćcia.
Toje, jak my razmaŭlajem ź siabrami pra zdarovy ład žyćcia, moža taksama paŭpłyvać na našy rašeńni, jak stanoŭčyja, tak i niehatyŭnyja.
«Asnoŭnyja pryčyny zaŭčasnaj śmierci, takija jak kureńnie i atłuścieńnie, možna papiaredzić, ale my ŭsio adno kurym, pierajadajem i nie zajmajemsia sportam», — kaža Kryścina Šolc z Amsterdamskaha ŭniviersiteta.
«Na nas upłyvaje ŭsio, što robiać našy siabry. Adna ich prysutnaść moža vyrašyć, pavodzim my siabie mudra ci nie».
Šolc paprasiła studentaŭ amierykanskaha kaledža skazać, jak jany razmaŭlali ź siabrami pra niadaŭniaje ŭžyvańnie ałkaholu.
Kali hety dośvied byŭ abmierkavany jak stanoŭčy, vierahodnaść taho, što jany znoŭ vypjuć na nastupny dzień, była prykmietna vyšejšaj i naadvarot.
Kožny raz, kali my prymajem jakija-niebudź rašeńni, my cenim ich značeńnie. Pojdziem my pa leśvicy ci budziem vykarystoŭvać lift, zaležyć ad taho, kolki my źjeli siońnia, ci byli siońnia na prabiežcy abo ŭvachodzim u budynak z kaleham-tryjatłanistam.
Luboje ŭździejańnie atačeńnia zaŭsiody zaležyć ad kantekstu. Tamu naša siła voli časta vahajecca.
«My daloka nie zaŭsiody racyjanalnyja i časta vyrašajem što-niebudź pad upłyvam momantu. Bolš za toje, važnaść peŭnaha typu infarmacyi źmianiajecca na praciahu dnia», — dadaje śpiecyjalistka.
Na naš vybar upłyvaje prysutnaść peŭnych ludziej, čas, lubyja papiarednija razmovy i razumieńnie taho, što narmalna dla hetaj hrupy siabroŭ.
Ale, kali my sumniavajemsia, samaje prostaje — ubačyć, što robiać inšyja i paŭtarać ich. «My pastajanna pavodzim siabie tak, navat nie razumiejučy hetaha», — dadaje Šolc.
«Mnohija daśledavańni pakazvajuć, što, kali my viačerajem ź ludźmi, jakija šmat jaduć, my jamo ŭsio bolš i bolš», — kaža Susana Chihz ź Birminhiemskaha ŭniviersiteta, jakaja vyvučaje psichałohiju apietytu.
Ludzi zvyčajna nie ŭśviedamlajuć, što zaznajuć taki ŭpłyŭ. Kažuć, što heta prosta ježa była smačnaj abo dastupnaj albo prosta byli hałodnyja.
Chihz miarkuje, što prysutnaść inšaha čałavieka pieraškadžaje słuchać sihnały našaha cieła. Hetak ža, jak i inšyja krynicy adciahnieńnia ŭvahi, takija jak televizar, pavialičvajuć spažyvańnie ježy.
U chodzie daśledavańnia Chihz taksama znajšła, jak padšturchnuć ludziej da vybaru zdarovaha charčavańnia.
«Viadoma, łozunhi pra toje, jakaja karysnyja harodnina, nie vielmi dapamahajuć», — tłumačyć daśledčyca.
Jana raźmiaściła ŭ restaranie płakaty, jakija pakazali samyja papularnyja harniry hetaj ustanovy dla hurmanaŭ. Na pieršym miescy Chihz naŭmysna raźmiaščała harodninu.
«Hetyja płakaty apisvali pavodziny inšych — i hetaha było dastatkova», — kaža jana.
Kali my traplajem u novy asiarodak, my šukajem padkazak ad inšych ludziej, jak siabie pavodzić. Infarmacyja pra toje, što ježa papularnaja siarod inšych klijentaŭ, dapamahaje nam zrabić vybar.
Cikava, što naviedniki časta zamaŭlali harodninu navat paśla źniaćcia płakataŭ. Chihz stvaryła novuju normu.
«Kali my pavodzim siabie pavodle praviłaŭ, my adčuvajem siabie dobra, bo adčuvajem siabie častkaj sacyjalnaj hrupy», —
kaža Chihz. — Kali vy pačatkoviec u toj ci inšaj hrupie, to vy bolš schilnyja pierajmać pavodziny inšych ludziej».
Našy rašeńni nie zaŭsiody zaležać ad nas. Ale my možam vykarystoŭvać upłyŭ navakolnaha asiarodździa i dziela dobrych rečaŭ.
«Hetak ža, jak niehatyŭnyja zvyčki mohuć pašyracca praź sietku ludziej, pieradajecca ŭzor pazityŭnych pavodzinaŭ», — padsumoŭvaje Šolc.
«U rešcie rešt, my vyžyli ŭ pracesie evalucyi mienavita tamu, što navučylisia žyć u hrupie. Tamu my schilnyja rabić dobryja rečy i atrymać adabreńnie ad inšych», — dadaje daśledčyca.
