Historyk Hierasimčyk: Liču najlepšym u vystupie Łukašenki jaho dumku pra adsutnaść nacyjanalnaj idei
Historyk Vasil Hierasimčyk dzielicca ŭ fejsbuku ŭražańniem pra «Vialikuju razmovu» Łukašenki s pradstaŭnikami ŚMI i ekśpiertnaj supolnaści.
Koracieńka z taho, što ja asabista pačuŭ padčas Vialikaj razmovy z prezidentam. Adrazu prabačajusia za mahčymaje nieparazumieńnie niekatorych pramoŭlenych prezidentam momantaŭ, ale ž ja prosty hramadzianin Respubliki Biełaruś, vychavany, jak i jon, u vioscy, pačuŭ mienavita nastupnaje (mo jaki haradski pačuŭ što inšaje, ale mienavita na toje ŭ nas dva vuchi na hałavie, kab čuć adnačasova roznyja rečy):
— My — niezaležnyja, ale ruskija. Kaniešnie ž sa znakam jakaści! i tamu chaj lepš Rasija ŭ nas ustupaje. A prymušać my ich nie źbirajemsia: zachočuć — vyjduć. Ci jak minimum naš prezident chaj kiruje usim Sajuzam;
— Prezident raspracavaŭ supierkancepcyju 30:30:30. Heta, kali što, dola handlu na roznych nakirunkach: Rasija tam, Jeŭraźviaz i inšyja. Cikava, praŭda, što ŭ škole mianie vučyli pra 100%. Ale toje, mabyć, była niapravilnaja škoła i ciapier vučać bolš patrebnym rečam.
— Prezident siońnia rekłamavaŭ niejkija brendy łyžaŭ. Kajusia, bo ja ich nie zapomniŭ. Ale zatoje jamu biaspłatna dastalisia 30 par łyžaŭ, na jakich ciapier katajucca dzieci ŭ škole jaho małodšaha syna. U mianie ŭźnikła ideja: pakolki pa telebačańni amal kožny dzień prezident havoryć pra sport, to chaj dadaje i nazvy tych zabuhoŭskich brendaŭ, jakich ja pakul jašče nie zapomniŭ. Mo tady ŭ kožnaj, a nie tolki adnoj našaj škole dzieci buduć katacca na fajnych łyžach.
— Jaho spartyŭnaj kurtcy — 12 hadoŭ, a šapku ŭvohule padaravała Darja Domračava. Voś heta zajzdrosny ŭzrovień aščadnaści i patencyjnaja rekłama dla sekanchendaŭ, jakimi zabitaja kraina.
— Biełaruskaja mova nam nie treba, a tym bolš jana niepatrebnaja sudździam u hetaj dziaržavy. Inicyjatyva Aleha Trusava z ekanomijaj dziaržsrodkaŭ na pierakładčykach ź biełaruskaj pralacieła jak faniera nad Paryžam. Dakumienty na biełaruskuju movu pierakładacca nie buduć, bo heta supiervializnyja hrošy dla biudžetu krainy. Mianie, praŭda, naviedała dumka: čamu ŭ takim razie hetaja kraina nazyvajecca Biełaruś? Ale prezident — małajčyna i adrazu prydumaŭ rašeńnie: chaj dakumienty pierakładaje Aleh Trusaŭ sa svaim niejkim tam Nacyjanalnym univiersitetam, i za toje atrymaje paru kapiejek. Voś tak my zekanomim supiervializnyja hrošy i tym samym vyrašym šmatlikija prablemy.
— Stop! Mova ŭsio ž patrebnaja, bo bieź jaje niama naroda. Tut pajšła adsyłka da spadara Marzaluka. Karaciej, da jaho ŭsie pytańni, kali štości nie razumiejecie.
— Minułaha ministra adukacyi źniali za toje, što ŭ Mikałaja Łukašenki ŭ škole hadzin anhlijskaj movy było bolš, čym hadzin ruskaj. I, miž inšym, Mikałaj Łukašenka ŭ chakiej hulaje značna lepš, čym achoŭniki Pucina. Škada, što jamu budzie zamała hadoŭ da času chatniaha čempijanatu śvietu pa chakiei. U takim razie ŭ nas sapraŭdy byŭ by šaniec!
— I ŭ praciah. Dla mianie vielmi istotna jak dla vybarščyka: prezident lubić futboł i navat hladzić Anhlijskuju premjer lihu pa «Biełaruś-5». Jak i ja! Praŭda, ja nie bačyŭ tam uzhadanyja prezidentam matčy ispanskaj i italjanskaj lihaŭ. Ale, mabyć, u jaho niejki śpiecpakiet na «Zali».
— Chłopiec ź niejkaj vioski na adlehłaści ŭ čatyry rubli ad Słucka nierealna chajpanuŭ. Mianie ažno prabiŭ na ślazu! U jaho škole niama trenažornaj zali. Tamu jon sabraŭ u niejkim chleŭčyku samarobny turnik dy štanhu. Choča ŭ vajskovuju vučelniu. Voś mužyki rastuć!
— Aha, z mužykami, nasamreč, u Biełarusi biada. Ale žančyny pavinny naradžać. Dva dziciaci — dla siabie, a treciaje — heta prezidenta. U Manholii, darečy, štości padobnaje było, Kožny piaty, zdajecca, žychar tam ciapier ličyć siabie naščadkam Čynhischana.
— Bił Klintan, heta katory byŭ amierykanskim prezidentam i siadzieŭ u Biełarusi na łavie, amal siabar našaha prezidenta i jany padtrymoŭvajuć dobryja stasunki.
U takim duchu možna jašče na paru tysiač słovaŭ. Ale, kali surjozna, to siamihadzinny amal manałoh taho, kaho my ličym «pravasłaŭnym chryścijaninam», byccam pa hadzinie na kožny sa śmiarotnych hrachoŭ, nie staŭsia adkryćciom.
Usio z pramoŭlenaha ŭžo nia raz čuli. Ale čuli biez najaŭnaści pradstaŭnikoŭ ŚMI, jakija pazicyjanujuć siabie jak «niezaležnyja».
I tolki deputatka Alena Anisim, ekanamist Jarasłaŭ Ramančuk, miljanier Alaksandr Mašenski dy redaktar «Narodnaj voli» Iosif Siaredzič pasprabavali namacać toje istotnaje, što, na maju dumku, turbuje prostych hramadzianaŭ. Ale prezident Alaksandr Łukašenka ŭ vyniku daŭno aprabavanym mietadam pieradzyhvańnia ź piataha na dziasiataje ŭsio źvioŭ da taho, što nie skazaŭ ničoha, prahavaryŭšysia, miž inšym tolki pra toje, što dla nas najbolšaja pahroza — heta «sacyjalnaja revalucyja».
Navošta pryjšli astatnija žurnalisty? Dzie sapraŭdy važkija pytańni, jakija turbujuć ludziej? Naprykład,
— padzieńnie ŭzroŭniu žyćcia, asabliva ŭ rehijonach;
— stvareńnie novych pracoŭnych miescaŭ,
— rost mihracyi,
— roznaść u zarobkach mužčyn i žančyn, jakija ŭ krainie, dzie tolki adzin sapraŭdny «mužyk» užo daŭno na pazicyi mocnaj pałovy, i toje datyčyć nie tolki sporta,
— uzrovień padrychtoŭki biełaruskich vajskoŭcaŭ (jak uvohule junak moža stać «mužykom», kali ŭ siońniašnim vojsku hałoŭnaja prablema — heta čym zaniać sałdata) i madernizacyi Vojska,
— amnistyja dla źniavolenych pa 328-m artykule i ich sacyjalizacyja…
Što dla mianie asabista było najcikaviej i liču najlepšym u vystupie Alaksandra Łukašenki. Heta dumka (jaho dumka) pra adsutnaść nacyjanalnaj idei, jakaja b abjadnała narod i jakaja b hučała ŭ sercy čałavieka.
Cikava, što amal try dziesiacihodździ vybudoŭvajecca kraina, 25 hadoŭ isnuje dziejučaja sistema, a idełohii — niama. Sapraŭdy, «Za mocnuju i kvitniejučuju Biełaruś!» nadta abahulnieny i značna sastupaje «Žyvie Biełaruś!», vytoki jakoha siahajuć u pačatak XX stahodździa. Takim čynam, Alaksandr Łukašenka zadumvajecca nakont taho, što pakinie naščadkam na hetym «łapiku» ziamli. I jamu, jak čałavieku «siebialubivomu» karcić toje, jak jaho buduć aceńvać u budučym.
Najhoršaje ŭ vystupie prezidenta — stolki ŭvahi na «Ruskim śviecie» i ŭzhadka pra «polskuju kartu» ź miežami da vieraśnia 1939 hoda.
Kali ž z hetym užo zaviažuć? Ludziej niedalokich nie brakuje jak siarod tych, «Inšych», tak i tych, katoryja «Svaje». Chiba ŭ nas niama tych, chto surjozna kaža pra Smalensk, Vilnius i Biełastok?
Najcikaviejšaje pytańnie: Alena Anisim.
Najlepšy vystup — Vadzim Hihin, ź jakim ja niazhodny.
Ale jaho ŭzrovień daśviedčanaści i krasamoŭstva ŭ paraŭnańni ź inšymi, u tym liku niezaležnymi žurnalistami, značna vyłučajecca va ŭsioj siamihadzinnaj šmatlitarnaści.
