Premjera prajekta Homocosmos: śpiektakl pra seks dziaŭčyny z aŭtyzmam
Śpiektakl «Dora, abo Seksualnyja neŭrozy našych baćkoŭ» epatuje nazvaj, ale pa sutnaści ŭjaŭlaje saboj ramantyčnuju mieładramu nakštałt «Amieli».
Zusim nievypadkova hierainiu kličuć hetaksama, jak znakamituju pacyjentku Frojda, što pakutliva pieražyvała seksualnyja zalacańni siabra jaje baćki. U śpiektakli Dora źjaŭlajecca ŭ vobrazie krochkaj dziaŭčyny (Alena Barsukova), u pieršyja chviliny śpiektakla jana ź nievialičkim matylkom na drociku chodzić siarod abstraktnaj scenahrafičnaj kanstrukcyi, što nahadvaje vantroby. Vytančanaść i alapavataść, krochkaść i ahidnaść — uvieś śpiektakl pabudavany na takich kantrastach.
Dziaŭčyna vyjaŭlajecca chvoraj na nienazvanuju psichičnuju chvarobu, i ŭsio svajo dziacinstva prymaje pihułki, i pa jaje pavodzinach nie zrazumiełyja jaje žadańni, mary. Śpiektakl pačynajecca z taho, što maci prosić doktara admianić ich pryjom: «Ja chaču nazad svaju dačku…» I napačatku heta dapamahaje. Vyjaŭlajecca, što Dory nie padabajucca štany, a jana lubić spadnicy. Maci ščaślivaja viedać takija padrabiaznaści. Ale potym vyśviatlajecca, što Dora vielmi choča seksu, i voś heta vytryvać baćki ŭžo nie hatovyja, i mienavita tut pačynajucca sapraŭdnyja «nieŭrozy», jakija aŭtar pjesy šviejcarac Łukas Berfus pastaviŭ u nazvu.
Baćki (Alaksandr Paškievič i Śviatłana Kažamiakina) sapraŭdy niervova pieražyvajuć seksualnaje žyćcio svajoj dački. Ich stasunki nie vyhladajuć davierlivymi, Doru ździŭlaje sama ideja taho, što baćki taksama mohuć «trachacca» (kvołaja dziaŭčyna abiraje mienavita hetaje hrubaje słova, jašče adzin kantrast). Dora vidavočna baicca i kapijuje maci (u śpiektakli jość niekalki scen, dzie jana dasłoŭna paŭtaraje jaje słovy), a taksama imkniecca da baćki, u jakoha ŭsie prablemy dački vyklikajuć chiba tolki razdražnieńnie. Im nibyta musić dapamahać vobraz doktara, jakoha vykonvaje Pavieł Paŭluć. Hołas rozumu, jon časta źviartajecca da Dory naŭprost. Ale ŭ vyrašalny momant ułasnych emacyjnych resursaŭ, kab spravicca z seksualnaściu dziaŭčyny, ni ŭ baćkoŭ, ni ŭ doktara niestaje, i kanflikt ź imi zrobicca dla Dory asnoŭnym.
Zrabicca całkam samastojnaj — voś što hałoŭnaje dla hetaj hieraini. Jana sama pracuje ŭ kramie i buduje adnosiny sa svaim šefam i jaho maci (Mikałaj Vierabiej i Hanna Małankina). Dora nastojvaje na svaim pravie vyrašać, jak traktavać svaje adnosiny z kachankam. Dora samastojna buduje svajo žyćcio, kirujučysia ŭłasnymi žadańniami. Alena Barsukova vielmi cikava isnuje na scenie. Jana vielmi ŭvažliva da detalaŭ kštałtu mietaličnych šarykaŭ, i ŭvieś čas hublaje ŭvahu, kali da jaje źviartajucca. Atrymlivajucca takija prykmiety aŭtyzmu. Dora abajalnaja, ale takija pavodziny vyklikajuć adčuvańnie dystancyi, inšaści. Klučavy epizod usiaho śpiektakla, kali hieroj Jaŭhiena Iŭkoviča (jon paznačany jak «vytančany spadar») spakušaje Doru, pabudavany na tym, kab hetuju dystancyju skaracić. Voś jon padychodzić da dziaŭčyny, niby abdymajučy jaje zzadu, voś robić vialikaje koła vakoł «vantrobaŭ», voś stavić jaje na kub i padchoplivaje ź jaho. Hieroj Iŭkoviča abajalny, miakki, «hžečny», ale ŭ hetaj scenie jość niešta drapiežnaje. U hetych stasunkach niama sapraŭdnaha kachańnia i erotyki. U pjesie jość vielmi mocny aramatyčny vobraz. «Vytančany spadar» hrebuje pacham myła i prosić Doru nie mycca. Brudny pach asacyjujecca ŭ jaho z sapraŭdnaściu kachańnia, dla jaho seksualnaść hetaksama brudnaja, jak i dla Dorynych baćkoŭ. A jana ź lohkaściu pahadžajecca, bo dla jaje brud nie jość niečym kiepskim.
U śpiektakli jość namioki, što sapraŭdnyja pačućci abudziacca ŭ hieroi, i navat źjaviacca sapraŭdnyja pačućciovyja dotyki. Ale ŭ druhoj pałovie śpiektakla dzieja stanovicca bolš imklivaj, i na ramantyku ni času, ni emocyj užo nie zastajecca. U finale śpiektakla Dora staić adna «z čamadanam pustym u rukach». Absalutnaja svaboda vymahaje absalutnaj samastojnaści i navat samoty. Toje, ź jakoj hodnaściu trymajecca va ŭsich svaich pryhodach hierainia Barsukovaj, na maju dumku, i vyznačaje tuju simpatyju, jakuju adčuvajuć da jaje prychilniki śpiektakla.
Vital Dudzin, režysior starejšaha pakaleńnia, ale miarkujučy pa vialikaj kolkaści stanoŭčych reakcyj ŭ sacyjalnych sietkach, daŭ rady zrabić śpiektakl z rakursam na kanflikt maładych i starejšych mienavita z punktu hledžańnia maładych. Cikava paraŭnać śpiektakl ź filmam 2015 hodzie. Kanflikty ŭ im vyjaŭlajucca bolš vostrymi: Dora mienš samastojnaja, maci bolš adčuvaje pačućcie viny, seksualnaść bolš prajaŭlenaja ŭ hramadstvie, ale dla Dory jana jašče mienš dastupnaja. U takim rakursie prablema pjesy bližejšaja da niadaŭniaj dyskusii vakoł intervju Sašy Aŭdzieviča pra toje, jak kachacca ludziam na invalidnych vazkach. U paraŭnańni z hetym śpiektakl «Dora» zdajecca biaskryŭdnym i biaśpiečnym.
Ekśpiertnaja supolnaść sustrakaje śpiektakl kudy bolš chałodna. Składanaja tema vyhladaje zanadta ramantyčnaj, naviedniki mohuć pafatahrafacca ŭ fotazonie z šyldaj «Adchileńnie ad normy — nie chvaroba» i zadać pytańni ŭdzielnikam śpiektakla paśla, i heta taksama značna bolš pra spažyvańnie, čym hłybokaje pieražyvańnie. Zrešty, mahčyma, kab my mahli pryniać takuju składanuju prablematyku, jak seks ludziej z chvarobami i traŭmami, nam spačatku patrebny mienavita takija śpiektakli.
