«Nas nazyvajuć siaredniaviečnymi». Čamu siamja z Mahiloŭščyny choča admovicca ad biełaruskaha hramadzianstva
Siamja Hulašovych ź vioski Karoŭčyna, što ŭ Drybinskim rajonie na Mahiloŭščynie, choča admovicca ad biełaruskaha hramadzianstva i prosić Alaksandra Łukašenku dać im mahčymaść žyć i pracavać na ziamli pavodle ŭłasnych pierakanańniaŭ, piša Radyjo Svaboda.
Haspadarać viaskoŭcy, jak u daindustryjalnuju epochu. Bolšuju častku rabot vykonvajuć uručnuju, a ŭ kramie nabyvajuć tolki samaje nieabchodnaje.
Zdać biełaruskija pašparty Hulašovy vyrašyli paśla kanfliktaŭ ź dziaržaŭnymi ŭstanovami. Pra svoj namier raniej painfarmavali KDB. Dniami napisali Łukašenku i staršyni Pałaty pradstaŭnikoŭ.
Siadziba Hulašovych
Pryncypy i pierakanańni Hulašovych. Ścisła
- Admaŭlajucca ad prynaležnaści da luboj dziaržavy, bo ŭ jaje asnovie lažyć hvałt, a ŭ «chryścijanina ničoha ahulnaha nia moža być z hvałtam».
- Admaŭlajucca ad cyvilizacyi i jaje dabrotaŭ, bo «ciapierašni ład žyćcia viadzie čałaviectva da źniščeńnia jaho asiarodździa pražyvańnia, razbureńnia duchoŭnaha i maralnaha žyćcia».
- Chočuć žyć i pracavać, pakłaŭšy ŭ «asnovu zakon Boha», a hetamu supiarečać zakony dziaržavy.
- Svaju relihijnaść nie źviazvajuć ni z adnoj relihijnaj kanfesijaj. Ličać, što dziaržava vykarystoŭvaje relihiju, kab apraŭdać niaroŭnaść miž ludźmi.
- Svoj ład žyćcia nazyvajuć maralna-duchoŭnym udaskanaleńniem.
- Nie admaŭlajucca ad radzimy. Pryznajucca, što im soramna za niaviedańnie biełaruskaj movy.
Jak jany žyvuć
Andrej i Łarysa Hulašovy z traimi svaimi dziećmi žyvuć va ŭłasnaj siadzibie na ŭskrajku jašče davoli vialikaj vioski Karoŭčyna. Tut jość škoła, u jakuju zvoziać dziaciej z vakolic. Tutejšy sielsaviet likvidavali ŭ 2013 hodzie. Ciapier sielskaja administracyja mieścicca ŭ vioscy Trylesina, da jakoj 15 kilametraŭ. Z Karoŭčyna da Mahilova piaćdziesiat kilametraŭ. Da rajcentra Drybina — 30.
Andrej Hulašoŭ
Pasielišča padzielenaje na dźvie častki. Pry darozie — dvuchpaviarchovy pasiołak, uźviedzieny dla pierasialencaŭ z zabrudžanych čarnobylskaj radyjacyjaj miaścin. Ubaku ad šašy staraja vioska z draŭlanymi chatami. Siarod ich niamała zaniadbanych. U hetaj častcy i dom Hulašovych. Jany aboje z tutejšych, chatu sabie kupili.
Majuć haspadarku — 50 aviečak, dvoje koniej i žarabia, karova z padciołkam, indyki, kury, trusy, kački, a taksama vulli. Siejuć žyta, harodninu. Ježu hatujuć z taho, što daje haspadarka. Cukar zamianiajuć miodam. U kramie nabyvajuć tolki samaje nieabchodnaje: zapałki, sol, a taksama muku pieršaha i druhoha hatunku. Elektryčnaść u chacie paŭhoda jak adklučyli. Vykarystoŭvajuć jaje krajnie redka, naprykład u łaźni, bo ad «śpioki ŭ joj chutka płaviacca śviečki», jakija robiać sami. Telefonnaj suviazi niama.
Arandujuć 3 hiektary ziamli — da taho hiektara, jaki vydzieleny im jak asabistaj prysiadzibnaj haspadarcy.
U siamji Hulašovych šmat čytajuć. Na pamiać cytujuć Bibliju i vykazvańni antyčnych dy siaredniaviečnych filozafaŭ. Imi padmacoŭvajuć svaje dovady pra žyćcio.
U 45-hadovaha Andreja siaredniaja adukacyja. Doŭhi čas pracavaŭ kiroŭcam. Pa jaho słovach, adasoblenaje ad dziaržavy žyćcio — heta «žadańnie viarnucca da svaich vytokaŭ i zrazumieć ich». Jon ź dziacinstva cikaviŭsia chutarskim ładam žyćcia i hadoŭ dvaccać navažvaŭsia adnavić jaho. Andrej upeŭnieny: u žyćci na pieršym miescy pavinna być praca.
Łarysa Hulašova
Haspadynia Łarysa maje vyšejšuju adukacyju. U 1995 hodzie skončyła Mahiloŭski dziaržaŭny ŭniversytet imia Kulašova z čyrvonym dyplomam. Pracavała ŭ viaskovym dziciačym sadku metadystam i vychavalnicaj. Kaža, što «vymušana zvolniłasia», bo nie chacieła «vykonvać nie svaje słužbovyja abaviazki». Pa zvalnieńni naniałasia dahladać sastarełych adnaviaskoŭcaŭ. Ciapier zaniataja chatniaj haspadarkaj.
Jana salidarnaja z mužam u rašeńni admovicca ad biełaruskaj dziaržavy. Pad zvarotam da Łukašenki, staršyni Pałaty pradstaŭnikoŭ i KDB staić i jaje podpis.
Aboje kažuć, što na heta advažylisia z pryčyny kanfliktaŭ ź dziaržaŭnymi ŭstanovami. Jany zajaŭlajuć: dziejańni słužboŭcaŭ umacavali ichnyja relihijnyja pohlady. Andrej dapuskaje, što inšyja hramadzianie, jakija apynulisia ŭ padobnaj sytuacyi, naśmielvajucca baranić svaje prava praz udzieł u palityčnym žyćci. Jany ž vybrali inšy šlach. Kažuć, što zakony, jakija prymaje dziaržava, pieraškadžajuć raźvićciu haspadarańnia na ziamli. Jany nie dazvalajuć ludziam stanavicca zamožnymi i kłapacicca pra navakolnaje asiarodździe.
Raniej mieli bolej. Kupili aŭtamabil — zacikaviłasia padatkovaja
Pa słovach Hulašovych, raniej ichnaja haspadarka była značna bolšaj. Čarada aviečak siahała 100 hałoŭ. Siamja hadavała čatyroch karoŭ i byka. Byli kozy i zvyš 50 kurej. Svaju pradukcyju pradavali, u tym liku dziaržaŭnym pierapracoŭčym pradpryjemstvam. Dapamahali charčami dziciačamu prytułku ŭ Mahilovie. Raniejšuju haspadarku Andrej nazyvaje prybytkovaj.
Pracavała na ziamli ŭsia siamja, i dachod byŭ ahulnym. Zarehistravanaha statusu fermeraŭ nia mieli. Jak kaža Łarysa, uliku raschodaŭ i prybytku nie viali. Hetaha nie patrabavała padatkovaja inspekcyja. Jana śćviardžaje, što padatkaviki štohod kazali: «Što zarabili, toje vaša».
Try hady tamu Hulašovy nabyli dla svaich patrebaŭ aŭtamabil za 30 tysiač dalaraŭ, i imi zacikavilisia padatkovaja inspekcyja. Haspadara abaviazali padać deklaracyju ab dachodach i majomaści ad 2012 da 2015 hodu.
Hulašoŭ admoviŭsia padavać deklaracyju, i jaho pakarali štrafam 110 rubloŭ. Jon ličyć, što patrabavańni padatkavikoŭ supiarečać zakanadaŭstvu, pavodle jakoha ŭładalniki asabistych prysiadzibnych haspadarak nia musiać płacić padatkaŭ.
Za vaknom chaty Hulašovych
«Kali dziaržava dała nam prava zajmacca asabistaj prysiadzibnaj haspadarkaj bieź nijakich spravazdač dy viadzieńnia buchhalteryi, to jak my možam sumlenna i abjektyŭna zapoŭnić tuju deklaracyju? My tłumačyli, što mašyna nie adnaho čałavieka, a ŭsioj siamji, i kali raskinuć jaje canu na piać čałaviek, čaho nie praduhledžana zakanadaŭstvam, to jana nie vyhladaje zanadta darahoj», — kažuć pra kanflikt z padatkavikami Hulašovy.
U adździele pracy z płatnikami inspekcyi Ministerstva padatkaŭ i zboraŭ Drybinskaha rajonu nam vyśvietlić sytuacyju z Hulašovymi nie ŭdałosia.
Tym časam ekanamist Piotra Mihurski paćviardžaje, što padatkaŭ uładalniki asabistych prysiadzibnych haspadarak sapraŭdy nie abaviazanyja płacić, ale ŭ kožnaj spravie treba raźbiracca asobna, bo «ŭ joj moža być šmat niuansaŭ».
Paśla niavypłaty štrafu da Hulašovych pryjaždžali sudovyja vykanaŭcy apisvać majomaść. Svaju pazycyju ŭ sytuacyi z padatkovaj inspekcyjaj viaskoŭcy vykłali Alaksandru Łukašenku.
Dačka nia chodzić u škołu. Zajmajecca samaadukacyjaj
U liście kiraŭniku dziaržavy Hulašovy zhadali i prablemu z navučańniem dački ŭ škole. Baćki kažuć, što jana paŭhoda nie naviedvała navučalnuju ŭstanovu pa subotach, pakolki «hety dzień ličycca vychadnym». Jaje pastavili na ŭnutryškolny ŭlik «za nienaležnaje vykanańnie abaviazkaŭ, uskładzienych na navučenca».
Usio, što na stale — plon pracy Hulašovych
Hulašovy nastojvajuć, što kiraŭnictva škoły pastanoŭku dački na ŭlik nie arhumentavała adpaviednaj normaj zakonu, a značyć, takoje rašeńnie biespadstaŭnaje. Pavodle maci, nivodnaja dziaržaŭnaja ŭstanova nie advažyłasia «dać pravavuju acenku dziejańniam administracyi škoły i pedahohaŭ».
Dziaŭčynka skončyła 8 klasaŭ, ale bolej u škołu nia chodzić — paśla «pieražytaha ckavańnia». Pavodle baćkoŭ, jana doma zajmajecca samaadukacyjaj, šmat čytaje dy vučycca tamu, što «joj sapraŭdy spatrebicca ŭ žyćci». Čynoŭniki z rajvykankamu razhladajuć mahčymaść zdačy joju školnych ispytaŭ eksternam.
Haspadynia zvolniłasia, bo «nie chacieła nasić u sadok svajoj harodniny»
Łarysa Hulašova zvolniłasia ź dziciačaha sadka, bo admaŭlałasia prynosić harodninu z ułasnaha aharodu. Patrabavała tłumačeńniaŭ, kudy dziavajucca hrošy, jakija vydzialajucca na charčavańnie dziaciej. Taksama admaŭlałasia vypisvać rajonku, jakuju joj naviazvali.
«Mianie adtul vycieśnili, bo ja nie padładžvałasia pad systemu. Jak šmat zadaješ pytańniaŭ, to ŭ tvaich pasłuhach nia majuć patreby. Ciapier usie źviazanyja kantraktami, i nichto nie advažvajecca vykazvacca suprać taho, što nie padabajecca», — kaža Łarysa.
Andrej dadaje: «Čynoŭniki nia chočuć pryznać, što nia mohuć adładzić systemu pracoŭnych uzajemaadnosinaŭ, jak u «murašak ci pčołaŭ». Utrymlivajuć usio tolki administracyjna-kamandnym metadam kiravańnia».
«Žyviom tym minimumam, jaki jość»
Paśla kanfliktaŭ ź dziaržaŭnymi ŭstanovami Hulašovy pradali mašynu i značnuju častku svojskaj žyvioły. Pakinuli sabie toje, što nieabchodna im dla žyćcia bieź dziaržavy.
U chacie. Na dalnim planie adzin z synoŭ Hulašovych
«My nie pieraškadžajem, nia škodzim ni ludziam, ni ekalohii, — tłumačyć Andrej. — Žyviom tym minimumam, jaki jość. Kožny maje žyć z ułasnaj pracy. My ŭbačyli niedaskanałaść dziaržavy i admovilisia ŭdzielničać u ekanomicy. Uletku naš dachod byŭ 60 rubloŭ, i hetaj sumy chapaje na piać čałaviek vyšej dachu».
Surazmoŭca dadaje, što jaho siamja hatovaja stać žyvym muzejnym eskpanatam dla tych, chto cikavicca daŭniejšym žyćciom.
«Niachaj hladziać, jak žyli raniej, dy pierakanajucca, što hetak ža možna žyć i ciapier», — kaža jon.
«Da Boha nie iduć z hvałtam»
Svoj ład žyćcia surazmoŭcy nazyvajuć duchoŭna-maralnym udaskanaleńniem. Žyćcio — heta zdabyćcio charčavańnia, vady, adziežy, dachu nad hałavoj, kažuć jany.
Svaju relihijnaść Hulašovy nie źviazvajuć ni z adnoj kanfesijaj. Dziaržava vykarystoŭvaje relihiju, kab apraŭdvać svaju ŭładu i niaroŭnaść miž ludźmi, kažuć jany.
Surazmoŭcy ćvierdziać, što ichnyja dzieci svabodnyja ŭ svaim vybary i, kali zachočuć vybrać inšy žyćciovy šlach, to baćki pieraškadžać hetamu nia buduć.
Biblija dapamahaje vyžyvać
«Da Boha nie iduć z hvałtam. Asnova dabryni i praŭdy — svaboda», — tłumačać jany. Pavodle ich, siaredni syn karystajecca telefonam. Dačka i jašče adzin syn ad dabrotaŭ cyvilizacyi admovilisia śviadoma.
Surazmoŭcy nastojvajuć: ciapierašniaje cyvilizacyjnaje raźvićcio viadzie da pahibieli čałaviectva. Mnohija heta razumiejuć, ale admovicca ad dabrotaŭ nia mohuć, pakolki ź imi bolš kamfortna i zvykła žyć.
«Vy ž pahladzicie, kolki samahubstvaŭ dziaciej u padletkavym uzroście, — arhumentujuć svaju pazycyju Hulašovy. — Jany nia viedajuć žyvych znosinaŭ i ad multymedyjnaha ŭspryniaćcia śvietu varjaciejuć. Dziaciej advučvajuć ad pracy. Heta tłumačycca cyvilizacyjaj».
Jak staviacca susiedzi da ładu žyćcia Hulašovych
«Nas nazyvajuć siaredniaviečnymi i nieardynarnymi», — pryznajecca Łarysa, adkazvajučy na pytańnie, što adnaviaskoŭcy kažuć pra ład žyćcia jaje siamji. Muž dadaje: «Dzivakavatymi nazyvajuć».
Kutok u chacie Hulašovych
«Kali zajmalisia skacinaj, to nabyli vialiki dośvied, — praciahvaje Andrej. — Našym viedam dzivilisia i kvalifikavanyja veterynary. Da nas iduć pa paradu, i my nikomu nie admaŭlajem u dapamozie».
U razmovie z karespandentam Svabody adnaviaskoŭcy charaktaryzujuć Hulašovych jak pracavitych i spahadlivych ludziej, ale ź «dzivactvam i dzikavataściu». Pytańnie pra ichnuju admovu ad biełaruskaha hramadzianstva pakidajuć biez adkazu.
Jakaja reakcyja ŭłady na admovu Hulašovych ad hramadzianstva
Zajava Hulašovych pra admovu ad hramadzianstva pralažała ŭ KDB ź listapadu 2017-ha da žniŭnia 2018 hodu. Reakcyi na jaje nie było. Zajaŭnikam patłumačyli, što da prezydenta jana nia dojdzie, bo «ŭ joj niama sutnaści pytańnia». Paraili źviarnucca ŭ rajvykankam, ale i tam zajavu nia stali razhladać.
U dvary Hulašovych darahoj mašyny niama
Zvarot da Łukašenki i staršyni Pałaty pradstaŭnikoŭ Hulašovy tolki dasłali. U im zaklikali, kab vyšejšaje kiraŭnictva dziaržavy «pierahledzieła zakony, kali choča palepšyć žyćcio ludziej».
«My admaŭlajemsia ad cyvilizacyi, hramadzianstva dy inšych atrybutaŭ prahresu. Nazad my nia vierniemsia ni pry jakich abstavinach», — zajaŭlajuć Hulašovy Łukašenku.
«Reakcyi, jakoj my čakajem, nia budzie, ale my da ŭsiaho pryvykli», — adznačaje ŭ kancy hutarki haspadar.
«Lubaja ideja maje być ukaranionaja, — tłumačyć jon, — Najlepšy sposab, kab pakazać i davieści svaje pierakanańni, svaju praŭdu — heta dziejańnie. Tolki ŭłasnym prykładam možam zaśviedčyć racyju».
Andrej kaža, što kiraŭnictva Drybinskaha rajvykankamu paraiła jamu abmiežavać kantakty z žurnalistami. Staŭleńnie da jaho čynoŭnikaŭ karektnaje.
