«Kamfortna — vy ž, žančyny, viedajecie». Pahutaryli z chłopcami, jakija ŭ śpioku nosiać kiłty
Čytali pra chłopcaŭ ź minskaha kaledža, jakich administracyja navučalnaj ustanovy pieraapranuła ŭ spadnicy? Mnohich ździviła ich bieschrybietnaść: ciabie ŭ spadnicu adziavajuć, a ty nie možaš adstajać svaje pravy. Miž tym siarod biełaruskich mužčyn jość tyja, chto sam abiraje hety pradmiet harderobu. Razmova tolki nie pra kłasičnuju spadnicu, a pra kiłt. «Naša Niva» raspytała mužčyn, kudy jany chodziać u šatłandskaj kletcy, nakolki heta kamfortna i jak na taki vyhlad reahujuć astatnija.
«Našmat zručniej, čym u šortach»
Andrej Ničypiarovič, śpiecyjalist pa manietyzacyi ŭ IT:
— Na minułaj rabocie, hadoŭ 7—8 tamu, było paru siabroŭ-kaleh, jakija źjeździli ŭ Šatłandyju i pryvieźli sabie kiłty z poŭnaj ekipiroŭkaj — kamizelki, kiłtpiny (dekaratyŭnyja špilki), sporany (pajasnyja sumki-kašali) i śpiecyjalnyja pinžaki. Haniali tak na Dni śviatoha Patryka ŭ minskija paby, utvaryli mini-kłub. Dumaŭ, jašče tady ŭstupić u ich šerahi, ale adkładaŭ. A tut raptam zrazumieŭ, što čas nastaŭ.
Ja chacieŭ pasprabavać nasić kiłt, bo heta prykolna. Viedajučy pra majo žadańnie, dziaŭčyna sama padaryła jaho mnie na dzień narodzinaŭ uzimku. Sporan i kiłtpin atrymaŭ ad dobraj znajomaj, jakaja rabiła toj kiłt. Paśla zamoviŭ u jaje jašče i kamizelku.
Upieršyniu pasprabavaŭ nasić na rabotu niekalki dzion tamu, dahetul nie nadziavaŭ, bo nie było nastroju (uśmichajecca). Ale voś prajšoŭ tydzień, i ja vielmi zadavoleny takim vybaram, bo heta, jak akazałasia, našmat zručniej i pryjemniej, čym chadzić u štanach ci šortach u +30.
Tkanina — voŭna z poliesteram, ale za košt naturalnaha pravietryvańnia ŭ kiłcie nie horača, pakolki sam jon amal nie datykajecca da noh pry chadzie.
Dziŭnym bonusam źjaŭlajecca toje, što kalehi žadajuć z taboj sfatahrafavacca.
Navakolnyja reahujuć sa ździŭleńniem, azirajucca — heta i zrazumieła, u nas takoje asabliva nie raspaŭsiudžana, tamu vyhladaje niezvyčajna.
Varožaści nie zaŭvažaju, chutčej tamu što sam pa sabie vysoki i karžakavaty.
«Mahu vyjści tak pa chleb»
Alaksiej Zamorski, pradaviec budmateryjałaŭ:
— Našu kiłt amal hod. Ź dziacinstva lublu historyju i padobnaha rodu samabytnyja i nietryvijalnyja rečy ci vobrazy.
Kiłt mnie dastaŭsia biaspłatna: znajomy pajšoŭ u armiju, i reč valałasia biez spravy. A tak kiłt kaštuje kala $120. Dziaŭčaty ź Minska daŭno zajmajucca ich pašyvam.
U kiłcie zručna praktyčna pry lubym nadvorji, chiba što marazy usio ž taki nie pad hety typ adzieńnia (ale ničoha nie pieraškadžaje nadzieć zvyčajnyja spodniki zamiest hietraŭ ci holfaŭ). Uletku ŭ im davoli chaładnavata, u chałodnaje nadvorje — ciopła.
Na moj pohlad, kiłt — heta zručna i pryhoža. Našu jaho pa žadańni. Mahu nadzieć jak idučy pa chleb u kramu, tak i na špacyr, u bar, na Dzień Voli ŭ Horadni. Majo koła stasunkaŭ u asnoŭnym niefarmalnaje, i chłopcy da majho vyhladu staviacca dobra.
Ludzi na vulicy… Niechta ździŭlajecca, niechta tyča łokciem svajho spadarožnika, niechta śmiajecca. Karaciej, adekvatny pozirk baču redka. Chtości nie nadta adukavany, inšyja pryvykli žyć pa pryncypie «statku» i nie prymajuć nie takich, jak jany. Ale sustrakajucca ludzi, jakija svabodnyja ad stereatypaŭ i adkrytyja da novaha, nie zamykajuć siabie ŭ ramki.
«Maje adčuvańni? Ja prosta ŭłažu ŭ svaju skuru»
Sołkird Čarniakovič, inžynier-kanstruktar:
— Šatłandskaj temaj ja daŭno cikaviŭsia. U nas maleńki kłub, piać čałaviek, jaki zajmajecca histaryčnaj rekanstrukcyjaj XVI stahodździa. Tak ja pačaŭ nasić kłasičny «vialiki kiłt» — kavałak klatčastaj tkaniny 1,5 na 8 mietraŭ rasściłajecca na ziamli, robiacca składki, pad niz padkładajecca remień, i čałaviek «spavivajecca» ŭ hety pled.
Hramadzianski kiłt ja staŭ nasić u 2008 hodzie. Vypadkova znajšoŭ jaho ŭ sekand-chendzie. Idu i baču: o, kletačka znajomaja. Ciahnu, a tam biračka — «made in Scotland». Dumaju: ništo sabie!
Kiłt byŭ mocna zaciahany, ale ja jaho pa tych časach nabyŭ za 7000 rubloŭ — heta byli śmiešnyja hrošy. Vielmi doŭha jaho nasiŭ, pakul nie pataŭścieŭ (uśmichajecca).
Potym šyŭ kiłt na zamovu. Naš kłub kupiŭ ceły rułon kłasnaj sinia-šeraj tkaininy z kamvolnaha kambinata, jakaja była zroblena akurat jak tartanavaja šatłandskaja kletka.
Kiłt ja nadziavaju nie tolki na rekanstrukcyi. My ź siabrami z kłuba razam spraŭlajem śviaty i možam u kiłtach pajści ŭ bar. U mianie jašče skłaŭsia zvyčaj adziavacca tak na Novy hod.
Pamiataju, navat va ŭnivier u kiłcie chadziŭ, ažno da dekana niejkija papiery padpisvać. Dahetul tam chodziać pra mianie bajki. Ale kali ja pierajechaŭ ź Minska nazad da siabie na Paleśsie, to tut heta ludzi nie nadta ŭspryniali (śmiajecca).
Voś ciapier horača, i ja niadaŭna žoncy kažu: ty nie ŭjaŭlaješ, jak chaču nadzieć kiłt! Ale horad Łuniniec nie zrazumieje (śmiajecca). Ja ŭžo niekalki razoŭ chadziŭ pa vulicach — mnie heta dastaŭlaje bolš dyskamfortu, čym zadavalnieńnia, tamu ja skončyŭ ekśpierymienty. Moža, paŭtaru, kali ŭ mianie budzie bajavy nastroj i zachočacca pakazytać niervy.
Časta ludzi pytajucca: a čamu šatłandskaje adzieńnie, a nie naša? Chočacca adkazać: «A čamu ty ŭ džynsach? Ty ž nie amierykaniec».
Žoncy kiłt padabajecca — jana taksama ŭ našym kłubie. Maje adčuvańni? Ja prosta ŭłažu ŭ svaju skuru: o, kłas. Napeŭna, heta jašče i tamu, što ŭ mianie z kiłtom źviazana šmat stanoŭčych emocyj: fiestyvali, sustrečy ź siabrami.
«Kab u Biełarusi nadzieć kiłt, treba być vielmi mužnym»
Raman Vajciachovič, technik pa sistemach biaśpieki:
Raman sprava.
— Jašče ź dziacinstva mnie padabalisia filmy pra Šatłandyju, tamu i zacikaviŭsia hetaj kulturaj. Zbolšaści našu kiłt, kali vyjazdžaju na strajkbolnyja hulni — u našaj kamandzie amal u kožnaha jość kiłt. My, kaniečnie, u ich nie biehajem i nie stralajem pa lesie — prosta jak anturaž vykarystoŭvajem. Ci nadziavajem, naprykład, kali adyhryvajem mirnych žycharoŭ.
Adzin raz mianie inśpiektary DAi spynili, kali ja rankam jechaŭ na hulniu ŭ kiłcie. Pravieryli dakumienty, pahutaryli, paśmiajalisia.
Kiłt zaŭsiody šyjecca na zamovu. Košt zaležyć ad tkaniny. Kali zamaŭlać sapradnuju voŭnu z Anhlii, to reč budzie vielmi darahaja. Moža abyścisia u niekalki tysiač dalaraŭ, bo na adzin kiłt patrebna 4—5 mietraŭ materyjału. U mianie ž jon zrobleny ź biełaruskaj tkaniny: pašyŭ kaštavaŭ prykładna $150.
U kiłcie vielmi kamfortna — vy ž, žančyny, viedajecie. Ale naša hramadstva nie moža heta pryniać: jak tak — mužčyna i ŭ spadnicy? Što chacieć: my žyviem u postsavieckaj prastory, i pracentaŭ 60—70 ludziej našeńnie kiłta nie adabrajuć.
Navat maja žonka nie razumieje. Kali ja kažu, što chaču nadzieć kiłt i pajechać ź joj u horad, čuju: «Ja nikudy nie pajedu. Mianie tvoj kiłt razdražniaje i jatryć».
Mnohija kažuć, što spadnica — heta nie pa-mužčynsku. A mnie zdajecca, naadvarot. Kab u Biełarusi nadzieć kiłt, treba być vielmi mužnym. Pieršy raz dla mianie heta było składana, ščyra vam skažu. U ciabie bura emocyj: što padumajuć, što skažuć? Ale potym hladziš na Jeŭropu, bačyš, nakolki ludzi tam svabodnyja, i razumieješ, što heta ŭsie zababony.
Da taho ž u kiłta vielizarnaja historyja. Heta adzieńnie nasili mužčyny. A šatłandcy davoli vajaŭničy narod.
