Amierykanskija navukoŭcy zdoleli reaktyvavać kletki niadaŭna pamierłaha mozha
Niejrony (zialonyja), astracyty (čyrvonyja) i jadry kletak (sinija) u mozhu śviniej. Źleva: mazhavaja tkanka praz 10 hadzin paśla śmierci, ź jakoj ničoha nie rabili. Sprava: mazhavaja tkanka praz 10 hadzin paśla ekśpierymientu. Fota: Stefano G. Daniele i Zvonimir Vrselja, Yale School of Medicine.
Daśledčykam udałosia adnavić niekatoryja niejronnyja funkcyi ŭ mazhach śviniej, pamierłych čatyry hadziny tamu.
Pra heta ŭ sieradu 17 krasavika napisaŭ amierykanski časopis Nature. New York Times taksama pryśviaciŭ hetaj technałohii vialiki artykuł.
Daśledčyki, adnak, pakul dalokija ad zdolnaści ŭvaskrasić pamierły mozh. Jany padkreślivajuć, što ŭ daśledavanych mazhach nie vyjaŭlena «nijakaj elektryčnaj aktyŭnaści, jakaja była b znakam źjaŭ śviadomaści ci ŭsprymańnia». «Heta nie žyvy mozh, ale mozh, u jakich kletki aktyŭnyja», — udakładniaje adzin z aŭtaraŭ daśledavańnia Nienad Sestan.
Na dumku hetaha navukoŭca ź Jelskaha (Yale) univiersiteta ZŠA, dadzienaje daśledavańnie pakazvaje, što «zdolnaść kletačnaj rehienieracyi mazhoŭ niedaaceńvałasia». Akramia taho, vyniki pracy zmušajuć dumać, što razbureńnie niejronaŭ «paśla spynieńnia prytoku kryvi moža być praciahłym i nie chutkim pracesam», piša Nature.
Daśledčyki vykarystali 32 śvinyja hałavy, uziatyja praz 4 hadziny paśla ich adździaleńnia ad cieła. Śpiecyjalnaja sistema pompaŭ padavała ŭ ich śpiecyjalny rastvor tempieraturaj, roŭnaj tempieratury cieła (37 hradusaŭ). Hety rastvor, zamieńnik kryvi, nasyčaŭ tkanki kisłarodam. Vynik uražvaŭ: praces razbureńnia kletak zapavoliŭsia i adnaviłasia sinaptyčnaja aktyŭnaść (elektryčnyja abo chimičnyja sihnały ŭ zonie kantaktu miž niejronami).
Jaki praktyčny vynik novaha daśledavańnia? Jano palapšaje naša razumieńnie mazhavoj dziejnaści. U pierśpiektyvie jano dapamoža raspracavać mietodyki źbieražeńnia mozhu, naprykład, pry infarkcie.
U addalenaj pierśpiektyvie navuka budzie sprabavać uvaskrašać pamierły mozh.
U toj ža čas daśledavańnie stavić pierad miedykami novyja etyčnyja prablemy, bo prymušaje zadumacca, u jaki momant nadychodzić śmierć, da jakoha momantu čałavieka ci žyviołu treba ličyć žyvym.
Bo ž vynik ekśpierymientu abviarhaje raniejšaje ŭjaŭleńnie, što niejronnaja aktyŭnaść i śviadomaść kančatkova źnikajuć praz paru siekund ci chvilin paśla taho, jak u mozh pierastaje pastupać kroŭ.
Asabliva vostra hetyja etyčnyja pytańni paŭstajuć pry zabirańni orhanaŭ dla pieraščepu. Siońnia pa pratakole orhany vymajuć u vypadku kanstatacyi śmierci mozhu. Ale kali śmierć mozhu — heta nie kančatkovy vierdykt, to dzie toj momant, u jaki orhany možna zabirać?
