Prychilniki zakona ab chatnim hvałcie abjadnalisia ŭ supołku «Maršyruj, dzietka» i rychtujuć płan dziejańniaŭ pa jaho ratavańni. Jaki?
5 kastryčnika Alaksandr Łukašenka žorstka raskrytykavaŭ zakonaprajekt ab supraćdziejańni chatniamu hvałtu — dla tych, chto čakaŭ jaho i prymaŭ udzieł u raspracoŭcy, hety dzień staŭ «čornaj piatnicaj».
Łukašenka nazvaŭ zakon «duraściu, uziataj z Zachadu, modnaj farmuloŭkaj» i «supakoiŭ» hramadzian: «Vy možacie nie pieražyvać, i narod chaj nie chvalujecca — my budziem sychodzić vyklučna z ułasnych intaresaŭ, našych biełaruskich, słavianskich tradycyj i našaha žyćciovaha dośviedu».
Ale značnaja častku narodu nie supakoiłasia, a jakraz naadvarot: tak, aktyvistki Maryna Korž i Śviatłana Hatalskaja stvaryli zakrytuju supołku pad nazvaj «Maršyruj, dzietka» (nazva musić demanstravać, što ŭdzielniki hatovyja dziejničać i vychodzić u publičnuju śfieru, dzie hvałtu da hetaha mahło być nie bačna). U supołcy ŭsie nieabyjakavyja da padziej ludzi abmiarkoŭvajuć, što možna zrabić, kab zakonaprajekt nie pachavali kančatkova.
Maryna Korž i Śviatłana Hatalskaja.
8 kastryčnika aktyvistki praviali afłajn-mierapryjemstva, dzie jašče raz patłumačyli, čamu dla Biełarusi važna, kab zakon byŭ pryniaty. «Ja nie viedaju, što z hetym rabić, ale dopisy ŭ fejsbuku mianie bolš nie zadavalniajuć. Treba sabracca razam i padumać, što my možam zrabić, i jak lepš reahavać na padziei. Bo nie reahavać bolš nie atrymlivajecca», — tłumačyła svaju matyvacyju Śviatłana Hatalskaja.
Raniej my pisali pra 6 asnoŭnych, važnych punktaŭ z zakonaprajekta, jaki rychtavaŭsia MUS. Hałoŭnaja z pretenzij da zakanadaŭstva, jakim kirujucca siońnia, toje, što dziejsny «Zakon ab prafiłaktycy pravaparušeńniaŭ» uklučaje ŭ siabie niedastatkovuju kolkaść pałažeńniaŭ ab abaronie pravoŭ achviar. Jon kudy bolš nakiravany na pracu ź ludźmi, jakija vyjšli ź miescaŭ pazbaŭleńnia voli. Zakonaprajekt ža ŭ pieršuju čarhu prapanoŭvaje pracavać na prafiłaktyku, papiaredžańnie takich voś «pravaparušeńniaŭ».
Adnak zakonaprajekt sustreŭsia ź vialikaj chvalaj supracivu. Prasiamiejnyja arhanizacyi nakštałt «Vyratavańnie niemaŭlat», «Centra padtrymki siamji i maciarynstva «Mamaleta», «Baćkoŭstva», «Horad biez narkotykaŭ», «Adkrytyja sercy», «Centra padtrymki siamji, maciarynstva i dziacinstva «Pakrova», pradstaŭniki Abjadnanaj carkvy CHVIE ŭ Biełarusi, pradstaŭniki carkvy JECHB sabrali podpisy i nakiravali ich na imia kiraŭnika krainy i pa ŭsich profilnych viedamstvach.
Toje, što kiraŭnik krainy ŭ vyniku raskrytykavaŭ zakonaprajekt, prałajfiery ličać mienavita svajoj pieramohaj.
Adnak addavać pieramohu im prosta tak jak minimum tyja 2 tysiačy čałaviek, što na dadzieny momant uvachodziać u skład «Maršyruj, dzietka», nie źbirajucca.
A što ž jany źbirajucca rabić?
Prapanovy pa ratavańni zakonaprajekta źbiralisia amal ciaham tydnia, i voś asnoŭnyja z krokaŭ, jakija płanujecca raspačać:
- Zładzić parłamienckija słuchańni pa temie ŭ Pałacie Pradstaŭnikoŭ z usimi zacikaŭlenymi.
- Kiraŭnica kryzisnaha centra dla žančyn, jakija paciarpieli ad hvałtu, Volha Harbunova raspaviała, što hrupa arhanizacyj «Hiendarnyja pierśpiektyvy», YWCABiełaruś, «Radzisłava», «Jaje pravy» vyznačyli svaim pryjarytetam padrychtoŭku pietycyi ŭ padtrymku Zakona ab praduchileńni hvałtu ŭ siamji i zbor podpisaŭ.
- Źviartacca ŭ mižnarodnyja struktury. Taćciana Karatkievič i Jurystka Nasta Łojka prapanavali «hrukacca» ŭ roznyja mižnarodnyja instancyi z apisańniem prablemy (pasolstvy, Radu Jeŭropy, pradstaŭnictva AAN i inš.).
- Aktyvistki prajekta «Žančyna zručnaja ŭ pobycie» pracujuć nad stvareńniem instrukcyi pra chatni hvałt, kab kožny žadajučy moh imi skarystacca, a taksama nad raspracoŭkaj vizuału, jaki moh by stać simvałam baraćby za zakon suprać chatniaha hvałtu.
Płakaty prajekta «Dama zručnaja ŭ pobycie».
- Užo raspačalisia niekalki fłešmobaŭ z publikavańniem historyj pra siamiejny hvałt. Jany źjaŭlajucca pad cheštehami #lubiť_vmiesto_biť #tradiciibieznasilija #marširujdietka.
- Płanujecca padklučać lidaraŭ mierkavańniaŭ, pracavać sa stereatypami, jakija śćviardžajuć, što zakon niepatrebny.
- Pravodzić zaniatki pa samaabaronie i ładzić inšyja karysnyja mierapryjemstvy.
- Kali atrymajecca, pravieści realny, dazvoleny marš u padtrymku zakona ŭ publičnaj prastory i inš.
Zakonaprajekt krytykavali nie tolki prałajfiery, dla jakich jon — «pahroza tradycyjnaj biełaruskaj siamji». Niekatoryja palityki (naprykład, spadar Vital Rymašeŭski), vykazali bojaź što, kali jon stanie zakonam, to heta pastavić biełaruskich mužčyn dy i prosta siemji ŭ bolš uraźlivaje pałažeńnie: milicyja zmoža ŭmiešvacca ŭ spravy luboj pary, heta raźviazvaje ruki siłavikam.
Jašče adzin z krytyčnych momantaŭ, jaki ahučvaŭsia čaściej astatnich: navat kali zakon budzie pryniaty, to dzie harantyja, što vykonvać jaho buduć tak, jak treba? Ci nie pieratvorycca heta ŭ toj ža absurd, jaki siońnia časam zdarajecca z traktoŭkaj pałažeńniaŭ «Dekreta № 18»?
Aktyvistki «Maršyruj, dzietka» nie spračajucca z tym, što zakonaprajekt, jakim jon byŭ na etapie abmierkavańnia, niedaskanały, ale heta byŭ jašče nie zakon.
Na žal, ad bolš padrabiaznych kamientaroŭ nakont svajoj dziejnaści i taho, jak jana dapamoža ŭ pracesie ratavańnia zakona, kuratarki supołki pakul admovilisia. «Pakul MUS maŭčyć, pakul maŭčać inšyja ministerstvy, pakul niama nijakaj reakcyi ad mižnarodnych struktur, pakul dziaržčynoŭniki sprabujuć apraŭdacca słovami «hvałt nie moža być nacyjanalnaj prablemaj», ihnarujučy dadzienyja milicyi, NDA, daśledavańniaŭ my nie budziem davać intervju».
